BŁOTNIARKA STAWOWA (Lymnaea stagnalis)
ślimak z rodziny błotniarkowatych.
Dane liczbowe
· Długość muszli: 50-70 milimetrów
· Szerokość muszli: 20-30 milimetrów
· Długość życia: 3-4 lata
· Liczba jajeczek: 200-300 sztuk
Głowa jest wyraźnie oddzielona w przedniej części od nogi, na górnej części głowy usytuowane są trójkątne czułki stanowiące narząd zmysłu ślimaka. U nasady czułek znajdują się parzyste oczy. Otwór gębowy w dolnej stronie, posiada tarkę – narząd gębowy, biorący udział w pobieraniu pokarmu. Worek trzewiowy okryty jest płaszczem.
Płaszcz pokryty muszlą odzwierciedlającą kształt worka trzewiowego. W obrębie płaszcza zlokalizowana jest jama płaszczowa zwana też jamą płucną usytuowana przed sercem. Do jamy uchodzą narządy wydalnicze, otwór odbytowy oraz narządy rozrodcze.Brzegi jamy są cewkowato wydłużone tworzą rurkę oddechową (syfon).
Muszla błotniarki jest wydłużona i skręcona prawoskrętnie. Kolor ciała i muszli osobników dorosłych od barwy brunatnej do czarnej, osobniki młode mają muszle żółtą. Zbudowana jest z trzech warstw:
· Na zewnątrz: periostrakum – złożone z konchioliny.
· Środkowa warstwa: strakum – zbudowana z kryształków węglanu wapnia, wykazujących strukturę pryzm.
· Warstwa wewnętrzna: hipostrakum – również składa się z węglanu wapnia ale w postaci cienkich blaszek załamujących światło tworzące warstwę perłową.
Muszla ma znaczenie ochronne, a wewnętrzna warstwa jest miejscem zaczepu mięśni wciągających nogę do wewnątrz. Błotniarki nie posiadają wieczka, które u wielu ślimaków stanowi element ochronny zamykając muszlę po wciągnięciu ciała ślimaka do wewnątrz.
U młodych ślimaków muszla jest przeźroczysta widoczne są przez nią narządy wewnętrzne, sprawiające wrażenie jakby muszlę pokrywały nieregularne plamy.
Noga jest spłaszczona, podeszwowata, mięsista – służy do pełzania (w pełni wykształcona). Posiada narządy śluzowe wydzielające śluz warunkujący sprawniejsze poruszanie się ślimaka.
Rozród:
Błotniarka jest gatunkiem hemafordytycznym – posiada narządy rozrodcze męskie i żeńskie, najczęstszy typ zapłodnienia to zapłodnienie krzyżowe, samozapłodnienie jest rzadkie. Jest gatunkiem jajorodnym. Pełny rozwój zarodkowy zachodzi w jajach składanych w kokonach na zewnętrz. Składa kokony zawierające od 36 – 200 czasem więcej jaj, każdy kokon (kapsuła) składa się z gęstego płynu otaczającego jaja i mukopeptydowej – galaretowatej otoczki stanowiącej osłonę i barierę chroniącą jaja przed niekorzystnymi warunkami zewnętrznymi oraz będącej buforem dla stabilnego rozwoju embrionów. Kokony przytwierdzane są do podłoża; najczęściej do pędów roślin wodnych, kamieni i części stałych w zbiornikach wodnych.
Embriony w jajach; Fot. R. Mazur
Rozwój zarodkowy: jaja bruzdkują całkowicie – spiralnie, rozwój jest zdeterminowany.
Osobniki juwenilne po wylęgu; Fot. R. Mazur
Rozwój prosty: brak wolno żyjących form larwalnych.
Ciekawostki:
Błotniarka stawowa jest wrażliwa na zmiany chemizmu wód, szczególnie wrażliwe kryterium stanowi rozwój embrionalny oraz okres adaptacji form juwenilnych w okresie wykluwania. Dlatego jest dobrym bioindykatorem dla wielu substancji chemicznych [źródło: Robert Mazur - Rozprawa doktorska 2008,Czesław Jura - Bezkręgowce 1996] Czułki błotniarki są trójkątne. Żywi się głównie pokarmem roślinnym, ale nie gardzi też pokarmem mięsnym
Występowanie
Południowa i środkowa Europa, Azja Mniejsza, Południowa Azja do Indii. Gatunek niezagrożony. Ślimak słodkowodny stawów i jezior. Jest to gatunek kosmopolityczny, bardzo licznie reprezentowany we wszelkich typach zbiorników słodkowodnych.
Muszla błotniarki stawowej
Tryb życia
Jest hermafrodytą. Żywi się pokarmem roślinnym oraz martwą materią organiczną (czasem padliną zwierząt). Płucodyszna, oddycha powietrzem atmosferycznym gromadzonym pod płaszczem. Czułki błotniarki są trójkątne. Żywi się głównie pokarmem roślinnym, ale nie gardzi też pokarmem mięsnym
Neda04