Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl <<<>>> Zacznij zarabiać http://partner.e-sciagi.pl
INFORMACJA O GRANICACH WOLNOŚCI PRAWNEJ PRASY I ZBIÓR NAJWAŻNIEJSZYCH UNORMOWAŃ W ZAKRESIE PRAWA PRASOWEGO
(wraz z przepisami związkowymi różnej rangi)
Podstawowe unormowania potwierdzające i gwarantujące w Polsce przestrzeganie oraz ochronę wolności i praw człowieka, w ujęciu indywidualistycznym, zawierają odnośne postanowienia nowej Konstytucji RP.
Zgodnie z art. 14 Konstytucji RP z 1997 roku, w następującym brzmieniu: „Rzeczpospolita zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu”, wolność prasy i innych środków społecznego przekazu, zaliczona została do najważniejszych zasad prawno - ustrojowych oraz dóbr i wartości publicznych, wymienionych w pierwszym rozdziale ustawy zasadniczej, zatytułowanym: „RZECZPOSPOLITA” (wykładnia systemowa).
Większość pozostałych gwarancji, współdecydujących o wolności prasy, oraz podstaw jej ograniczeń, zawarta jest w rozdziale drugim Konstytucji RP, zatytułowanym: „WOLNOŚCI, PRAWA I OBOWIĄZKI CZŁOWIEKA I OBYWATELA.”
I tak, w pierwszej części powyższego rozdziału, zatytułowanej: „Zasady ogólne”, art. 30 Konstytucji RP stwierdza, że: „Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych”
Ustęp 1 art. 31 Konstytucji RP stwierdza, że: „Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.”
Zaś ustęp 2, że: „Każdy jest zobowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.”
A ustęp 3, iż: „Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.”
Ustęp 1 art. 32 mówi że: „Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.”
Ustęp 2 zaś, że: „Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny”
Art. 33 i 35 Konstytucji RP gwarantują, z kolei, odpowiednio równe prawa kobiet i mężczyzn oraz ochronę wolności i praw przedstawicieli mniejszości narodowych i etnicznych, wraz z: „wolnością zachowania i rozwoju własnego języka, zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury” oraz prawem do „tworzenia własnych instytucji edukacyjnych, kulturalnych i instytucji służących ochronie tożsamości religijnej oraz uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczących ich tożsamości narodowej”
Ustęp 1 art. 37 Konstytucji RP stwierdza ponadto, iż: „Kto znajduje się pod władzą Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta z wolności i praw zapewnionych w Konstytucji.”
Z kolei art., art. 38 - 46, otwierające drugą część drugiego rozdziału Konstytucji RP, zatytułowaną: „Wolności i prawa osobiste”, zawierają gwarancje prawnej ochrony życia oraz nietykalności i wolności osobistej, jak również podstawowe gwarancje i zasady procesowe oraz zasady odpowiedzialności karnej (niezwykle ważne dla prasowej sprawozdawczości sądowej).
Art. 47 Konstytucji RP mówi zaś, iż: „Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.”
Art. 49 Konstytucji RP stwierdza, że: „Zapewnia się wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się. Ich ograniczenie może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony.”
Art. 50 Konstytucji RP stanowi, że: „Zapewnia się nienaruszalność mieszkania. Przeszukanie mieszkania, pomieszczenia lub pojazdu może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony.
Ustęp 1 art. 51 Konstytucji RP stanowi, że: „Nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby.”
Ustęp 2 art. 51 Konstytucji RP stanowi, że: „Władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż niezbędne w demokratycznym państwie prawnym.”
Ustęp 3 art. 51 Konstytucji RP stanowi, że: „Każdy ma prawo dostępu do dotyczących go urzędowych dokumentów i zbiorów danych. Ograniczenie tego prawa może określić ustawa.”
Ustęp 4 art. 51 Konstytucji RP stanowi, że: „Każdy ma prawo do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z ustawą.”
Ustęp 5 art. 51 Konstytucji RP stanowi zaś, że: „Zasady i tryb gromadzenia i udostępniania informacji określi ustawa.”
Art. 53 Konstytucji RP zawiera z kolei, sformułowane w siedmiu ustępach, szczegółowe gwarancje wolności i praw związanych z wolnością sumienia i wyznania.
Ustęp 1 art. 54 Konstytucji RP brzmi następująco: „Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji”
Ustęp 2 art. 54 Konstytucji RP brzmi następująco: „Cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy są zakazane. Ustawa może wprowadzić obowiązek uprzedniego uzyskania koncesji na prowadzenie stacji radiowej lub telewizyjnej.”
Gwarancje wolności i praw politycznych zawiera trzecia część drugiego rozdziału Konstytucji RP, zatytułowana: „Wolności i prawa polityczne”. Wśród nich szczególne znaczenie dla wolności prasy mają postanowienia art. art. 61 i 63 w poniższym brzmieniu.
Ustęp 1 art. 61 Konstytucji RP: „Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.”
Ustęp 2 art. 61 Konstytucji RP: „Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu.”
Ustęp 3 art. 61 Konstytucji RP: „Ograniczenie prawa, o którym mowa w ust. 1 i 2, może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa.”
Ustęp 4 art. 61 Konstytucji RP: „Tryb udzielania informacji, o których mowa w ust. 1 i 2, określają ustawy, a w odniesieniu do Sejmu i Senatu ich regulaminy.”
Na uwagę zasługuje także, zamieszczony w tej samej części drugiego rozdziału Konstytucji RP, art. 63, o następującym brzmieniu: „Każdy ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Tryb rozpatrywania petycji, wniosków i skarg określa ustawa.”
W czwartej części drugiego rozdziału Konstytucji RP, zatytułowanej: „Wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne” zawarte zostały, między innymi, gwarancje ochrony własności, wolności wyboru zawodu i miejsca pracy, zatrudnienia oraz jego warunków, świadczeń społecznych, ochrony zdrowia, prawa do nauki i wykształcenia, rodziny, matek i dzieci, ochrony środowiska i potrzeb mieszkaniowych.
Warto przytoczyć tu jeszcze, w pełnym brzmieniu, treść postanowień art. art.73 i 76, zamieszczonych w czwartej części drugiego rozdziału Konstytucji RP.
Art. 73: „Każdemu zapewnia się wolność twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników, wolność nauczania, a także wolność korzystania z dóbr kultury.”
Art. 76: „Władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony określa ustawa.”
W części piątej i ostatniej drugiego rozdziału Konstytucji RP, zatytułowanej: „Środki ochrony wolności i praw”, zamieszczono postanowienia dotyczące środków przysługujących obywatelom, przy dochodzeniu tychże, w razie ich bezprawnych naruszeń, oraz poniesionych z tego tytułu szkód.
Przytoczyłem tu wybrane fragmenty postanowień Konstytucji RP z 1997 roku, mających bezpośredni i pośredni związek z wolnością prasy, lub odnoszących się do innych zakresów wolności i praw człowieka i obywatela, bez których nie może ona być rzeczywistą wolnością, w granicach prawem wyznaczonych, a nie tylko wolnością nominalną (formalną), po to, by wykazać, jak wiele odnośnych zapisów gwarancyjnych i ochronnych, dotyczących interesującej nas materii, zawiera nowa polska ustawa zasadnicza.
Wolność prasy, jest ponadto, bezpośrednio gwarantowana, chroniona i reglamentowana w polskim systemie prawnym, na mocy odnośnych norm prawa międzynarodowego i przepisów zawartych w innych ustawach ogólnych (łac.: leges generalis), oraz szczególnych (łac.: leges specialis), i w licznych przepisach wykonawczych do tych ustaw, a zatem w obowiązujących źródłach prawa, różnej rangi.
Jako odrębna instytucja prawna, oraz chronione prawem dobro publiczne, wolność prasy została, w ten sposób, wpisana do rzędu fundamentalnych zasad ustrojowo - prawnych oraz wolności, praw i obowiązków konstytucyjnych człowieka i obywatela, przez co nadano jej najwyższą rangę społeczną, ustrojową i prawną, podobnie, jak ściśle związanym z nią, innym, wymienionym w konstytucji RP, wolnościom i prawom człowieka
Mimo samoistnej postaci instytucjonalnej, wolność prasy w jej obecnie obowiązującym ujęciu konstytucyjnym, jest w istocie złożoną, addytywną, sumaryczną i synkretyczną, wieloczynnikową wolnością, opierającą się na innych, prawnie zagwarantowanych wolnościach, swobodach, prawach człowieka i obywatela oraz prasy i dziennikarzy. A także, na prawnych ograniczeniach, oraz na związanych z nimi zakresach i formach odpowiedzialności prawnej za ich naruszenia i nadużycia.
Wolność prasy, w praktycznym wymiarze, jest wieloskładnikowym, sumarycznym i łącznym, zwielokrotnionym efektem gwarancji formalnych i materialnych, innych, pierwotnych w stosunku do niej, wolności i praw obywatela i człowieka...
stary_hipis