PrzeSP-2008-12.pdf

przegląd

ISSN 1897-8444

ZABÓJCY

str. 18

ŚMIGŁOWCOWE DYLEMATY str. 7 | 1 SKRZYDŁO CIĘŻKIEGO LOTNICTWA

TRANSPORTOWEGO str. 15 | JUBILEUSZOWA KONFERENCJA str. 30

sił powietrznych

MIESIĘCZNIK | GRUDZIEŃ 2008 | NR 12 (018)

przegląd

RADARÓW

TRENDY

Śmigłowcowe

dylematy

str. | 7

Państwa na świecie coraz częściej rezygnują

z wyposażania swoich flot w specjalistyczne

śmigłowce szturmowe i transportowe. Decydują

się na posiadanie większej floty śmigłowców

transportowo-bojowych.

SZTUKA OPERACYJNA I TAKTYKA

TRENDY

str. | 4

Zabójcy radarów

Z dotychczasowych konfliktów zbrojnych wyni-

ka, że w walce o przewagę w powietrzu (Co-

unter Air Operations) istotną rolę odgrywają

lotnicze środki pokonywania obrony powietrz-

nej przeciwnika (Suppression of Enemy

Air Defence – SEAD)

str. |18

Rosyjska odpowiedź

INNE ARMIE

str. | 44

str. | 37

INNE ARMIE

Rosyjskie lotnictwo strategiczne ma w uzbrojeniu

samoloty bombowe Tu-95MS i Tu-160 oraz

bombowiec dalekiego zasięgu Tu-22M3.

Rosyjskie

bombowce strategiczne

(cz. I)

Charakterystyka i możliwości

lotnictwa strategicznego

Federacji Rosyjskiej

(cz. III)

¢ trendy

przegląd

sił powietrznych

Rosyjska odpowiedź,

ppłk w st. spocz. pil. mgr inż. Maciej Kamyk ......................................4

GRUDZIEŃ 2008 | NR 12 (018)

Śmigłowcowe dylematy (artykuł dyskusyjny),

ppłk w st. spocz. dr inż. Jerzy Garstka ................................................7

Szanowni

Czytelnicy!

Grudniowy numer

„PSP” otwiera arty-

kuł poświęcony

rosyjskiemu samo-

lotowi piątej gene-

racji PAK FA (T-50), który ma być konku-

rentem dla samolotów amerykańskich:

Raptor i Lighting II. Szczegóły konstrukcji

w większości są tajne, podano jednak,

że zostanie skontruowany nowy silnik

Saturn, który umożliwi loty z prędkością

supersoniczną. Według konstruktorów,

T-50 będzie wielozadaniowym, „niewi-

dzialnym” myśliwcem, z możliwością

krótkiego startu i lądowania, o dużej

manewrowości na małych prędkościach,

oraz wysokich kątach natarcia. W kolej-

nym artykule jego autor zadaje pytanie,

czy należy kupić śmigłowce wyspecjalizo-

wane czy wielozadaniowe? To trudny

wybór. Coraz więcej państw wybiera śmi-

głowce wielozadaniowe. Spośród około

trzech tysięcy śmigłowców UH-60, ponad

dwa tysiące przejęła już US Army. Zakupu

śmigłowców Black Hawk dokonały armie

państw afrykańskich, azjatyckich i połu-

dniowoamerykańskich, ale jak dotąd nie

udało się zainteresować tą maszyną

armii europejskich państw NATO. Na ryn-

kach zagranicznych dużym zainteresowa-

niem cieszy się Mi-171 Sz (Mi-8ATMSz),

który oprócz km i wyrzutni npr jest uzbro-

jony w system ppk Szturm z ośmioma

przeciwpancernymi pociskami kierowa-

nymi Ataka. Możliwości maszyny są więc

zbliżone do możliwości śmigłowców

szturmowych.

Życzę przyjemnej lektury i zachęcam

do zapoznania się z innymi, równie cieka-

wymi artykułami.

¢ sztuka operacyjna i taktyka

1 Skrzydło Ciężkiego Lotnictwa Transportowego,

mjr dypl. Robert Łukawski ................................................................15

Zabójcy radarów, mjr Sebastian Maślanka ...................................18

AKTUALNOŚCI ............................................................................... 26

¢ doŚWiadczenia

Jubileuszowa konferencja, prof. dr hab. Jerzy Machura ...............30

Sprawozdanie z konferencji naukowej,

płk rez. dr Józef Zieliński ...................................................................32

¢ inne arMie

Charakterystyka i możliwości lotnictwa strategicznego Federacji

Rosyjskiej (cz. III), mjr Dariusz Klag .................................................37

Rosyjskie bombowce strategiczne (cz. I),

mgr inż. Jerzy Grzegorzewski ...........................................................44

Zespół redakcyjny

Dyrektor Redakcji Wojskowej

redaktor naczelny: Marek Sarjusz-Wolski

tel.: CA MON 845-365, 845-685; faks: 845-503

Zastępca dyrektora: ppłk Lech Mleczko

tel.: CA MON 845-685,

e-mail: lech.mleczko@redakcjawojskowa.pl

Redaktor prowadzący: dr Roman Szustek

tel.: CA MON 845-186,

e-mail: przeglad-sz@redakcjawojskowa.pl

Redaktor merytoryczny: mjr Grzegorz Predel

dr Jan Brzozowski tel.: CA MON 845-186

Skład i łamanie: Katarzyna Usiądek

Opracowanie stylistyczne:

Katarzyna Kocoń, Aleksandra Ogłoza,

Teresa Wieszczeczyńska

Kolportaż i reklamacje: Bellona SA

(0-22) 457-04-37, 687-90-41,

CA MON 879-041

Informacje o kolportażu: Elżbieta Toczek

tel.: CA MON 840 400, (022) 684 04 00

Zastępca dyrektora, sekretarz redakcji

„Polski Zbrojnej”: Wojciech Kiss-Orski

tel.: CA MON 840-222, (0-22) 684-02-22;

e-mail: wko@redakcjawojskowa.pl

Reklama: reklama@redakcjawojskowa.pl

Zdjęcie na okładce: Piotr Laskowski

Projekt graficzny: Łukasz Kaugan, CaStudio

Druk: Drukuj Tanio.com

ul. Ludźmierska 29, 34-400 Nowy Targ

„Przegląd Sił Powietrznych” ukazuje się od listopada 1928 roku

Aleje Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa, tel.: CA MON 845 365, 022 6845365,

022 6845685, www.zolnierz-polski.pl, e-mail: sekretariat@redakcjawojskowa.pl,

ppłk rez. nawig. dr

Roman Szustek,

redaktor prowadzący

Treści numeru są dostępne na stronie internetowej www.redakcjawojskowa.pl

2008/12

przegląd sił powietrznych

TRENDY Wschodnia konstrukcja

Podczas tegorocznego Farnborough International Air Show w Wielkiej Brytanii

Rosjanie zapowiedzieli, że ich myśliwiec piątej generacji z powodzeniem

będzie konkurował z amerykańskimi F-22 i F-35.

Rosyjska odpowiedź

I nformacje o rosyjskim my-

śliwcu PAK FA, oznaczonym

także jako T-50, opublikował

Steve Trimble w „Flight In-

ternational”: Dowódca rosyjskich

sił powietrznych gen. Aleksander

Zelin zapowiedział, że prototyp ma

latać w 2009 roku i przejdzie próby

w 2013 roku. Generał Zelin wraz

z generalnym dyrektorem firmy Su-

choj Michaiłem Pogosjanem od-

wiedził Farnborough, aby poznać

możliwości Raptora. W przeddzień

pokazów Zelin oznajmił dziennika-

rzom: [...] z tego, co widzieliśmy,

F-22A nie przewyższa Su-35, jeśli

chodzi o manewrowość i osiągi .

Natomiast dyrektor Pagosjan po-

wiedział, że Su-35 jest samolotem

przejściowym między myśliwcami

czwartej a piątej generacji, zatem

nie może być porównywany z F-22.

Stwierdził również, że taką porów-

nywalną maszyną będzie PAK FA.

W „Defence Technology Interna-

tional” z czerwca 1997 roku uka-

zał się artykuł Maksyma Piadusz-

kina i Billa Swetmana Russian fi-

ghter takes shape . Autorzy opisali

w nim kilka podstawowych cech

nowego rosyjskiego samolotu, po-

dali m.in., że będzie on wykonany

w technologii stealth . Sami Rosja-

nie – jak zwykle – niewiele mówią

na temat swojej konstrukcji.

Czy PAK FA będzie konkuren-

tem F-22? Bez dokładnych da-

nych, trudno to ocenić (tab.).

Z pewnością Rosja w ciągu tej de-

kady zbuduje samolot o takich

możliwościach i osiągach jak F-22.

Warto przypomnieć, że kiedy

w 1999 roku Rosjanie mówili o no-

wym myśliwcu MiG jako o samo-

locie piątej generacji, sceptycy

uznali to za blef. I choć w przypad-

ku maszyny PAK FA Rosjan nie

podejrzewa się o blefowanie, nale-

żałoby z pewnym niedowierzaniem

potraktować zapowiedzi niepopar-

te konkretnymi danymi.

Jak podają Maksym Piaduszkin

i Bill Sweetman, rosyjskie siły po-

wietrzne przyznały, że realizują

program mający na celu opraco-

wanie myśliwca nowej generacji.

Armia zaakceptowała konstrukcję

myśliwca T-50 firmy Suchoj, ozna-

czonego PAK FA (Pierspiektiwnyj

Awiacyonnyj Kompleks Frontowoj

Awiacyi). Pierwszy lot maszyny

zaplanowano na 2009 rok, nato-

miast jej wprowadzenie do uzbro-

jenia – na 2015 rok. PAK FA za-

stąpi samoloty MiG-29 i Su-27

w rosyjskim lotnictwie wojsko-

wym. Jeśli terminy zostaną do-

trzymane i T-50 wejdzie do eks-

ploatacji, będzie porównywalny

z amerykańskim F-35 Joint Strike

Fighter. Jednak rosyjski samolot

prawdopodobnie będzie większy

i szybszy niż F-35, pod względem

innych rozwiązań konstrukcyjnych

może zaś przypominać amerykań-

ski myśliwiec F-22 Raptor.

Samolot PaK Fa (T-50)

Podczas konferencji prasowej

w kwietniu 2007 roku zastępca do-

ppłk w st. spocz.

pil. mgr inż.

Maciej KaMyK

T-50 jest

porównywany

z F-22 Raptor

i F-35 Joint

Strike Fighter.

przegląd sił powietrznych

2008/12

Niektóre porównywalne dane samolotów F-22, F-35 i T-50

F-22 Raptor PAK FA (T-50)

F-35

Napęd

2 x Pratt&Whitney

F119PW-100

turbowentylatorowe

2 x Saturn-Lyulka

AL41 turbowentyla-

torowe

1 x Pratt& Whitney

turbowentylatorowy

1 × Rolls-Royce

wentylator (F-35B)

Wymiary

Rozpiętość

13,56 m

14,2 m

10,05 m

Długość

18,9 m

22,0 m

13,37 m

Wysokość

5,08 m

6,5 m

5,28 m

Powierzchnia nośna 78,04 m²

78,8 m²

42,7 m²

Masa

Własna

14366 kg

18500 kg

1200 kg

Startowa

36288 kg

37000 kg

23000 kg

Osiągi

Prędkość maks.

1,8 Ma

b. d.

1,8 Ma

Pułap

20 000 m

15 000 m

Uzbrojenie

Pokładowe

1 x działko M61

Vulcan 20 mm

2 x działko 30 mm 1 × działko GAU-12

Rakiety powietrze–

–powietrze

6 x AIM-120 AMRAAAM

2 x AIM-9 Sidewinder

8 punktów

podwieszeń

6 x AIM-120 AMRAAM

2 x AIM-9X Sidewinder

Rakiety powietrze–

–ziemia

6 x AIM-120 AMRAM

2 x AIM Sidewinder

b. d.

6 x AIM-120 AMRAM

2 x AIM Sidewinder

wódcy sił powietrznych Rosji gen.

Aleksander Zelin poinformował,

że dokumentacja T-50 już jest pra-

wie ukończona. Szczegóły projek-

tu myśliwca w większości są tajne.

Ujawniono, że maszyna będzie na-

pędzana nowym silnikiem Saturn,

pozwalającym na wykonywanie lo-

tów z prędkością supersoniczną.

PAK FA ma mieć większą niż

Su-27 masę startową, wynoszącą

około 30 t (fot. 1). Konstruktorzy

mówią, że będzie to niewidzialny

wielozadaniowy myśliwiec, o du-

żej manewrowości podczas lotów

z małymi prędkościami i dużymi

kątami natarcia, mogący wykony-

wać krótkie starty i lądowania.

Interesującą kwestią jest to w ja-

kim stopniu konstruktorzy Sucho-

ja zapewnią niewidzialność ma-

szyny. Firma Suchoj oraz Instytut

Teoretycznej i Stosowanej Elektro-

magnetyki z Rosyjskiej Akademii

Nauk w Moskwie wspólnie pracu-

ją nad zmniejszeniem czołowej

i tylnej powierzchni czynnego od-

bicia. Naukowcy opracowali kilka

różnego rodzaju materiałów po-

chłaniających fale radarowe, prze-

znaczonych do zastosowania w no-

wym samolocie, a także plazmową

osłonę płatowca samolotu, nieodbi-

jającą fal elektromagnetycznych.

Nie wiadomo, czy myśliwiec

będzie miał wewnętrzne komory

2008/12

przegląd sił powietrznych

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: