BIOLOGICZNE PODSTAWY ZACHOWANIA – BIOPSYCHOLOGIA
Wykład 1
Podręcznik Bogdana Sadowskiego pt. „Biologiczne Mechanizmy Zachowania się człowieka i zwierząt”
Jan Streulała - „Psychologia” - rozdział psychologia fizjologiczna.
Biopsychologia jest dziedziną, pewną częścią psychologii.
Biopsychologia jest dyscypliną interdyscyplinarną co oznacza, że czerpie ona przynajmniej z dwóch obszarów wiedzy: biologii (wybranych jej obszarów) i psychologii.
Biopsychologia dysponuje policzalnością aktów behawioralnych.
Zachowanie zależy od bodźców, ale zależy też od tego co się dzieje w środku. Zmienne znajdujące się w środku, w osobniku, wpływają na przebieg reakcji. Ten sam bodziec może wywołać różne reakcje u różnych osobników. Każdy z nas ma swój własny czas utajenia reakcji. Im dłuższy będzie on w odpowiednich testach tym większy poziom lęku. Istnieją różnice indywidualne, które powodują, że każdy z nas trochę inaczej się zachowuje w danej sytuacji. Samo zachowanie się jest zjawiskiem bardzo zmiennym bo dziś zachowam się w jakiś sposób, a za jakiś czas na ten sam bodziec, w tej samej sytuacji zachowam się inaczej.
Biologia przesuwa trochę psychologię w kierunku nauk eksperymentalnych.
Działy psychologii Biologicznej – biopsychologii
psychologia fizjologiczna – fizjologia jest nauką o czynnościach narządów wewnętrznych naszego organizmu, o czynnościach tego wszystkiego co w nas tkwi. Psychologia fizjologiczna zajmuje się badaniami podstawowymi. Bada jakie procesy fizjologiczne pośredniczą pomiędzy środowiskiem a naszymi reakcjami. Jakie mechanizmy fizjologiczne i struktury anatomiczne przy okazji legną u podstaw formowania się pewnych zachowań pod wpływem bodźców. W większości przypadków badania psychologii fizjologicznej sprowadzają się jedynie do badań na populacji zwierzęcej. Psycholog fizjologiczny to przede wszystkim człowiek, który operuje bodźcami, obserwuje i rejestruje zachowanie, a jednocześnie w między czasie ogląda sobie co tam w środku się dzieje.
Psychofarmakologia – jaka sama nazwa tutaj wskazuje psychika zestawiona jest tutaj z chemią, która ma jakiś tam wpływ fizjologiczny na struktury nerwowe. U podstaw wszystkiego co się dzieje w naszym organizmie leży chemia. Jest to dziedzina stosowana i podstawowa – zatem jest to dziedzina mieszana. Do psychofarmakologii włączamy całą medyczną część chemii, która ma wpływać na organizm.
Neuropsychologia - pod tą nazwą kryje się dziedzina i podstawowa i stosowana chociaż bardziej wyrosła z psychologii stosowanej. Zajmuje się ona poszukiwaniem zmian w zachowaniu (w domyśle psychice), które pojawiają się w wyniku uszkodzeń struktur układu nerwowego.
Psychofizjologia – Psychofizjolog ogranicza swoje zainteresowanie przede wszystkim do człowieka (czasem w swoich badaniach może posłużyć się obiektem zwierzęcym). Psychofizjologia nie jest inwazyjną metodą. Na przykład badanie fal mózgowych EEG nie jest inwazyjne w przypadku ludzi. Psychofizjolog szuka korelatów (korelacja jest to wystąpienie współzmienności) pomiędzy zachowaniem a funkcjonowaniem, zmiennością wskaźników, fizjologicznych.
Genetyka zachowania (Genetyka behawioralna) – wpływ na nasze zachowanie ma zarówno to co dziedziczymy czyli materiał genetyczny jak i środowisko. Geny dają nam gotowe algorytmy zachowań. Środowisko i genetyka to są takie dwie siły, które odpowiadają za modyfikację naszych zachowań.
Psychologia porównawcza – porównujemy osobniki różnych gatunków, porównujemy w zakresie tego co interesuje psychologa, a więc zachowań, wynikania zachowań, mechanizmów zachowania itd. Wszystko co żyje – całe królestwo zwierząt jest ze sobą w cudzysłowie spokrewnione.
Etologia – pomiar, obserwacja zachowania w warunkach naturalnych (nie laboratoryjnych) i bez ingerencji eksperymentatora.
Wykład 2
Moment kiedy skonstruowano aparaturę do stereotaksji (przymiotnik od stereotakcji – stereotaktyczny. Ten przymiotnik jest potrzebny po to aby określić aparat, który nazywa się stereotaktyczny) jest momentem przełomowym w biopsychologii.
Stereotaksja jest metodą, która pozwala na bardzo precyzyjne zlokalizowanie struktur nerwowych przede wszystkim. Do określenia danych struktur mózgowych niezbędne są wymiary czyli tak zwane koordynaty. Mamy 3 współrzędne, które określają położenie pewnej struktury. Neuro-anatomi przez lata kroili, cieli i mierzyli oraz oznaczali poszczególne struktury mózgu, części układu nerwowego aby dokładnie określić gdzie się znajdują przy pomocy tych współrzędnych. Powstaje atlas stereotaktyczny gdzie mamy wykaz wszystkich poznanych, znanych struktur i ich położenie według współrzędnych określanych empirycznie poprzez długie i żmudne badania neuroanatomiczne. Mając taki atlas możemy dowolną strukturę namierzyć.
Aparat stereotaktyczny – pomaga dotrzeć precyzyjnie do jakiejś struktury. Dzięki niemu możemy rejestrować to co się dzieje w komórce nerwowej, w zespole komórek, jakiejś strukturze, jądrze itd.
Krótko mówiąc możemy rejestrować spontaniczną działalność struktur mózgu. Ponadto możemy stosować jakiś bodziec, coś się dzieje w środku i wychodzi jakiś wynik tego działania.
Odpowiedź na bodziec to potencjał wywołany (potencjał wywołany to jest odpowiedź na wyraźny bodziec, który działa w tym momencie na zwierze. Pozwala nam to zlokalizować struktury które są związane z działaniem bodźca – w tym przypadku drogą wzrokową. Po drugie analizując ten bodziec możemy wielu rzeczy dowiedzieć się o tym jaka nastąpiła obróbka – jak zmienia się to co nazywamy potencjałem wywołanym). Dzięki stereotaksji, aparatowi stereotaktycznemu możemy stymulować odpowiednie struktury, które nas interesują. Za pomocą stereotaksji możemy badać jaką funkcję pełni dana struktura poprzez pobudzanie jej słabym prądem lub poprzez usunięcie danej struktury – wtedy możemy zobaczyć czy coś się zmieni w zachowaniu.
Lezja – niszczenie, przecinanie, usuwanie (np. Określonych struktur układu nerwowego aby sprawdzić jaką pełnia funkcję w danym zachowaniu, do czego służą)
Mózg ma niesłychane zdolności kondensacyjne – regeneracyjne (mikrourazy nie prowadzą do widocznych zmian).
Mózgowie (łac. encephalon) - obok rdzenia kręgowego część ośrodkowego układu nerwowego. Na mózgowie składa się mózg, móżdżek i rdzeń przedłużony. Między neuronami czuciowymi i ruchowymi rozmieszczone są komórki kojarzące. Wewnątrz mózgowia wyróżniamy skupienia komórek nerwowych - jądra (nuclei) i kora. Wypustki wychodzące z jąder tworzą wiązki oraz spoidła.
W podziale topograficznym dzielimy je na kolejne odcinki, które powstają z pierwotnych pęcherzyków mózgowych zarodka:
· kresomó...
psychologia