ciemnia8.pdf

Pseudosolaryzacja poprzez

FOTOGRAFIK KIT

Robert Urbañski

W obecnych czasach możemy

wpływać na końcowy wygląd

obrazu fotograficznego za po-

mocą obróbki komputerowej. To,

co kilkanaście lat temu wymaga-

ło wielogodzinnej pracy w cie-

mni, teraz daje się wykonać przy

pomocy komputera w ciągu kil-

kunastu minut. Dodatkową zale-

tą obróbki cyfrowej jest możli-

wość podglądu modyfikowane-

go obrazu i wprowadzania po-

prawek na bieżąco. Ta metoda

z pewnością przyczynia się do

oszczędności drogocennego

czasu i równie cennych materia-

łów fotograficznych - jak papier

czy chemikalia do jego obróbki.

Jednak nie wszyscy fotoamato-

rzy mają komputery. Są również

tacy miłośnicy fotografii, którzy

nie uznają cyfrowych modyfika-

cji obrazu, preferując tradycyjną

obróbkę ciemniową. To właśnie

z myślą o nich firma Tetenal pro-

dukuje zestaw chemikaliów pod

nazwą FOTOGRAFIK KIT.

Napis na opakowaniu informuje, iż jest

to zestaw służący do otrzymywania efektu

pseudosolaryzacji. Po wykonaniu własnych

testów z całą pewnością mogę powiedzieć,

że otrzymane efekty są bardzo zbliżone do

pseudosolaryzacji. Obróbka zdjęć przy po-

mocy tego zestawu jest bardzo łatwa i nie

powinna stanowić trudności nawet dla po-

czątkujących fotoamatorów. Jedynym po-

ważnym problemem jest zgromadzenie

w ciemni odpowiedniej liczby kuwet - pro-

ces przewiduje bowiem aż osiem kąpieli.

Na szczęście, niektóre z nich możemy wy-

konywać powtórnie w tych samych roztwo-

rach, ale o tym za chwilę.

Zestaw FOTOGRAFIK KIT składa się

z dwóch składników pakowanych w bute-

leczki. Pierwszy z nich to płynny koncentrat,

drugi natomiast ma postać tabletek wielkości

landrynek. Stwarza to możliwość tylko czę-

ściowego wykorzystania chemikaliów, na

przykład po połowie (po odliczeniu odpowie-

dniej liczby tabletek i odmierzeniu odpowie-

dniej ilości koncentratu). Jeżeli zamierzamy

wykorzystać cały zestaw, to powinniśmy

składnik A rozpuścić w wodzie tak, aby koń-

cowa objętość roztworu wynosiła 500 milili-

trów. Składnik B rozpuszczamy w wodzie

w ten sam sposób. Roztwory A i B możemy

przechowywać w osobnych butelkach przez

okres trzech miesięcy. Po zmieszaniu roztwo-

rów A i B w stosunku 1:1 otrzymujemy roz-

twór roboczy o trwałości ośmiu godzin - na-

leży więc mieszać roztwory A i B najpóźniej

na dwie godziny przed użyciem.

Producent podaje, że w jednym litrze roz-

tworu roboczego można obrobić około 40

arkuszy papieru 20 x 25 cm (lub 18 x 24

cm). Dodam tu, że liczba ta jest nieco zawy-

żona. Zależy ona głównie od rodzaju użyte-

go papieru fotograficznego (ten na podłożu

papierowym pochłania więcej roztworu niż

papier polietylenowy) oraz od wielkości naj-

ciemniejszych partii obrazu na odbitce, gdyż

tylko one biorą udział w reakcji chemicznej

podczas kąpieli w roztworze FOTOGRA-

FIK KIT. Jeżeli więc obróbce będziemy

poddawać odbitki, na których znaczną część

obrazu stanowią czernie, to roztwór roboczy

ulegnie szybszemu zużyciu.

Firma Tetenal poleca do obróbki z zesta-

wem FOTOGRAFIK KIT chemię własnej

produkcji: wywoływacz Eukobrom, przery-

wacz bezwonny i utrwalacz Superfix. Z po-

wodzeniem możemy jednak wykorzystywać

chemię innych producentów. Ja stosowałem

w swoich testach chemię Ilforda: wywoły-

wacz Multigrade i utrwalacz Ilfofix II, prze-

rywacz natomiast sporządziłem sposobem

,,domowym’’ - z kwasu octowego. Używa-

łem również krajowego wywoływacza poli-

graficznego Foton W-35.

Negattyw Fomapan 400,, wywo³³ywacz Hydroffen (1+1),, odbiittkii wykonane na papiierze IIllfford Mullttiigrade FB b³³yszcz¹cym (pod³³o¿e papiierowe)

Naœwietlanie odbitki wed³ug gradacji 2, doœwietlo-

ne t³o, wywo³ywacz Ilford Multigrade. Obraz bogaty

w pó³tony, doskonale widoczne szczegó³y w œwia-

t³ach i cieniach, prawie nie wystêpuj¹ czernie. Taka

odbitka nie bardzo nadaje siê do modyfikacji. W tej

sytuacji nale¿y przed³u¿yæ czas naœwietlania, aby

uzyskaæ wiêcej czerni lub podnieœæ gradacjê papie-

ru, zwiêkszaj¹c przez to kontrastowoœæ odbitki .

Przy naœwietlaniu odbitki gradacja zosta³a pod-

niesiona do 5, wywo³ywacz Ilford Multigrade, k¹-

piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT trwa³a 120 se-

kund, odbitka poddana modyfikacji wed³ug opisu

w tekœcie. W miejscach, gdzie odpad³a z³uszczo-

na emulsja pozosta³y bia³e obszary. Efekt koñco-

wy nie jest zadawalaj¹cy.

Przy naœwietlaniu odbitki gradacja zosta³a pod-

niesiona do 5, wywo³ywacz Ilford Multigrade,

k¹piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT trwa³a 120

sekund, podczas naœwietlania czêœciowo zama-

skowano t³o i doœwietlono kwiaty. Otrzymany

efekt jest teraz bardzo interesuj¹cy.

Przy naœwietlaniu odbitki gradacja zosta³a pod-

niesiona do 5, wywo³ywacz Ilford Multigrade, k¹-

piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT trwa³a 120 se-

kund, podczas naœwietlania ca³kowicie zamasko-

wano t³o i doœwietlono kwiaty. Otrzymany efekt

podoba mi siê najbardziej.

Negattyw Fomapan 400,, wywo³³ywacz Hydroffen (1+1),, odbiittkii wykonane na papiierze IIllfford Mullttiigrade RC b³³yszcz¹cym (pod³³o¿e polliiettyllenowe)

Naœwietlanie odbitki wed³ug gradacji 2, wywo³ywacz Ilford Multigra-

de, k¹piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT trwa³a 120 sekund, doœwie-

tlano t³o, które uleg³o ca³kowitemu z³uszczeniu.

Naœwietlanie odbitki wed³ug gradacji 2, wywo³ywacz Ilford Multigra-

de, k¹piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT trwa³a 120 sekund, po z³u-

szczeniu emulsji i p³ukaniu odbitkê poddano naœwietlaniu - patrz

proces 4 (b) - œwiat³em ¿arówki 60 W przez 15 sekund.

Po przygotowaniu wszystkich roztworów

roboczych możemy przystąpić do pracy w cie-

mni. Naświetlamy odbitkę pod powiększalni-

kiem, a następnie poddajemy ją następującym

procesom:

1. Wywoływanie w wywoływaczu pozytywo-

wym czarno-białym, temperatura 20°C,

czas wywoływania według danych produ-

centa odczynnika.

4. Płukanie odbitki w strumieniu bieżącej

wody o temperaturze około 20°C. Złu-

szczona emulsja zaczyna odpadać, może-

my jej w tym pomóc pocierając delikatnie

powierzchnię odbitki gąbką. Gdy złu-

szczona emulsja nie chce odejść, spróbuj-

my podnieść temperaturę wody do 30 -

40°C.

(a) Jeżeli chcemy otrzymać obraz na białym

tle, złożony z półtonów oraz bieli oto-

czonych czarnymi obwódkami, to po za-

kończeniu płukania przechodzimy bez-

pośrednio do procesu 5.

(b) Jeżeli natomiast chcemy otrzymać obraz

odwrócony tonalnie, złożony z czerni

i bieli, to poddajemy teraz odbitkę kilku-

nastosekundowemu naświetlaniu białym

światłem żarówki o mocy 60-100 W.

5. Ponowne wywoływanie odbitki w wywo-

ływaczu (może być ten sam co w procesie

1) przez czas taki sam jak przy zwyczaj-

nym wywoływaniu (patrz proces 1). Ob-

2. Przerywanie poprzez płukanie w czystej

wodzie - dla zobojętnienia wywoływa-

cza, temperatura 20°C, czas około 30

sekund.

3. Kąpiel w roztworze FOTOGRAFIK KIT,

temperatura 20°C, czas 60 - 120 sekund.

Podczas tej kąpieli obraz zanika, podob-

nie jak podczas odbielania w procesie to-

nowania. W miejscach najmocniej zaczer-

nionych emulsja zaczyna się marszczyć

i ,,odchodzić’’ od powierzchni papieru,

tworząc bąble.

Negattyw Fomapan T 200,, wywo³³ywacz W-37

Odbitka wykonana na papierze Fomaspeed Variant RC, wywo³y-

wacz Foton W-35.

Odbitka wykonana na papierze Ilford Multigrade RC Portfolio,

wywo³ywacz Foton W-35, k¹piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT

trwa³a 120 sekund.

Negattyw Fomapan 400,, wywo³³ywacz dwuk¹piiellowy Tettenall Emoffiin

Odbitka wykonana na papierze Ilford Multigrade FB, wywo³ywacz

Foton W-35

Odbitka wykonana na papierze Ilford Multigrade RC Portfolio, wy-

wo³ywacz Foton W-35, k¹piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT trwa-

³a 120 sekund.

serwujemy, jak obraz zaczyna znowu po-

jawiać się na odbitce, z wyjątkiem tych

miejsc, w których emulsja uległa złu-

szczeniu.

Końcowy wygląd naszej odbitki będzie

zależał głównie od charakteru fotografo-

wanego motywu. Motywy bardziej kontra-

stowe o dużej liczbie drobnych szcze-

gółów po obróbce odbitki w roztworze

FOTOGRAFIK KIT mogą dać bardzo in-

teresujące, niemalże kreskowe obrazy.

Kontrastowość daje się dodatkowo zwięk-

szyć poprzez zastosowanie podwyższonej

gradacji papieru, na przykład twardej (4)

lub ekstra twardej (5). Kolejnym czynni-

kiem mającym wpływ na końcowy wygląd

obrazu jest czas kąpieli w procesie 3 oraz

intensywność pocierania złuszczonej

emulsji.

Najlepiej od razu na samym początku

spróbujmy wyobrazić sobie końcowy wy-

gląd naszej ,,pseudosolaryzowanej’’

odbitki. Gdy - po lekturze tego artykułu -

mniej więcej wiemy, jak przebiega proces

jej powstawania oraz jakie czynniki mają

na niego wpływ, nie będzie to takie trud-

ne. Szybciej osiągniemy zamierzony efekt

lub ,,coś w tym stylu’’. Praca w ciemni

przypomina czary. Jeżeli zapomnimy ja-

kiegoś słowa z naszego zaklęcia, to może-

my wyczarować coś bardzo nieoczekiwa-

nego i pięknego (albo i potworka).

Zestaw FOTOGRAFIK KIT można sto-

sować również do obróbki negatywów

(w grę wchodzą formaty od 6 x 6 cm

w górę) oraz papierów barwnych.

6. Ponowna kąpiel przerywająca odbitki -

tym razem w roztworze przerywacza,

czas około 30 sekund.

7. Utrwalanie - czas i temperatura według da-

nych producenta odczynnika.

8. Płukanie końcowe w wodzie bieżącej -

dla papierów na podłożu polietylenowym

około 2 minut, dla papierów na podłożu

papierowym barytowanym około 20-30

minut. Podczas tego płukania możemy je-

szcze kształtować charakter obrazu po-

przez delikatne pocieranie powierzchni

odbitki gąbką.

Na koniec możemy poddać odbitkę ką-

pieli w roztworze Fotonalu i pozostawić

do wyschnięcia. Wszystkie etapy procesu

z wyjątkiem punktu 4 (b) przeprowadza-

my przy ochronnym oświetleniu ciemnio-

wym.

Do uzyskania efektu pseudosolaryzacji

poprzez zastosowanie FOTOGRAFIK

KIT najlepiej nadają się papiery o po-

wierzchni błyszczącej. Proces złuszczania

emulsji przebiega w tym przypadku bez

najmniejszych problemów. Papiery o po-

wierzchni matowej poddają się temu pro-

cesowi bardzo opornie.

Negattyw Fomapan 400,, wywo³³ywacz dwuk¹piiellowy Tettenall Emoffiin

Odbitka wykonana na papierze Fotonbrom Normalny, wywo³ywacz

Foton W-35

Odbitka wykonana na papierze Ilford Multigrade RC Portfolio, wy-

wo³ywacz Foton W-35, k¹piel w roztworze FOTOGRAFIK KIT trwa-

³a 120 sekund.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: