Lekcja
Temat: Rozwój owadów.
Większość owadów przechodzi rozwój złożony. Zapłodnione jaja po przejściu okresu zarodkowego przetwarza się w larwę. Larwa zawsze różni się od imago czyli owada dojrzałego płciowo. Larwy rosną w ciągu kilku kolejnych linień ulegają zew. i wew. przeobrażeniom czyli metamorfozie.
U owadów wyróżnia się dwa typy przeobrażenia:
a) niezupełny (jajo, larwa, imago)
b) zupełny (jajo, larwa, poczwarka, imago)
U owadów z przeobrażeniem niezupełnym spotyka się 3 typy larw:
- larwa zupełnie podobna do imago tylko mniejsza (np. wesz)
- larwa podobna do imago, mniejsza i nie ma skrzydeł (np. modliszka)
- larwa rożni się od imago rozmiarami, brakiem skrzydeł i posiadaniem własnych, larwalnych narządów (np. jętki)
Przeobrażenie zupełne występuje u większości owadów (np. chrząszcze, motyle, błonkówki, muchówki). Larwa zasadniczo różni się od imago pod względem budowy i trybu życia. Posiada rogatowatą postać i gryzące narządy gębowe. W tej grupie wyróżniamy nowe typy larw:
- larwa drapieżna, żyje w wodzie oddycha tlenem rozpuszczonym w wodzie za pomocą skrzelotchawek (np. ważka)
- gąsienica (np. motyle)
- pędrak (np. chrabąszcze, stonka ziemniaczana)
- czerw (np. muchy, pszczoła, czmiel)
- drutowiec, szkodniki zbóż, żyją w źdźble zbóż (np. sprężyki)
Poczwarki powstają z przekształcenia larwy w czasie zrzucania ostatniej wylinki. Poczwarka jest to stadium spoczynkowe, nie pobiera pokarmu, ma bardzo ograniczone zdolności ruchu. W poczwarce zachodzi przekształcenie polegające na przebudowie ciała larwy w organizm dorosłego owada czyli w imago.
Wyróżnia się 3 typy poczwarki:
- poczwarka wolna, czułki, narządy gębowe, skrzydła odpowiadają dorosłemu owadowi są pokryte indywidualnymi futerałami z cienkiej błony. Odstają od ciała poczwarki i mają zdolność wykonywania pewnych ruchów (np. chrząszcze, błonchówki)
- poczwarka zamknięta, jest w całości szczelnie okryta przylegającą okrywą zaznaczone są kontury czułków, narządów gębowych, wykonuje ruch tylko częścią odwłokową (np. motyle i niektóre chrząszcze)
- poczwarka baryłkowa tzw. podówka, zew. okryciem jest ostatnia wylinka larwy, ukształtowana w baryłkę i w niej jest wolna poczwarka (np. muchówki)
W stadium poczwarki odbywają się procesy wew. i zew. przebudowy czyli wykształcają się nowe narządy jak skrzydła, narządy gębowe, układ pokarmowy. Ulegają przebudowie odnóża i czułki larw. Niszczone są stare narządy i tkanki oraz przeformowywane w nowe w procesie histogenezy. Wiele larw owadów np. z motyli jedwabnik ma zdolność przełudzenia kokonu. W tym kokonie się przepoczwarzają. Ta jedwabna nić jest snuta przez larwę i ona okręca ją o siebie (ok. 60 m. nici). Materią z tej nici to jedwab.
stateofshock