HEMATOPOEZA
Þ Rozwój układu krwiotwórczego
Þ Szpik kostny, jako główny narząd krwiotwórczy
Þ Metody badania szpiku
Þ Krwiotwórcze komórki macierzyste
Þ Regulacja krwiotworzenia
Þ Przeszczepianie komórek krwiotwórczych
Skróty:
§ KKM- krwiotwórcza komórka macierzysta
§ KKU- krwiotwórcza komórka ukierunkowana
§ CSF- colony stimulating faktory
§ CFU- colony forming unit
§ KM- komórki macierzyste
Komórka macierzysta:
v Totipotencjalna
v Pluripotencjalna
v Multipotencjalna
v Monopotencjalna
Komórki macierzyste są niezróżnicowanymi komórkami o nieograniczonej możliwości samoodnowy oraz posiadają zdolności do różnicowania się w inne typy komórek
Chemotaksja- ukierunkowane przemieszczanie się
ü KM totipotencjalne- zapłodniony oocyt (zygota)
ü KM pluripotencjalne- KM embrionalne
ü KM multipotencjalne- KM ektodermalne/ mezodermalne/ endodermalne
ü KM monopotencjalne- KM ukierunkowane tkankowo
Rozwój układu krwiotwórczego
KKM przemieszczają się podczas embriogenezy pomiędzy różnymi obszarami zarodka/ płodu wykazującymi aktywność krwiotwórczą w poszukiwaniu ostatecznego miejsca przeznaczenia, jakim jest szpik kostny.
-SDF-1 (tromal derived faktory- 1)- hemokina wiążąca się z receptorem CXCR4
-SDF-1 jest głównym chemoatraktantem dla KKM
Szpik kostny, jako główny narząd krwiotwórczy
~szpik czerwony (aktywny)
~szpik żółty (tkanka tłuszczowa)
Szpik kostny jest głównym narządem krwiotwórczym po porodzie.
Układ limfoidalny
Ø Układ limfoidalny składa się z limfy, narządów limfo poetycznych
Ø Limfopoeza: komórki dojrzewają na obwodzie, a reszta komórek dojrzewa w szpiku !
Ø Wyspy erytroblastyczne pojawiają się ok. 6 tygodnia w wątrobie płodowej
Ø Makrofagi pożerają jądro erytrocytów
Ø Prekursory limfopoezy:
o Dla limfocytów B }
o Dla limfocytów T } te prekursory są w szpiku
o Dla limfocytów NK (nowotwory) }
o Na obrodzie dojrzewają, różnicują się !
Ø Są 2 linie różnicowania komórek krwi: mieloidalna i limfoidalna
Ø KKM: ma potencjał do samo odnawiania i różnicowania, we wszystkie linie hematopoetyczne i limfopoetyczne
Ø KKU: ma zdolność do tworzenia klonu komórek potomnych, traci zdolność do samoodnawiania
Podział KKM:
a. Niesymetryczne: daje komórkę klona i komórkę ukierunkowaną
b. Symetryczne: związane z samoodnową
Nisza krwiotwórcza- wyspecjalizowany obszar mikrośrodowiska potrzebny dla prawidłowego funkcjonowania KKM (różnicowanie i samoodnowa).
– Kostna
– Naczyniowa
Czynniki regulujące krwi otworzenia:
ü Czynniki wzrostu (KL) !
ü Cytokiny
ü Interleukiny 1,3,4,5
ü chemokiny np. SDF1
ü hormony, metabolity, neurotransmitery
ü białka kaskady= aktywacji dopełniaczy
Fenotyp komórki KKM: !
§ ma cząsteczkę CD34, CD133, CXCR4, komórka liniowa ujemna CD45 (człowiek) !
§ mysz: SCA1, CD133, CXCR4, CD45+
§ słabo się barwią Hoechstem (wiąże się z DNA), Rodemina 123 (barwnik usuwany przez komórkę)
Metody badania KKM:
o ocena liczby KKM za pomocą cytometru przepływowego (fenotyp)
o ocena czynności KKM:
o kliniczna (pacjenci)
o doświadczalna (kolonie in vitro oraz myszy)
§ 3 drogi pobrania:
· Szpik
· Krew obwodowa metabolizowana
· Krew odheparynizowana
Krew
→ Ograniczona śródbłonkiem o powierzchni 100 m2
→ V krwi= 6-8 %masy ciała
→ Skład: osocze 55% (składniki organiczne i nieorganiczne), elementy morfotyczne 45%
Właściwości krwi:
· Izoosmia: ( głównym czynnikiem warunkującym są elektrolity, glukoza, mocznik) 280-380 osmoli/l
· Izohydria: pH=7.35-7.45
· Izojonia: Na= 145 mmol/l, K4.5 mmol/l
· Normoglikemia 5.5 mmol/l
· Białka osocza ~70 %
· Ciężar właściwy osocza w temperaturze 220 C – 1,022-1,026
Lepkość krwi:
v 4-5 razy większa do H2O
v Zależ od ilości białek, erytrocytów, temperatury, CO2
v Zmienna w zależności od ilości spożywanych produktów i płynów
Składniki organiczne pozabiałkowe:
ü Węglowodany i ich produkty przemian
ü Białki i ich produkty przemian
ü Produkty przemian hemu
ü Kreatynina i kwas moczowy
Lipidy:
o Cholesterol
o Fosfolipidy
o Triacyloglicerol
o Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach ADEK
Białka osocza (60-80 g/l): !
Þ Albuminy 50-60%
Þ Globuliny 35-40 %
Þ Fibrynogen 5-6 %
Proteinogram:
v Albumin jest najwięcej
v γ- globuliny jest ok. 16 %
v α1,α2 i β globuliny
v Choroby nerek: globuliny ↑, albuminy ↓
v Infekcja: γ- globuliny ↑
v Szpiczak: albuminy ↑, γ- globuliny ↑
Rola białek osocza:
1. Utrzymanie ciśnienie onkotycznego
2. Hemostaza
3. Utrzymania równowagi kwasowo- zasadowej
4. Lepkość
5. Stabilizacja elementów morfotycznych
6. Wpływ na agregację płytek
7. Mechanizmy odpornościowe ( immunoglobuliny, properdyna)
8. Transport hormonów
9. Enzymy wydzielone przez komórki, substancje biologicznie czynne (angiotensyna III)
10. Rezerwa energetyczna
Ekspulsja- wyplucie jądra erytrocytu !
Retikulocyt- komórka bezjądrzasta z elementami organelli
Erytrocyt:
ü Najwięcej
ü Bezjądrzaste, dyskoidalne
ü Przystosowane do transportu O2
ü Elastyczne
ü Przejściowo magazynowane w wątrobie
ü Żyją 120 dni
ü Rola: transport O2 i CO2, utrzymanie równowagi kwasowo- zasadowej
Badania układu czerwonokrwinkowego:
o Objętość krwinek
o Stężenie Hb i badania jej jakości
o Ocena kształtu
o Ocena odporności osmotyczne erytrocytów
o Liczba erytrocytów
Hematokryt, RBC !
L...
brawurka208