Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus L.) – gatunek byliny z rodziny makowatych (Papaveraceae Juss.). Jedyny gatunek w monotypowym rodzaju glistnik (Chelidonium). Pospolity w Europie i basenie Morza Śródziemnego. Występuje też w Ameryce Północnej, przewieziony tam przez osadników jako zioło lecznicze na choroby skóry. W Polsce jest pospolity na całym obszarze.
W Polsce funkcjonują także nazwy: jaskółecznik (białostockie), celidonia (Pomorze), cyndalia (górnośląskie), cyngalia (kieleckie), glistewnik (Podlasie), złotnik (Wielkopolska), żółtnik (Mazowsze). Stara polska nazwa nawiązuje do wiary, że roślina ukazuje się wraz z powrotem jaskółek, a zamiera z ich odlotem
Łodyga
Rzadko, odstająco owłosiona. Rozgałęzia się widlasto, osiąga do 90 cm wysokości, po przełamaniu wydziela pomarańczowy sok mleczny. Pod ziemią ciemnobrunatne, walcowate kłącze.
Liście
Pierzastosieczne, jajowate do okrągłych, nierówno, głęboko wcinane lub karbowane, górne 3-klapowe. Dolne długoogonkowe, górne krótkoogonkowe. Z wierzchu jasnozielone, spodem sinozielone.
Kwiaty
Złocistożółte, zebrane w baldaszkach po trzy do ośmiu, o średnicy do 2 cm. Korona składa się z 4 odwrotnie jajowatych płatków, kielich dwudziałkowy, wcześnie opadający. Jednokomorowy słupek z dwudzielnym znamieniem, liczne pręciki. W kwiatach brak miodników.
Owoc
Równowąska torebka, zewnętrznie przypominająca łuszczynę. Nasiona czarne, błyszczące.
Korzeń
Rozgałęziony, od zewnątrz brunatnoczerwony, na przełomie żółty.
Roślina lecznicza:
· Surowiec zielarski: ziele glistnika (Chelidonii Herba), korzeń glistnika (Chelidonii Radix). Zawiera ok. 20 alkaloidów izochinolinowych (m.in.: chelidonina, berberyna, chelerytryna, sangwinaryna, protopina i inne), kwasy organiczne (kwas chelidonowy, jabłkowy, cytrynowy) oraz pochodne kwasów fenolowych, saponiny, duże ilości soli wapniowych oraz enzymy proteolityczne.
· Zbiór i suszenie: ziele (młode pędy) zbierać najlepiej w okresie kwitnienia w maju i czerwcu. Suszyć w podwyższonej temperaturze ok. 30 °C.
· Działanie: chelidonina wykazuje działanie rozkurczowe na drogi żółciowe, przewód pokarmowy i oskrzela oraz żółciopędne i słabe uspokajające. Chelerytryna i sangwinaryna wykazują działanie bakteriobójcze, pierwotniakobójcze, grzybobójcze, przeciwnowotworowe (chelidonina hamuje podziały komórek)[potrzebne źródło]. Używany jest powszechnie jako lek usuwający brodawki (kurzajki) na skórze. Działanie to wiąże się z obecnością w soku chelidoniny.
· Dym powstający ze spalonej rośliny ma własności owadobójcze.
· W starożytności używano tej rośliny do zwalczania robaków przewodu pokarmowego, a także jako pułapkę do łapania ryb i ptaków.
Tasznik pospolity (Capsella bursa pastoris) – gatunek rośliny jednorocznej należący do rodziny kapustowatych (dawna nazwa – krzyżowe). W Polsce występuje pospolicie na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Archeofit, prawdopodobnie pochodzący z basenu Morza Śródziemnego.
Pokrój
Charakteryzuje się dużą zmiennością budowy, w zależności od warunków środowiska..
Wzniesiona, pojedyncza lub rozgałęziająca się, pokryta gwiazdkowatymi włoskami, o wysokości 20-50 cm.
Przy ziemi tworzy różyczkę liściową, w której liście mają zmienny kształt; najczęściej są pierzastosieczne, czasami ząbkowane, a czasami, rzadko, bywają całobrzegie. Liście łodygowe są dużo mniejsze, siedzące i mają strzałkowatą nasadę.
Drobne kwiaty tworzą grono na górnej, nieulistnionej części łodygi. W szczytowej części łodygi jest ono bardzo gęste, niżej rzadkie. 4 działki kielicha skośnie odstające, 4 płatki korony białe, lub różowe, 1 słupek i 6 pręcików. Czasami brak płatków korony.
Trójkątna łuszczyna z sercowatym wycięciem na wierzchołku. Zawiera zwykle 10-20 czerwonobrunatnych lub żółtobrunatnych nasion o długości ok. 1 mm.
· Roślina lecznicza :
o Surowiec zielarski : ziele (Herba Bursae pastoris) zawiera biogenne aminy, takie jak: acetylocholina, cholina, histamina, oraz sole mineralne (głównie potasu), flawonoidy, garbniki, witaminę C, kwasy organiczne, olejki eteryczne.
o Działanie : ściągające, moczopędne, przeciwkrwotoczne. Ekstrakty zachowują przeciwkrwotoczne właściwości tylko przez 3 miesiące. Najbardziej skuteczny jest swieży sok z ziela. Preparaty z tasznika stosowane są przy małych krwotokach z przewodu pokarmowego, ukladu moczowego i nosa, a u kobiet do leczenia krwotoków z macicy i przy obfitych menstruacjach.
o Zbiór i suszenie : zbiera się całe pędy w okresie kwitnienia, suszy w temperaturze do 30 stopni Celsjusza. Nie należy zbierać roślin pokrytych szarobrunatnymi plamami, porażonych przez pasożytnicze grzyby.
o W medycynie tybetańskiej jest rośliną leczniczą stosowaną do leczenia oczu, biegunki i wzmacniania organizmu.
Używany był w niektórych krajach do sporządzania sałatek oraz jako dodatek do zup.
Pięciornik gęsi (Potentilla anserina L.) – gatunek byliny kłączowej z rodziny różowatych (Rosaceae Juss.). Rośnie w większej części Europy, z wyjątkiem jej południowych części, również na większości obszarów Azji i Ameryki Północnej. W Polsce gatunek pospolity.
Inne nazwy zwyczajowe i ludowe: pięciornik pospolity, pięćperset gęsi, srebrnik pospolity, gęsie ziele, gęsia trawa, gęsiówka, drabinki, dziewicze ziele.
Kłącze krótkie, okryte resztkami przylistków, zakończone rozetką liści, korzenie wrzecionowato zgrubiałe, mięsiste.
Pełzająca lub podnosząca się o długości 15–50 cm.
Nieparzystopierzastodzielne, osiągają długość do 20 cm, złożone z 7–21 listków. Od spodu jedwabiście, srebrzysto owłosione. Listki podługowate, brzeg blaszek wyraźnie piłkowany.
Pojedyncze, średnicy ok. 2 cm, długoszypułkowe, pięciopłatkowe: działki kielicha wcinane, płatki korony 2 razy dłuższe od działek. Barwa złocistożółta. Pod kielichem występuje jeszcze kieliszek złożony z 5 mniejszych listków. W środku kwiatu liczne słupki i pręciki na wypukłym dnie kwiatowym.
Pojedynczy orzeszek, odpadający.
· Roślina lecznicza:
o Surowiec zielarski: ziele – Herba Anserinae (Herba Potentille anserine), korzeń
o Działanie: środek ściągający i przeciwzapalny, a także rozkurczający na mięśnie gładkie. Stosowany przy biegunkach, chorobach jelit i dróg żółciowych charakteryzujących się stanami kurczowymi, w początkowym stadium kamicy żółciowej, zaburzeniach menstruacji, nieżycie żołądka i jelit. Dzięki zawartości substancji gorzkich poprawia apetyt i ułatwia trawienie. Rzadko stosowany oddzielnie, stanowi składnik mieszanek ziołowych.
o Zbiór i suszenie: ziele zbiera się w okresie kwitnienia i suszy w temperaturze do 60 °C.
· Sztuka kulinarna: surowe liście dodaje się do zup, kasz, można przygotować jak szpinak. Kłącze jadalne na surowo lub gotowane (w smaku podobne do pasternaku)
· Kosmetyka: Dawniej we Francji stosowano wyciąg wodny z pięciornika (l'eau de beauté) do pielęgnacji cery.
· Garbarstwo: Roślina niegdyś używana w garbarstwie ze względu na dużą ilość garbników.
Poziomka pospolita (Fragaria vesca L.) – gatunek rośliny z rodziny różowatych. Inne nazwy: czerwona jagoda, koziomka. Rośnie dziko w całej Europie a także w Azji i Ameryce Północnej. W Polsce jest pospolity na całym obszarze. Jest uprawiany w wielu krajach świata, również w Polsce.
Wysokość 5-20 (30) cm. Wytwarza sympodialne, długie i cienkie rozłogi. Odmiany uprawne nie posiadają rozłogów.
Głównie liście odziomkowe. Są trójdzielne i grubo piłkowane, środkowy ...
ROZAROZ