slounik.pdf

S Ł Ô Ŭ N I C Z A K

PRÔSTAHO JAZYKÂ

Z PÔLSKIMI TŁUMACZÊNIAMI

Śpis trêści

Spis treści / Зьмест / Contents

Alphabet & Pronunciation 3

S Ł O W N I C Z E K

JĘZYKA PROSTEGO

Z POLSKIMI TŁUMACZENIAMI

List of abbreviations and symbols 4

Słôŭnik

Słownik

Слоўнік

Dictionary

С Л О Ў Н І Ч А К

ПРОСТАЕ МОВЫ

З ПОЛЬСКІМІ ПЕРАКЛАДАМІ

Declension of Adjectives 29

D I C T I O N A R Y O F

PROSTY LANGUAGE

WITH POLISH TRANSLATIONS

P a d l â s k a C y b e r w i ô s k a 2 0 1 0

Alfabêt i wymuŭlênie

Alfabet i wymowa

Альфабэт і вымаўленьне

Śpis skarôtoŭ i sŷmbaloŭ

Spis skrótów i symboli

Сьпіс скарачэньняў і сымбаляў

Deklinâcyja prymiêtnikoŭ

Odmiana przymiotników

Скланеньне прыметнікаў

Alfabêt i wymuŭlênie

Alfabet i wymowa / Альфабэт і вымаўленьне / Alphabet & Pronunciation

Śpis skarôtoŭ i sŷmbaloŭ

Spis skrótów i symboli / Сьпіс скарачэньняў і сымбаляў / List of abbreviations and symbols

Aa Bb Cc Ćć Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Łł Mm

Nn Ńń Oo Pp Rr Ss Śś Tt Uu Ŭŭ Ww Yy Zz Źź Żż

Chch Czcz Dźdź Dżdż Szsz

arch. archaizm архаізм archaism

blm. bez liczby mnogiej бяз множнага ліку no plural

cz. czasownik дзеяслоў verb

dok. dokonany закончаны perfective

Dop. dopełniacz родны склон Genitive

gł. główny колькасны cardinal

l.mn. liczba mnoga множны лік plural

licz. liczebnik лічэбнік numeral

Mian. mianownik назоўны склон Nominative

ndok. niedokonany незакончаны imperfective

nprz. nieprzechodni непераходны intransitive

przech. przechodni пераходны transitive

przysł. przysłówek прыслоўе adverb

r.m. rodzaj męski мужчынскі род masculine gender

r.nij. rodzaj nijaki сярэдні род neuter gender

r.ż. rodzaj żeński жаночы род feminine gender

rzecz. rzeczownik назоўнік noun

spój. spójnik злучнік conjunction

st. wyż. stopień wyższy вышэйшая ступень comparative

tlm. tylko liczba mnoga толькі множны лік plural only

zwr. zwrotny

lîtara slav. IPA

a a a

r r r

b b b

s s s

c c ʦ

si ś ɕ

ci ć tɕ

ś ś ɕ

ć ć tɕ

t t t

d d d

u u u

e e ɛ

ŭ u w

f f f

w v v

g g g

y y ɨ

h ɣ ɣ

z z z

i i i

zi ź ʑ

j i j

ź ź ʑ

k k k

ż ž ʐ

l l l

ł ł ɫ

m m m

ch x x

n n n

cz č tʂ

зваротны

reflexive

ni ń ɲ

dzi ʒ dʑ

ń ń ɲ

dź ʒ dʑ

declension or conju-

gation forms

□ tłumaczenie польскі пераклад Polish translation

♦ przykłady użycia прыклады выкарыс-

таньня

o o ɔ

dż ǯ dʐ

p p p

sz š ʂ

examples of use

Lîtary â , ê , î , ô , û , ŷ u słôŭniku używâjucsa tôlko dla aznaczênia miêsca akcêntu,

hêto znâczyć, szto ô wymuŭlâjecsa jak zwyczâjna o [o/ɔ], a nie jak pôlska ó [u].

♦♦ użycie w przysłowiach,

powiedzeniach –

podane polskie

tłumaczenie nie jest

dosłowne

выкарысаньне ў пры-

казках, прымаўках –

паданы польскі

пераклад недаслоўны

use in proverbs and

sayings – given Polish

translations are not

word-to-word

Litery â , ê , î , ô , û , ŷ w słowniku oznaczają jedynie miejsce akcentu, zatem ô wymawia się jak

zwykłe o [o/ɔ], a nie jak polskie ó [u].

Літары â , ê , î , ô , û , ŷ у слоўніку ўжываюцца толькі для абазначэньня месца націску, так што ô

вымаўляецца як звычайнае o [o/ɔ], а не як польскае ó [u].

○ formy odmiany формы скланеньня

альбо спражэньня

jeden

ahôń rzecz. r.m. ○ Dop. ahniâ Msc. u ahniû

Mian. l.m. ahnî □ ogień

aknô rzecz. r.nij. ○ Dop. aknâ Mian. l.mn.

ôkna □ okno ♦ haspadâr adczynîŭ

aknô u szczŷci i wiêtryć bûdzie

– gospodarz otworzył okno w

ścianie szczytowej i będzie

wietrzył

akurâtnie przysł. □ akurat, właśnie

wtedy

akurâtny przym. ○ r.ż. akurâtna r.nij.

akurâtna □ o człowieku: dobry,

porządny

albô spój. □ albo ♦ pajêdu z Marŷ-

siaj albô z Zôsiaj - pojadę z

Marysią albo z Zosią

alê spój. □ ale

alêj rzecz. r.m. blm. ○ Dop. alêju □ olej

apałônik rzecz. r.m. ○ Dop. apałônika

Mian. l.mn. apałôniki □ chochla,

łyżka wazowa

arênda rzecz. r.ż. blm. ○ Dop. arêndy □

dzierżawa

asâ I rzecz. r.ż. ○ Dop. asê Mian. l.mn. ôsy

□ osa

asâ II rzecz. r.ż. ○ Dop. asê Mian. l.mn. ôsy

□ topola drobnolistna; osika

astâtni przym. ○ r.ż. astâtnia r.nij. astâtnia

□ ostatni

awiêczka rzecz. r.ż. ○ Dop. awiêczki Mian.

l.mn. awiêczki □ owca

awiôs rzecz. r.m. blm. ○ Dop. uŭsâ □

owies

bachônak rzecz. r.m. ○ Dop. bachônka

Mian. l.mn. bachônki □ bochenek

baciân rzecz. r.m. ○ bacianâ Mian. l.mn.

bacianê □ bocian

baćkiê rzecz. r.m. tlm. ○ baćkôŭ □ rodzi-

bâćko rzecz. r.m. ○ bâćki Mian. l.mn.

baćkiê □ ojciec, tato

bałôto rzecz. r.m. blm. ○ Dop. bałôta □

błoto

bałôta rzecz. r.nij. tlm. ○ Dop. bałôt □

bagno, bagna

basiakôm, basiaczkôm przysł. □ na

boso ♦ na sûmu da Nôwaho

Dwarâ trêbo basiakôm cha-

dzîć, inâczaj kamâszy zabrû-

dziacsa – na sumę do Nowego

Dworu trzeba boso chodzić,

inaczej kamasze się zabrudzą

bić czas. ndok. przech. ○ bju bjesz biŭ bîła

□ bić

biedâ rzecz. r.ż. ○ Dop. biedŷ Mian. l.mn.

biêdy □ 1) bieda; 2) nieszczęście

♦♦ biedâ, choć tancûj - wielka

bieda; sytuacja bez wyjścia

biedniâk rzecz. r.m. ○ Dop. biedniakâ

Mian. l.mn. biedniakiê □ 1) biedak,

nędznik; 2) nieszczęśnik ♦♦ ot i

tak, skazôŭ biedniâk i hôrko

zapłâkoŭ - tak to już jest; takie

życie

biêły przym. ○ r.ż. biêła r.nij. biêła □

biały

bônda rzecz. r.ż. ○ Dop. bôndy Mian. l.mn.

bôndy □ świeży chleb tuż po

wyjęciu z pieca

bot rzecz. r.m. ○ Dop. bôta Mian. l.mn. □

bôty but

brachâć czas. ndok. nprz. ○ brêszu

brêszasz brachôŭ brachâła □ głośno

szczekać, ujadać

brŷdki przym. ○ r.ż. brŷdka r.nij. brŷdka

□ brzydki

budâ rzecz. r.ż. ○ Dop . budê Mian. l.mn.

bûdy □ buda

bûlba rzecz. r.ż. blm. ○ Dop. bûlby □

ziemniaki ♦ bûdziem bûlbu rêzać

da kaszŷka – będziemy ziemniaki

kroić do koszyka; bûlba u

parnîku warŷcsa – ziemniaki

gotują się w parniku

bulbiâ rzecz. r.nij. tlm. ○ Dop. bulbiêj □

ziemniaki ♦ bulbiâ lâtoś

abradzîli ziemniaki w tym roku

obrodziły

burâk rzecz. r.m. ○ Dop. burakâ Mian.

l.mn. burakiê □ burak ♦♦ baćwînia

jedziâć śwînia, a burakiê –

durakiê

bûrchiel rzecz. r.m. ○ Dop. bûrchla Mian.

l.mn. bûrchli □ bąbel

bydlâczy przym. ○ r.ż. bydlâcza r.nij.

bydlâcza □ 1) bydlęcy; 2) pas-

tewny

być czas. ndok. nprz. ○ jest jest byŭ byłâ

przysz. bûdu bûdziesz □ być

byk rzecz. r.m. ○ bykâ Mian. l.mn. bykiê □

byk ♦ dawâj pajêdziem pa

sałômu, bykiê hałôdnyja stajâć

– pojedźmy po słomę, byki głodne

stoją

bździeć cz. dok. nprz. ○ bżdżu bździsz

abałdziêć cz. dok. nprz. ○ abałdziêju

abałdziêjesz abałdziêŭ abałdziêła □

otumanieć, rozkojarzyć się

abiêd rzecz. r.m. blm. ○ Dop. abiêda

□ południe ♦ pryjdû pad abiêd -

przyjdę koło południa a

abłûpić cz. dok. przech. ○ abłuplû abłû-

pisz abłûpiŭ abłûpiła □ obrać ze

skórki

abrûsak rzecz. r.m. ○ Dop. abrûska Mian.

l.mn. abrûski □ obrus, serweta

adczyniâć cz. ndok. przech. ○ adczy-niâju

adczyniâjesz adczyniôŭ adczy-niâła □

otwierać

adczynîć cz. dok. przech. ○ adczyniû

adczŷnisz adczynîŭ adczynîła □ ot-

worzyć

adpaczŷć cz. ndok. nprz. ○ adpacznû

adpaczniêsz adpacznûŭ adpacznûła □

odpocząć

adpaczŷnak rzecz. r.m. blm. ○ Dop.

adpaczŷnku □ odpoczynek

adpaczywâć czas. ndok. nprz. ○ adpa-

czywâju adpaczywâjesz adpaczywôŭ

adpaczywâła □ odpoczywać

adrâzu przysł. □ od razu

adziêcsa cz. dok. zwr. ○ adziêjusa

adziêjeszsa adziêŭsa adziêłasa □ ubrać

się

adziewâcsa cz. ndok. zwr. ○ adziewâ-jusa

adziewâjeszsa adziewôŭsa adzie-wâłasa

□ ubierać się

adziêża rzecz. r.ż. blm. ○ Dop. adziêży □

ubranie, odzież

adzîn licz. gł. ○ r.ż. adnâ r.nij. adnô □

1) ciężki; 2) trudny

cîchi przym. ○ r.ż. cîcha r.nij. cîcha □

cichy

ciemnatâ rzecz. r.ż. blm. ○ Dop. ciemnatê

□ ciemność

ciêsto rzecz. r.nij. blm. ○ Dop. ciêsta □

ciasto (rozrobiona masa)

ciêścik rzecz. r.m. ○ Dop. ciêścika Mian.

l.mn. ciêściki □ ciasto (upieczone)

cikâwy przym. ○ r.ż. cikâwa r.nij. cikâwa

□ ciekawy

ciômny przym. ○ r.ż. ciômna r.nij. ciômna

□ ciemny

cipleniâ rzecz r.nij. ○ Dop. cipleniâci

Mian. l.mn. cipleniâta □ kurczę ♦

kûryca pa padwôrku chôdzić,

cipleniâta wôdzić - kura chodzi

po podwórku, prowadza kurczęta

cûkar rzecz. r.męs. blm. ○ Dop. cûkru □

cukier

cŷba rzecz. r.ż. ○ Dop. cŷby Mian. l.m. cŷby

□ żart., pieszcz. noga; gira

cybûla rzecz. r.ż. ○ Dop. cybûli Mian. l.mn.

cybûli □ cebula

cymênt rzecz. r.m. blm. ○ Dop. cymêntu □

cement

cyrâta rzecz. r.ż. ○ Dop. cyrâty Mian. l.mn.

cyrâty □ cerata

cyrawâć czas. ndok. przech. ○ cyrûju

cyrûjesz cyrawôŭ cyrawâła □ cero-

wać

czatŷry licz. gł. □ cztery

czom zaim. pyt. i wzgl. □ dlaczego ♦

Czom ty ni pryszôŭ? – Dlaczego

nie przyszedłeś?

czôrny przym. ○ r.ż. czôrna r.nij. czôrna □

bździeŭ bździêła □ pierdzieć ♦ A

paszôŭ ty u siêczku bździêć! –

Idź do diabła!

câcka rzecz. r.ż. ○ Dop. câcki Mian. l.mn.

câcki □ zabawka

calawâć czas. ndok. nprz. ○ calûju calû-

jesz calawôŭ calawâła □ celować

caławâć czas. ndok. przech. ○ całûju

całûjesz caławôŭ caławâła □ całować

caławâcsa czas. ndok. zwr. ○ całûjusa ca-

łûjeszsa caławôŭsa caławâłasa □ cało-

wać się

canâ rzecz. r.ż. ○ Dop. canê Mian. l.mn.

cêny □ cena

car rzecz. r.m. ○ Dop. carâ Mian. l.mn. carê

□ car

carkwâ rzecz. r.ż. ○ Dop. carkwê Mian.

l.mn. cêrkwy □ cerkiew

cebrawîna rzecz. r.ż. ○ Dop. cebrawîny

Mian. l.mn. cebrawîny □ cębrowina

ceglîna rzecz. r.ż. ○ Dop. ceglîny Mian.

l.mn. ceglîny □ cegła

cegłô rzecz. r.nij. blm. ○ Dop. cegłâ □

cegły; dużo cegieł ♦ z cegłâ

ceglany susiêd zbudavôŭ châtu z

cegłâ sąsiad zbudował ceglany

dom

cêły przym. ○ r.ż. cêła r.nij. cêła □ cały ♦

jon cêły dzień tôlko siedzîć u

châci on cały dzień tylko siedzi w

domu a

cep rzecz. r.m. ○ Dop. cêpa Mian. l.mn. capê

□ cep

chabôr rzecz. r.m. ○ Dop. chabôra Mian.

l.mn. chabôry □ 1) prezent w dowód

wdzięczności za coś; 2) łapówka

chaciêć czas. ndok. przech. ○ chaczû

chôczasz chaciêŭ chaciêła □ chcieć ♦

jahôna żônka samâ ni wiêdaje,

czahô chôcza jego żona sama nie

wie, czego chce

chałôdny przym. ○ r.ż. chałôdna r.nij.

chałôdna □ zimny, chłodny

châta rzecz. r.ż. ○ Dop. châty Mian. l.mn.

châty □ dom ♦ paznawâto zra-

bîłosa, trêbo iścî da châty –

zrobiło się dosyć późno, trzeba iść

do domu; czy muchazôlu u châci

nimâ? - czy nie ma w domu

muchozolu?

chîbo part. □ chyba ♦ Czy chleb da

sklêpu prywieźlî? - Chîbo tak. –

Czy przywieźli do sklepu chleb? -

Chyba tak.

chîżo przysł. ○ st.wyż. chuczêj □ szybko

chîży przym. ○ r.ż. chîża r.nij. chîża st.wyż.

chuczêjszy □ szybki

chlâpać czas. ndok. nprz. ○ chlâpaju

chlâpajesz chlâpoŭ chlapâła □ chla-

pać

chûtko przysł. ○ st.wyż. chuczêj □

szybko ♦ pajêdziem pa asfâlci,

chuczêj bûdzie – pojedziemy

drogą asfaltową, będzie szybciej

chmâra rzecz. r.ż. ○ Dop. chmâry Mian.

l.mn. chmâry □ chmura

chwâcić I czas. niewł. □ wystarczy ♦

Chôczasz jeszczê bûlby? –

Dziâkuju, chwâcić. - Chcesz

jeszcze ziemniaków? – Dzięku-ję,

wystarczy.

chwâcić II wykrz. □ dosyć; basta

ciahnûć czas. ndok. przech. ○ ciahnû

ciâhniesz ciahnûŭ ciahnûła □ ciąg-nąć

ciâżki przym. ○ r.ż. ciâżka r.nij. ciâżka □

czarny

czôsnyk rzecz. r.m. blm. ○ Dop. czôsnyku

□ czosnek

czy I part. pyt. □ czy ♦ Czy dzîsiej

bûdziem siêno warôczać? – Czy

dzisiaj będziemy przewracali

siano?

czy II spój. □ czy ♦ A mo ty

viêdajesz, czy pekaês użê

pajêchoŭ? – A może ty wiesz, czy

autobus już pojechał?

czuć czas. ndok. przech. ○ czûju czûjesz

czuŭ czûła □ słyszeć

czyrwôny przym. ○ r.ż. czyrwôna r.nij.

czyrwôna □ czerwony

czytâć czas. ndok. przech. ○ czytâju

czytâjesz czytôŭ czytâła □ czytać

ćmiâny przym. ○ r.ż. ćmiâna r.nij. ćmiâna

□ 1) ciemny; 2) mglisty,

niewyraźny; 3) delikatnie i

jednolicie zachmurzony

ćwiarôzy przym. ○ r.ż. ćwiarôza r.nij.

ćwiarôza □ trzeźwy

ćwiôrdy przym. ○ r.ż. ćwiôrda r.nij.

ćwiôrda □ twardy

dakûl zaim. pyt. i wzgl. □ dokąd ♦ czy

wîedajesz, dakûl paszlî mać i

bâćko? - Czy wiesz, dokąd poszli

mama i tato?

dalôki przym. ○ r.ż. daloka r.nji. daloka □

daleki, odległy

dalôko przysł. □ daleko

dapruŭdê part. □ naprawdę

darôha rzecz. r.ż. ○ Dop. darôhi Mian.

l.mn. darôhi □ droga ♦ pry darôzi

rastûć bierôzy - przy drodze

rosną brzozy

dawôli □ dosyć, wystarczy

dôbro przysł. □ dobrze

dôbry przym. ○ r.ż. dôbra r.nij. dôbra □

dobry

dôŭhi przym. ○ r.ż. dôŭha r.nij. dôŭha □

długi

dôŭho przysł. □ długo

drêwo rzecz. r.nji. ○ Dop. drêwa Mian.

l.mn. drêwa □ drzewo; drewno

drystâczka rzecz. r.ż. ○ Dop. drystâczki

Mian. l.mn. drystâczki biegunka ♦

ni jesz pryskânych ślîŭkoŭ, bo

drystâczki dastâniesz – nie jedz

pryskanych śliwek, bo dos-taniesz

biegunki

dûmać czas. ndok. nprz. ○ dûmaju dû-

majesz dûmoŭ dûmała □ myśleć

durâk rzecz. r.m. ○ Dop. durakâ Mian.

l.mn. durakiê □ dureń ♦ wy dura-

kiê, hêto ni szczur, heto mŷsza!

– wy durnie, to mysz, a nie

szczur! ♦♦ durâk chałôdnyja

ûszy fajtłapa; pechowiec

durnŷ przym. ○ r.ż. durnâja r.nij. dur-nôje

□ głupi, durny ♦ pakîń dur-nôje -

nie przejmuj się bzdurami

dwa licz. ○ r.ż. dźwie r.nij. dwa □ dwa

dziâha rzecz. r.ż. ○ Dop. dziâhi Mian. l.mn.

dziâhi □ pasek ♦♦ bo jak zdêjmu

hanawîcy ź dziâhi! – uważaj, bo

się doigrasz!

dziciô rzecz. r.nij. ○ Dop. dziciâ, dziciâci

Mian. l.mn. dziêci Dop. dziciêj, dziêci □

dziecko ♦♦ Jak ja i majê dziêci

tak i nimâ u świêci – przy

drodze rosną brzozy

dzie zaim. pyt. i wzgl. □ gdzie ♦ a dzie

bâćko? – mûsi śpić u châci – a

gdzie ojciec? – chyba śpi w domu

dziehciâr arch. rzecz. r.m. ○ Dop.

dziehciarâ Mian. l.mn. dziehciarê □ 1.

osoba zajmująca się wyrobem

dziegciu; 2. mieszkaniec Lipska

nad Biebrzą

dzień rzecz. r.m. ○ Dop. dnia Mian. l.mn.

dnie Dop. dzion □ dzień

dziôhać rzecz. r.m. blm. ○ Dop. dziôhciu □

dziegieć

dźwiêry rzecz. r.nij. blm. ○ Dop. dźwierêj

□ drzwi

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: