Anatomia
Wykład 5
Wykład 5/ ćwiczenia 5 07.12.2003
UKŁAD KRĄŻENIA /NACZYNIOWY/
Funkcje:
§ Doprowadzanie do poszczególnych narządów, tkanek i komórek ustroju składników odżywczych i tlenu
§ Odprowadzanie z nich produktów przemiany materii
§ Udział krwi w utrzymaniu możliwie stałej ciepłoty ciała
§ Przenoszenie substancji regulujących różnorodne procesy, jak hormony.
Układ krwionośny składa się z 2 ściśle powiązanych części:
1. Układ krwionośny – w nim płynie krew
2. Układ chłonny /limfatyczny/ – płynie w nim chłonka /limfa/
Układ krwionośny
ð Tętnice (arteria) Typ:
-Sprężysty, np. aorta gdyż energia wyrzutu krwi musi być zmagazynowana dzięki włóknom sprężystym.
-Mięśniowy
-Mieszany
– krew natlenowana
Tętnice – naczynia, które wyprowadzają krew z serca
ð Żyły (vena) – doprowadzają krew do serca
- krew odtlenowana w dużym obiegu
- prowadzą krew z płuc do serca w małym obiegu
- krew natlenowaną w małym obiegu
ð Naczynia włosowate
ð Serce
Układ krążenia krwi (Ż-żyła, T-tętnica)
Budowa naczyń krwionośnych:
1. Błona wewnętrzna – nabłonek jednowarstwowy płaski /śródbłonek/
2. Błona środkowa – włókna mięśniowe gładkie + elementy sprężyste
3. Przydanka – błona zewnętrzna zbudowana z tkanki łącznej
Najgrubszą błoną jest przydanka.
SERCE /kardia/
© Serce położone jest za mostkiem, w jamie klatki piersiowej, leży w płaszczyźnie pośrodkowej, koniuszkiem zwrócone na lewo
© Serce dzielimy na serce prawe (przedsionek i komora prawa) oraz serce lewe (przedsionek i komora lewa)
© Ściana komory lewej jest 3x grubsza niż prawej
© Serce lewe jest nieco większe od prawego
© Lewa strona serca - > krew utlenowana
© Prawa strona serca -> krew odtlenowana
© Część górna nazywana jest podstawą, a dolna wierzchołkiem
© U zwierząt serce przechylone jest w przód, u psa leży na mostku
© Ssaki mają serce 4-jamowe (również krokodyle)
© Naczyniami własnymi serca są tętnice wieńcowe
Schemat budowy serca. Do jamy lewego przedsionka serca dochodzą
także dwie żyły płucne (nie zaznaczone na rycinie)
Przedsionek prawy
© Żyła główna przednia i tylna
© Żyła wielka serca /zatoka wieńcowa – tu wpada żyła wielka/
© Dół owalny – jest to zagłębienie powstałe po zarośnięciu otworu owalnego, znajdującego się w przegrodzie między-przedsionkowej.
© Mięśnie grzebieniaste
© Ujście przedsionkowo-komorowe prawe
Przedsionki oddzielone przegrodą między-przedsionkową
Przedsionek lewy
© Żyły płucne – płynie nimi krew utlenowana; jest ich od kilku do kilkunastu
© Ujście przedsionkowo – komorowe lewe (z przedsionka do komory)
Przedsionki od komór oddziela bruzda wieńcowa
Komora prawa
© Zastawka przedsionkowo – komorowa prawa /trójdzielna; żaglowa/
ma 3 płatki :
Ścienny
Końcowy
Przegrodowy
© Struny ścięgniste – łączą dolne krawędzie zastawek międzykomorowych z mięśniami brodawkowatyki
© Mięśnie brodawkowate - jest ich tyle ile płatków zastawki
© Zastawka pnia płucnego /półksiężycowata/ - leży w miejscach ujść dużych naczyń tętniczych – zamykają ujście np. tętnicy płucnej.
Komory oddzielone przegrodą między-komorową
Komora lewa
© Zastawka przedsionkowo – komorowa lewa /mitralna; dwudzielna; żaglowa/ (ma 2 płatki, znajduje się na ścianie komory)
© Struny ścięgniste
© Mięśnie brodawkowate
© Zastawka aorty /półksiężycowata/ - znajduje się w ujściu aorty
Płatki przyczepione do ścian komórki strunami ścięgnistymi.
Przegroda między-komorowa dzieli się na:
-bruzdę między-komorową podzatokową (strona prawa)
-bruzdę między-komorową trzystożkową (strona lewa)
Naczynia żylne - zastawki uniemożliwiają cofanie się krwi; ich liczba maleje z wiekiem
Uchyłki przedsionków – uszka serca (mięśnie grzebieniaste)
Zrąb włóknisty serca (szkielet włóknisty)
4 pierścienie włókniste oddzielają od siebie mięśniówkę przedsionków i komór
Pierścienie włókniste przedsionkowo- komorowe
Pierścienie włókniste pnia płucnego i aorty
Ściana serca:
© Ściana serca składa się z 3 różnych warstw:
-Zewnętrzna - nasierdzie /epikardium/
-Środkowa - mięsień sercowy /miokardium/
-Wewnętrzna – wsierdzie
© Nasierdzie przedłuża się na podstawie serca w okrywający je z zewnątrz rodzaj worka z błony surowicze – osierdzie
© Między nasierdziem a workiem osierdziowym -> jama osierdziowa wypełniona płynem surowiczym zapobiegającym tarciu
© Wytworem wsierdzia są zastawki sercowe
© Od mięśniówki zależą skurcze serca
© Blaszka włóknista – przechodzi w powięź wewnątrzpiersiową, mocuje serce do ściany klatki piersiowej
Układ przewodzący serca (zatokowo – komorowy) – automatyzm serca
Jest swoistym regulatorem rytmicznej pracy serca zbudowanym z wyspecjalizowanych komórek mięśniowych (włókna Purkinjego) i komórek nerwowych.
Skupienia włókien Purkinijego tworzą dwa węzły i jeden pęczek, komórki nerwowe formują się w zwoje.
1. Węzeł zatokowo-przedsionkowy – układa się obok ujścia żyły głównej przedniej, tuż przy uszku prawym.
2. Węzeł przedsionkowo-komorowy – leży na przegrodzie między-przedsionkowej w pobliżu ujścia zatoki wieńcowej
3. Pęczek przedsionkowo-komorowy – jest przedłużeniem węzła przedsionkowo-komorowego, jego ramię (pień) dzieli się za dwie odnogi przeznaczone dla prawej i lewej komory.
4. Komórki nerwowe leżące koło węzłów tworzą zwoje nerwowe.
Naczynia krwionośne i nerwy serca
© Tętnice wieńcowe lewa i prawa
© Żyły serca – wielka, średnia i prawe
© Włókna współczulne i przywspółczulne
Krwiobieg mały (krążenie płucne)
© Komora prawa
© Tętnice płucne (więzadło tętnicze – łączy tętnicę płucną z aortą)
© Żyły płucne
© Przedsionek lewy
Krew płynie z płuc do serca – krew natlenowana
Krwiobieg duży
© Komora lewa
© Tętnica główna (aorta):
1. Aorta wstępująca (oddaje 2 tętnice wieńcowe)
2. Łuk aorty (oddaje pień ramienno-głowowy)
o z niego do głowy:
t. szyjna wspólna – dzieli się na:
t. szyjna wewnętrzna i zewnętrzna – dzieli się wtórnie na:
pień językowo – twarzowy
t. szczękowa – z podziału t. szyjnej zew.
t. twarzowa – z podziału t. szyjnej zew.
o do kończyny piersiowej:
t. podobojczykowa (prawa i lewa) – wychodzi z jamy klatki piersiowej i podąża w stronę kończyny piersiowej
t. pachowa – powst. z przedłużenia t. podobojczykowej
t. ramienna – przedłużenie t. pachowej
t. pośrodkowa – przedłużenie t. ramiennej; dzieli się na naczynia unaczyniające rękę
3. Aorta zstępująca
a) PIERSIOWA - unaczynia narządy i ścianę klatki piersiowej:
o tętnice międzyżebrowe grzbietowe – parzyste; jest ich tyle, ile kręgów piersiowych (np. u konia - 18)
o tętnica oskrzelowo-przełykowa – nieparzysta; prowadzi krew do płuc i przełyku
b) BRZUSZNA (biegnie pod kręgami lędźwiowymi)
- unaczynia narządy i jamę ściany brzusznej:
o t. lędźwiowa – jest ich tyle ile kręgów lędźwiowych; przedłuża się w:
o t. krzyżowo-pośrodkowa – przechodzi w:
o t. ogonowo-pośrodkowa
Aorta brzuszna oddaje w swym przebiegu oddaje 3 naczynia nieparzyste:
o t. krezkowa przednia – unaczynia większość jelit
o t. krezkowa tylna – unaczynia np. okrężnicę małą u konia
o t. trzewna – od niej odchodzą...
Afgan778