Muszlowce - Kopia.docx

Muszlowce
Brzuchonogi albo inaczej ślimaki stanowią najliczniejszą grupę mięczaków. Zamieszkują środowisko wodne i lądowe (stąd generalnie skrzelo- i płucodyszność).
Muszle mogą być lewo- lub prawoskrętne w zależności od położenia skrętu za otworem muszli. Ilość skrętów a tym samym wysokość muszli bywa różna, zależnie od gatunku.
Muszle brzuchonogów mogą mieć, w zależności od gatunku, rozmaite kształty, urzeźbienie, rysunek powierzchni (Rys. 6) i stanowią doskonałe zabezpieczenie przed niekorzystnymi warunkami zewnętrznymi (np. susza), są zamykane niekiedy specjalną pokrywą rogową lubwapienną (operculum), znajdującą się na tylnej i górnej części nogi.
Ślimaki są przytwierdzone do słupka muszli specjalnymi mięśniami nogi. U licznych gatunków brak jest muszli lub jest ona silnie zredukowana.
Głowa dobrze rozwinięta. Występuje na niej jedna lub dwie pary kurczliwych czułków, na których znajdują się pęcherzykowate oczy.
Noga, dobrze umięśniona i podeszwowato wydłużona u większości brzuchonogów służy do pełzania. Pełzanie ułatwia śluz wydzielany przez liczne gruczoły znajdujące się na dolnej powierzchni nogi. Czasami na górnej części nogi może występować tzw. epipodium z licznymi czułkowatymi wyrostkami, najpewniej organami dotyku. U form pływających noga przystosowana jest do pływania dzięki licznym płatkowatym wyrostkom.
Worek trzewiowy ukryty jest w muszli. Dolną jego część otacza brzeg płaszcza. Pod płaszczem, między nogą i workiem trzewiowym, znajduje się jama płaszczowa. 
Narządy zmysłowe są dobrze rozwinięte i różnie wykształcone w zależności od gatunku. Oczy: dołkowe lub pęcherzykowate, osadzone na czułkach lub bezpośrednio na głowie.  U form lądowych na czułkach znajduje się narząd węchu, tzw. osphradia czyli narządy czucia chemicznego spotykane u wielu gatunków wodnych, mieszczą się u nasady skrzeli.
Układ pokarmowy zaczyna się otworem gębowym, umieszczonym u niektórych ślimaków na końcu wyciągalnego ryjka. U form drapieżnych do jamy gębowej uchodzi gruczołjadowy. W gardzieli znajduje się u góry półksiężycowata szczęka, służąca do przytrzymywania pokarmu, u dołu zaś tarka, która jest właściwym narzędziem do jego rozdrabniania.Na budowę tarki wpływa rodzaj pożywienia. U ślimaków roślinożernych jest opatrzona w wiele tysięcy maleńkich ząbków, u drapieżnych zęby są duże, sztyletowate, w liczbie paru setek lub tylko paru dziesiątków. 
Układ krwionośny jest bardzo urozmaicony i składa się z serca, zbudowanego z komory i najczęściej jednego przedsionka położonego, podobnie jak u winniczka, przed komorą. Takie położenie przedsionka spotyka się u płucodysznych oraz przodoskrzelnych, u tyłoskrzelnych przedsionek położony jest za komorą. Między komorą a przedsionkiem znajduje się zastawka. Niektóre ślimaki mają dwa przedsionki (dwuskrzelne), z których jeden często jest szczątkowy. Z serca znajdującego się w osierdziu po grzbietowej stronie ciała, odchodzi aorta, która rozgałęzia się na tętnice trzewiową i głowową. Tętnice rozgałęziają się na coraz drobniejsze naczynia, z których krew wypływa do wielu zatokpozbawionych własnego wysyłania nabłonkowego (otwarty system krwionośny). Z zatok krew zbiera się w żyłach, którymi płynie do płuc (skrzel) i tam utleniona powraca do przedsionka serca. Barwnikami wiążącymi tlen są głównie hemocyjanina i hemoglobina. 

U skrzelodysznych w jamie płaszczowej znajduje się para pierzastych lub grzebykowatych skrzel, czasami tylko jedno skrzele – lewe u form prawoskrętnych i na odwrót. U niektórych gatunków właściwe skrzela ulegają redukcji, natomiast pojawiają się tzw. skrzela przystosowawcze rozsiane w różnych okolicach ciała. U form płucodysznych rolę narządów oddychania pełni dobrze unaczyniona wewnętrzna powierzchnia płaszcza.
Układ wydalniczy ulega najczęściej jednostronnej redukcji, w wyniku której większość ślimaków, podobnie jak winniczek, ma tylko jedną nerkę położoną tuż przy osierdziu. Skrzelodyszne wydalają produkty azotowej przemiany materii przeważnie w postaci amoniaku, w dużej mierze przez powierzchnię ciała, zwłaszcza przez skrzela. Lądowe płucodyszne wydalają za pomocą nerki, produkując głównie słabo rozpuszczalny kwas moczowy.
Gruczoły rozrodcze są obojnacze, różnie wykształcone, zazwyczaj nawet nie są podzielone na część męską i żeńską, mają jeden przewód i otwór wyprowadzający.