20. Korzeń – dostarcza roślinom wodę i substancje odżywcze, utrzymuje rośliny na podłożu i służy do gromadzenia substancji zapasowych. Z zawiązka korzenia wyrasta korzeń główny będący zazwyczaj przedłużeniem pędu rosnącym pionowo w dół. Wzrost następuje w części wierzchołkowej, a boczne odgałęzienia, zwane korzeniami bocznymi, powstają wewnątrz korzenia głównego. Korzenie boczne rosną ukośnie lub poziomo i rozgałęziają się dalej na korzenie boczne drugiego, trzeciego rzędu podobnie jak korzeń główny. System korzeniowy: palowy- pojedynczy korzeń główny od którego odchodzą mniejsze odgałęzienia; wiązkowy-wiązanka jednakowych, cienkich korzeni. Przyrost korzenia dzięki stożku wzrostu- osłonięty przez czapeczkę. Stefa wydłużenia osiąga wielkość typową do swej dojrzałej postaci. Strefa włośnikowa- włośniki za ich pomocą roślina pobiera wode z solami mineralnymi. Strefa korzeni bocznych-odpowiadające za stabilność rośliny. Woda przenika do korzenia dzięki osmozie. Proces ten polega na ruchu cząsteczek wody przez błony półprzepuszczalne z roztworu o niższym stężeniu, do roztworu o stężeniu wyższym. Woda przepływa tak długo, aż stężenie wyrówna się, czyli liczba cząsteczek wody po obu stronach będzie taka sama. Pobór wody powinien nadążać za jej utratą następującą głównie przez szparki, bowiem rośliny zdolne są do wzrostu tylko przy dodatnim bilansie wodnym. W praktyce zarówno system pobierający wodę, jak i przewodzący są mało sprawne w stosunku do wymagań transpiracji, nawet gdy woda w siedlisku rośliny występuje obficie. Modyfikacje korzeni Korzenie oddechowe- postać długich stożków, wystających nad powierzchnią gleby lub wody, zapewniają dostęp powietrza do systemów korzeniowych zalanych wodą. Korzenie podporowe- wyrastaj z łodygi nad ziemią i ze wszystkich stron podpierają roślinę. Zapewniają równowagę. Korzenie spichrzowe- są one swoistym magazynem substancji pokarmowych np. burak, marchew Korzenie czepne- służą do przymocowania się do gałęzi, pni drzew, skał, ścian np. bluszcz Ssawki – półpasożyty, które przeprowadzają fotosyntezę wykorzystując wodę pobraną od innych roślin. Za pomocą ssawków wchłaniają wodę i sole mineralne od żywiciela np. jemioła Korzenie powietrzne- w koronach drzew, pochłaniają wodę w postaci pary lub deszczu np. orchidea
21. Łodyga – nadziemna, osiowa część rośliny naczyniowej, która wraz z umiejscowionymi na niej liśćmi, pąkami, kwiatami i owocami stanowi pęd. Powstaje w wyniku podziałów i różnicowania komórek stożka wzrostu. Funkcje: podtrzymuje liście, kwiaty, owoce, wznosząc je na wysokość umożliwiającą skuteczniejsze korzystanie ze światła, zapylanie, rozsiewanie; przewodzi wodę i sole mineralne z korzenia, a asymilaty z liści do pozostałych organów; magazynuje substancje odżywcze, wodę i sole mineralne; bierze udział w procesie fotosyntezy. Łodygi nadziemne muszą być przystosowane zarówno do sprawnego transportu wody i substancji organicznych, oraz do znoszenia naprężeń, wygięć i skręceń mechanicznych. Budowa zewnętrzna: pąk wierzchołkowy(stożek wzrostu)- otulony zawiązkami liści; pąki boczne- znajdują się zwykle w kątach liści; węzeł- miejsce osadzenia liści i pąków bocznych; międzywęźle-bezlistne odcinki łodyg. Budowa wewnętrzna: skóra-zbudowana z komórek ściśle ułożonych, woskowata substancja utrudnia parowanie wody; kora pierwotna-zbudowana z komórek miękiszowych, jej zewnętrzną cześć stanowi tkanka wzmacniająca; walec osikowy- wnętrze łodygi, wypełniona w większości miękiszem, n obwodzie znajdują się wiązki tkanki przewodzącej(od strony wewnętrznej drewno, a od zewnętrznej łyko; czasami pomiędzy nimi jest warstwa miazgi- przyrost na grubość). Rośliny posiadają dwa typy łodyg: zielna oraz zdrewniałą. Łodyga zielna jest nietrwała, obumiera zazwyczaj na końcu okresu wegetacyjnego. Charakterystyczna jest dla roślin jednorocznych albo dwuletnich ( słonecznik, marchew itp.) Nie przyrastają na grubość. Wytwarzają łodygi wzniesione lub płożące. Łodyga zdrewniała jest trwalsza i występuje głównie u drzew oraz krzewów. Spotykamy ja także u niektórych krzewinek np. u wrzosu. Przyrastają na grubość. Typy łodyg: -bulwy- funkcja spichrzowa, do rozmnażania bezpłciowego np. ziemniak, burak –kłącza-łodygi podziemne, równolegle do powierzchni gleby, gromadzą się substancje odżywcze(przetrwanie w trudnych warunkach) np. irys, konwalia, rabarbar, szparag -rozłogi- specjalne odgałęzienia dolnej części pędu, mogą rozwijać się rośliny potomne, służą też do rozmnażania bezpłciowego, np. poziomki -ciernie-sztywne, ostro zakończone igły, służą do ochrony przed roślinożercami, centrum stanowi wiązka przewodząca np. śliwa tanina -łodygi czepne- u roślin bardzo cienkich, owijają się dookoła podpór np. winorośl
Karotka07