Produkt krajowy brutto (PKB, ang. GDP)

-      miara wielkości wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest jego właścicielem

PKB + dochody netto z tytułu własności za granicą = PNB

PNB (j. ang – GNP) - produkt narodowy brutto

Wartość wszystkich dóbr i usług wytworzonych w gospodarce w danym okresie (np. w ciągu roku).

Jest to podstawowy miernik całkowitej produkcji dóbr i usług w gospodarce

Dochód narodowy (czyli produkt narodowy netto wytworzony w gospodarce) = PNB w cenach czynników produkcji – amortyzacja

(jest to ilość pieniędzy, jaką dysponuje gospodarka na wydatki na dobra i usługi, po odłożeniu odpowiedniej ilości pieniędzy wystarczającej do sfinansowania amortyzacji i utrzymania istniejącego kapitału na dotychczasowym poziomie)

Wzrost gospodarczy to zwiększenie się rocznej produkcji dóbr i usług w kraju. Miarą wielkości wykorzystaną do pomiaru wzrostu gospodarczego są: PNB, PKB, DN. Odnosi się tylko do zmian ilościowych, przy założeniu, że podstawowe wielkości makroekonomiczne charakteryzują się długofalowym trendem.

Korzyścią ze wzrostu gospodarczego i rozwoju gospodarczego jest podwyższenie standardu życia, zwiększenie produkcji, lepsza sytuacja socjalna, większe bezpieczeństwo publiczne.

Od niedawna część badaczy kwestionuje PKB jako uniwersalną miarę wzrostu gospodarczego. Nowe sugerowane miary w większym stopniu mają koncentrować się na wzroście wartości posiadanych przez osoby fizyczne i firmy

Polityka fiskalna (budżetowa) to decyzje państwa dotyczące wydatków i podatków

Deficyt budżetowy to nadwyżka wydatków państwa nad dochodami

Dług publiczny (narodowy) to suma pozostałych do spłacenia pożyczek państwowych

Budżet – zapis planu wydatków i sposobów ich finansowania

Wady PKB jako miary dobrobytu:

·     nie uwzględnia produkcji nierejestrowanej (tzw. "szara strefa" oraz produkcja gospodarstw domowych przeznaczana na własne potrzeby, np. praca gospodyń domowych)

·     nie uwzględnia wartości czasu wolnego (wypoczynku)

·     nie ujmuje tzw. efektów zewnętrznych produkcji (np. zanieczyszczenie środowiska)

·     nie uwzględnia różnic cen w poszczególnych krajach

·     nie odzwierciedla zróżnicowania dochodów w społeczeństwie (np. wysoki PKB w Kuwejcie nie przekłada się na dobrobyt wszystkich obywateli)

·     jest tym większy im więcej wydaje się na zbrojenia, a zdaniem niektórych ekonomistów wydatki takie nie zaspokajają potrzeb społ.

·     nie uwzględnia liczebności społeczeństwa (dlatego pojęcie "PKB per capita", czyli PKB w przeliczeniu na osobę)

Najbogatsze 20 krajów na świecie ( PKB ważony parytetem siły nabywcze):

Human Development Index

Human Development Index (HDI) - wskaźnik używany przez ONZ, który określa poziom życia na podstawie takich mierników jak poziom ubóstwa, stopień analfabetyzmu czy opieka zdrowotna. Wskaźnik został opracowany w 1990 przez pakistańskiego ekonomistę Mahbuba ul Haqa. Od 1993 wykorzystuje go w swoich corocznych raportach oenzetowska agenda ds. rozwoju (UNDP).

HDI w 2004

Do obliczenia syntetycznego wskaźnika HDI wykorzystywane są następujące wskaźniki cząstkowe:

·         oczekiwana długość życia przy narodzeniu,

·         średnia ważona odsetka dorosłych umiejących czytać i pisać oraz odsetka skolaryzacji na wszystkich poziomach edukacji.

·         poziom ...