Regionalizacja tektoniczna Polski.pdf

Przegl¹d Geologiczny, vol. 56, nr 10, 2008

Regionalizacja tektoniczna Polski

— Karpaty zewnêtrzne i zapadlisko przedkarpackie

Nestor Oszczypko 1 , Andrzej Œl¹czka 1 , Kazimierz ¯ytko 2

Tectonic subdivision of Poland: Polish Outer Carpathians and their

foredeep. Prz. Geol., 56: 927–935.

Abstract. Authors discussed the actual state of tectonic

regionalization of the Outer Polish Carpathians and their foredeep. The

following category of tectonic unit are defined: the groups of nappes,

nappes, sub-nappes, thrust-sheets (skibas), anticlinorial and synclinorial

structures, and regional-scale folds.

N. Oszczypko

A. Œl¹czka

K. ¯ytko

Keywords: regional tectonic units, Outer Carpathians, Carpathian

Foredeep

Karpaty stanowi¹ œrodkow¹ czêœæ alpejskiej strefy

fa³dowañ w Europie. Strefa ta uformowa³a siê z dawnego

Oceanu Tetydy po³o¿onego miêdzy Afryk¹ i Europ¹. Dzie-

li siê ona na wiele niezale¿nych pasm fa³dowych: Gór

Betyckich, Rifu, Tellu, Atlasu Wysokiego, Po³udniowych

i Pó³nocnych Apeninów, Alp, Karpat, Starej P³aniny i Gór

Pontyjskich oraz Dynarydów, Hellenidów i Taurydów. S¹

to asymetryczne góry p³aszczowinowe z wergencj¹ fa³dów

skierowan¹ w stronê bloków kontynentalnych.

Polskie Karpaty s¹ fragmentem wielkiego ³añcucha

górskiego o d³ugoœci ponad 1300 km, biegn¹cego od

okolic Wiednia po ¯elazn¹ Bramê na Dunaju. Na zacho-

dzie ³¹cz¹ siê one z Alpami Wschodnimi, a na wschodzie

z Ba³kanami. Tradycyjnie Karpaty Zachodnie dzieli siê

na starsze (póŸnokredowe) pasmo fa³dowe nazywane

Karpatami wewnêtrznymi (internidy) i m³odsze (oligo-

ceñsko-œrodkowomioceñskie), znane jako Karpaty zew-

nêtrzne (eksternidy) lub fliszowe (ryc. 1). Na granicy

internidów i eksternidów usytuowany jest pieniñski pas

ska³kowy — bêd¹cy stref¹ szwu orogenicznego Karpat

Zachodnich.

Karpaty zewnêtrzne s¹ zbudowane z górnojurajsko-

-dolnomioceñskich, g³ównie fliszowych utworów, ca³-

kowicie odkorzenionych od swego pod³o¿a. Wzd³u¿ czo³a

Karpat fliszowych wystêpuje w¹ska strefa miocenu

sfa³dowanego, utworzona z dolno- i œrodkowomioceñ-

skich utworów molasowych, która tworzy rodzaj w¹skie-

go, zapadaj¹cego pod orogen klina (p³aszczowina stebnic-

ka i ³uski zg³obickie, ryc. 1).

œci zachodniej i flisz mikuliczyñski w czêœci wschodniej,

oraz p³aszczowinê wy¿sz¹ — magursk¹, nasuniêt¹ od

po³udnia spoza Tatr. Dwa lata póŸniej Uhlig (1907) wyró¿-

ni³ dwie p³aszczowiny zakorzenione pod pieniñskim

pasem ska³kowym (por. Ksi¹¿kiewicz, 1972, 1977): ni¿sz¹

— podbeskidzk¹, nasuniêt¹ na miocen przedpola Karpat,

oraz wy¿sza — beskidzk¹.

Obecny podzia³ tektoniczny Karpat zewnêtrznych

zaproponowa³ Nowak (1927), który wyró¿ni³ trzy grupy

p³aszczowin: brze¿n¹ , œredni¹ i magursk¹ . W drugiej

po³owie ubieg³ego stulecia intensywny rozwój kartografii

geologicznej oraz wyniki licznych g³êbokich wierceñ

ugruntowa³y regionalizacjê tektoniczn¹ polskich Karpat

Zachodnich (Ksi¹¿kiewicz, 1951, 1953, 1956, 1972, 1977;

Œwidziñski, 1958; Sikora & ¯ytko, 1959; Œl¹czka, 1971;

Koszarski i in., 1974; Kotlarczyk, 1985; ¯ytko i in., 1989).

Wyniki tych badañ podsumowane zosta³y w monografiach

tektonicznych Ksi¹¿kiewicza (1972, 1977 z literatur¹).

P³aszczowina magurska

Magura Nappe (Limanowski, 1905)

Jest najwiêksz¹ a zarazem najbardziej po³udniow¹ jed-

nostk¹ Karpat zewnêtrznych (ryc. 1), biegn¹c¹ od Lasu

Wiedeñskiego na zachodzie po okolice Poiana Botizei

w rumuñskich Karpatach (¯ytko, 1999; Oszczypko i in.,

2005). P³aszczowina uformowana jest g³ównie z utworów

kredy górnej i paleogenu. Utwory najstarsze, jury i kredy

dolnej, s¹ znane jedynie ze strefy przypieniñskiej (Birken-

majer, 1979), natomiast utwory najm³odsze nale¿¹ do

dolnego miocenu (Oszczypko, 2006). Stratygraficzna

mi¹¿szoœæ sukcesji magurskiej wynosi od 2 km w czêœci

pó³nocnej (w strefie Siar) do 3,5 km w czêœci po³udniowej

(w strefie krynickiej). Podczas fa³dowañ i ruchów nasuw-

czych utwory p³aszczowiny magurskiej zosta³y ca³kowicie

odkorzenione od pod³o¿a i nasuniête daleko na przedpole

(ryc. 2). Po³udniow¹ granicê p³aszczowiny magurskiej

w Polsce stanowi pod³u¿ny uskok przesuwczy, biegn¹cy

wzd³u¿ pó³nocnej krawêdzi pieniñskiego pasa ska³kowego

(Birkenmajer, 1979, 1986), natomiast granicê pó³nocn¹

wyznacza czo³o nasuniêcia magurskiego (ryc. 2, 3). Na

wschód od Gorlic p³aszczowina magurska jest nasuniêta

na p³aszczowinê dukielsk¹, miêdzy Gorlicami a ¯ywcem na

jednostkê œl¹sk¹, a na zachód od ¯ywca na ³uski przedma-

Regionalizacja tektoniczna polskich Karpat zewnêtrznych

i zapadliska przedkarpackiego

Pierwsze próby nowoczesnego ujêcia tektoniki Karpat

zewnêtrznych z zastosowaniem teorii p³aszczowinowej

podj¹³ Limanowski (1905), który wyró¿ni³ dwie p³aszczo-

winy: ni¿sz¹, zawieraj¹c¹ piaskowce ciê¿kowickie w czê-

1 Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Jagielloñski,

ul. Oleandry 2a, 30-063 Kraków; nestor.oszczypko@uj.edu.pl;

andrzej.slaczka@uj.edu.pl

2 Pañstwowy Instytut Geologiczny, Oddzia³ Karpacki, ul.

Skrzatów 1, 31-560 Kraków

927

Tarnobrzeg

POLSKA

POLAND

Kraków

Ropczyce

-1000

-2000

-3000

Andrychów

Wadowice

Wieliczka

Bochnia

Pilzno

Rzeszów

Tarnów

Brzesko

Iwkowa

¯egocina

Cieszyn

Bielsko-Bia³a

SKIG1

Przemyœl

Karpaty zewnêtrzne

Outer Carpathians

J10

¯ywiec

SIG1

Jas³o

Wêglówka

Mszana Dolna

Krosno

CIG1

Zawoja

Szczawa

Nowy S¹cz

Gorlice

Dukla

Grybów

Œwi¹tkowa

Nowy Targ

Ropa

Lesko

Krynica

JIG1

Zakopane

Malcov

Bardejov

Dolny Kubin

Karpaty wewnêtrzne

Inner Carpathians

20 km

S£OWACJA SLOVAKIA

niezdeformowane

basen paleogeñski Karpat wewnêtrznych

Inner Carpathians Paleogene Basin

p³aszczowina skolska

Skole Nappe

³uski przedmagurskie

Fore-Magura Thrust-sheets

miocen zapadliska

Miocene of the Carpathian Foredeep

andezyty

andesite

zdeformowane

zerowa linia anomalii Wiesego

zero line of Wiese's vectors

mezozoik Karpat wewnêtrznych

Mesozoic of the Inner Carpathians

fliszowy dolny miocen

Lower Miocene

p³aszczowina cz¹stkowa grybowska

Grybów Sub-Nappe

³uski zg³obickie

Zg³obice Thrust-sheets

izobaty pod³o¿a mioceñskiego [m p.p.m.]

isobath of Miocene substratum [m b.s.l.]

miocen na Karpatach

Miocene deposits upon the Carpathians

trzon krystaliczny Tatr

crystalline core of the Tatra Mts.

p³aszczowina podœl¹ska

Sub-Silesian Nappe

p³aszczowina dukielska

Dukla Nappe

p³aszczowina stebnicka

Stebnik (Sambir) Nappe

wybrane wiercenia

selected boreholes

pieniñski pas ska³kowy

Pieniny Klippen Belt

p³aszczowina œl¹ska

Silesian Nappe

p³aszczowina magurska

Magura Nappe

platformowe przedpole Karpat

Carpathian Foreland

przekrój geologiczny

geological cross-section

Ryc. 1. Szkic tektoniczny polskich Karpat (¯ytko i in., 1989, uzupe³niona); strefa: Su — Siar, Ru — raczañska, Bu — bystrzycka, Ku — krynicka

Fig. 1. Tectonic sketch map of the Polish Carpathians (¯ytko i in., 1989, supplemented); Zones: Su — Siary, Ru — Raca, Bu — Bystrica, Ku — Krynica.

Wybrane wiercenia Selected boreholes : CIG1 — Cisowa IG1, JIG1 — Jasieñ IG1, K1— KuŸmina 1, P1 — Paszowa 1, SIG1 — Sucha IG 1, SKIG1 — Siekierczyna IG1, Z1 — Zawoja 1

Karpaty wewnêtrzne

Inner Carpathians

P£ASZCZOWINA

DUKIELSKA

DUKLA NAPPE

Karpaty zewnêtrzne

Outer Carpathians

Karpaty zewnêtrzne

Outer Carpathians

przedpole Karpat

Carpathian Foreland

Karpaty zewnêtrzne

Outer Carpathians

Z-1

Z-2

Z-4

Z-5

przedpole Karpat

Carpathian Foreland

przedpole Karpat i zapadlisko przedkarpackie

Carpathian Foreland and Carpathian Foredeep

Tyczyn 1

Kielnarowa 1

£USKA ZG£OBICKA

ZG£OBICE THRUST-SHEETS

ZAPADLISKO

PRZEDKARPACKIE

CARPATHIAN FOREDEEP

Bucznik 1

M-1

A-10

A-7

Przegl¹d Geologiczny, vol. 56, nr 10, 2008

gurskie. Pod nasuniêciem magurskim, w oknach tektonicz-

nych i licznych rdzeniach wiertniczych z tego obszaru,

stwierdzono wewnêtrzne elementy p³aszczowiny dukiel-

skiej oraz p³aszczowinê cz¹stkow¹ grybowsk¹, a w œrodko-

wej czêœci p³aszczowinê cz¹stkow¹ Obidowej-S³opnic

(¯ytko & Malata, 2001) (ryc. 2).

Na zachód od Dunajca morfologiê powierzchni nasu-

niêcia magurskiego okreœlaj¹ powierzchniowe elementy

strukturalne, takie jak elewacja Mszany Dolnej oraz depre-

sje tektoniczne (zapadliska) Kotliny S¹deckiej i Oraw-

sko-Nowotarskiej (ryc. 1).

W p³aszczowinie magurskiej wystêpuj¹ liczne fa³dy,

których osie zmieniaj¹ kierunek zgodnie z regionalnym

zgiêciem ³uku Karpat Zachodnich. Antykliny s¹ w¹skie,

œciœniête i czêsto z³uskowane, natomiast synkliny s¹ szero-

kie i p³askie. Po³udniowe skrzyd³a synklin zazwyczaj s¹

zredukowane i obalone ku pó³nocy. W pó³nocnej czêœci

p³aszczowiny dominuje wergencja pó³nocna, a w czêœci

po³udniowej czêsto notowana jest równie¿ wergencja

po³udniowa.

W obrêbie p³aszczowiny magurskiej tradycyjnie s¹

wydzielane cztery strefy facjalne (Nowak, 1924; Ksi¹¿kie-

wicz, 1948, 1958; Œwidziñski, 1958; Sikora & ¯ytko,

1959; Wêc³awik, 1969; Sikora, 1970; Oszczypko, 1973;

Koszarski i in., 1974). Od pó³nocy s¹ to strefy: Siar (Su),

raczañska (Ra), bystrzycka (s¹decka) (Bu) oraz krynicka

(Ku) (ryc. 1, 2). Odrêbn¹ strefê facjaln¹, a równoczeœnie

wyodrêbnion¹ jednostk¹ tektoniczn¹ jest w¹ska strefa

Grajcarka, co zosta³o udokumentowane w licznych publi-

kacjach Birkenmajera (por. 1979, 1986, 2001). Strefa Graj-

carka jest utworzona z wielu ³usek usytuowanych przed

czo³em pieniñskiego pasa ska³kowego oraz w oknach tek-

tonicznych w Pieninach (por. Jurewicz, 1997). Odpowiada

ona prawdopodobnie strefie bia³okarpackiej na Zachodniej

S³owacji.

Pozosta³e strefy facjalne p³aszczowiny magurskiej

w Polsce wyraŸnie zachowuj¹ pewn¹ indywidualnoœæ tek-

toniczn¹, a rozdzielaj¹ce je granice s¹ raczej uskokami, a

nie nasuniêciami (por. Ksi¹¿kiewicz, 1972, 1977). Na

wschód od Dunajca strefy bystrzycka i krynicka maj¹

budowê tektoniczn¹ charakterystyczn¹ dla ³usek lub skib

(Œwidziñski, 1958 — mapa geologiczna 1 : 200 000; Siko-

ra, 1970; Oszczypko, 1973). Wed³ug Koszarskiego i in.

(1974) podjednostki te s¹ notowane na ca³ym obszarze

wystêpowania p³aszczowiny magurskiej. Podobna inter-

pretacja znalaz³a siê równie¿ na Mapie geologicznej Kar-

pat Zachodnich i przyleg³ych obszarów w skali 1 : 500 000

(Lexa i in., 2000). Wed³ug Ksi¹¿kiewicza (1972, 1977) nie

ma podstaw do wydzielania na zachód od Raby podjedno-

stek raczañskiej i bystrzyckiej, poniewa¿ na granicy tych

stref facjalnych nie stwierdzono ani jednolitego nasuniê-

cia, ani uskoku.

P³aszczowina jasielska (To³wiñski, 1921; Koszar-

ski, 1985). Tworzy wystêpy tektoniczne £u¿nej i Harklowej

oraz czapki (p³aty) tektoniczne Kluczowej, Sko³yszyna i

Sowin (rejon Jas³a, ryc. 1).

£uski przedmagurskie zosta³y wydzielone przez

Burtan i Soko³owskiego (1956) w po³udniowej czêœci

Beskidu Œl¹skiego. Zawieraj¹ one elementy wspólne z suk-

cesj¹ magursk¹ (kreda górna), a tak¿e œl¹sk¹ (eocen i oligo-

cen).

Grupa œrednia (menilitowo-kroœnieñska)

P³aszczowina dukielska ( Dukla Nappe ) (Œl¹czka,

1971). Jednostka ta zosta³a wyodrêbniona we wschodniej

czêœci polskich Karpat fliszowych (na wschód od Wis³oki)

na podstawie prac Opolskiego (1927, 1930), Wdowiarza

(1931) i Teisseyre’a (1932). PóŸniej Œwidziñski (1934)

nazwa³ j¹ fa³dami dukielsko-u¿ockimi, a Kozikowski

(1958) przemianowa³ na jednostkê dukielsko-michowsk¹.

Œl¹czka (1971) zaœ wprowadzi³ nazwê jednostka dukiel-

ska, dziel¹c j¹ na podstawie sugestii Wdowiarza (1930) na

podjednostki wewnêtrzn¹ i zewnêtrzn¹, kontynuuj¹ce siê

ku po³udniowemu wschodowi na teren S³owacji. Ksi¹¿kie-

wicz (1972, 1977) zwróci³ uwagê, ¿e jednostka dukielska

ma rangê p³aszczowiny. Burtan i Soko³owski (1956) oraz

Ksi¹¿kiewicz (1956) uwa¿ali, ¿e ku zachodowi ³¹czy siê

ona z jednostk¹ grybowsk¹ (jednostk¹ Ropy-Pisarzowej

Kozikowskiego, 1956) i przedmagursk¹.

P³aszczowina dukielska pod wzglêdem facjalnym

wykazuje podobieñstwa zarówno do p³aszczowiny magur-

skiej (kreda–œrodkowy eocen), jak i p³aszczowiny œl¹skiej

(górny eocen–oligocen). Doln¹ granic¹ tej p³aszczowiny

jest powierzchnia œciêcia w obrêbie osadów kredy górnej,

najm³odsze utwory zaœ nale¿¹ do oligocenu (Œl¹czka,

1977). Stratygraficzna mi¹¿szoœæ sukcesji dukielskich

osi¹ga 2,5 km.Wystêpuj¹ce zró¿nicowanie w budowie tek-

tonicznej, jak równie¿ czêœciowo w rozwoju litofacjalnym

p³aszczowiny dukielskiej pozwalaj¹ na wyodrêbnienie w

niej trzech p³aszczowin cz¹stkowych.

P³aszczowina cz¹stkowa michowska ( Michów

Sub-Nappe ). Obejmuje ona brze¿n¹ czêœæ p³aszczowiny

dukielskiej (Œl¹czka, 1971), zbudowan¹ z kilku stromo

stoj¹cych i niekiedy wstecznie obalonych, z³uskowanych

fa³dów i ³usek (ryc. 4).

P³aszczowina cz¹stkowa Jasiela ( Jasiel

Sub-Nappe ). Z niej jest zbudowana wewnêtrzna czeœæ

p³aszczowiny dukielskiej (ryc. 3, 4). Rozci¹ga siê od

Myscowej na pó³nocnym zachodzie, gdzie wynurza siê

spod p³aszczowiny magurskiej, po rejon Roztok Górnych

na po³udniowym wschodzie, gdzie przechodzi na stronê

s³owack¹. Charakteryzuje j¹ silniejsze wypiêtrzenia osi

fa³dów ni¿ w p³aszczowinie cz¹stkowej michowskiej oraz

obecnoœæ p³asko nasuniêtych, z³uskowanych fa³dów i

³usek.

P³aszczowina cz¹stkowa grybowska ( Grybów

Sub-Nappe ). Wystêpuje ona przede wszystkim w obrêbie

porwaków tektonicznych w brze¿nej czêœci p³aszczowiny

magurskiej od Œwi¹tkowej, przez Ropê, Grybów, Klêczany

po Szczawê oraz w oknie tektonicznym Mszany Dolnej

(ryc. 1). Zosta³a ona wyodrêbniona przez Kozikowskiego

Jednostki tektoniczne strefy przedmagurskiej

Charakteryzuj¹ siê one œcienionymi sekwencjami z

udzia³em zarówno utworów pelagicznych, jak i fliszo-

wych, deponowanych w strefie zazêbiania siê facji typo-

wych dla basenu magurskiego (eocen) i œl¹skiego

(oligocen).

930

Przegl¹d Geologiczny, vol. 56, nr 10, 2008

P£ASZCZOWINA ŒL¥SKA

SILESIAN NAPPE

Dukla

Bystre

Komañcza

P£ASZCZOWINA

CZ¥STKOWA

JASIELA

Jaœliska

JASIEL SUB-NAPPE

P£ASZCZOWINA CZ¥STKOWA

MICHOWSKA

Cisna

Wetlina

Wo³osate

MICHÓW SUB-NAPPE

P£ASZCZOWINA MAGURSKA

MAGURA NAPPE

£upków

S£OWACJA SLOVAKIA

15 km

Ryc. 4. Szkic tektoniczny p³aszczowiny dukielskiej (Œl¹czka, 1971, zmieniona)

Fig. 4. Tectonic sketch map of the Dukla Nappe (Œl¹czka, 1971, modified)

(1956) pod nazw¹ jednostki Ropy-Pisarzowej, a nastêpnie

przez Œwidziñskiego (1958 — mapa 1 : 200 000) nazwan¹

jednostk¹ grybowsk¹.

oligocenu. Utwory te wyznaczaj¹ obszar synklinorium

jasielskiego o zachodniokarpackim kierunku WSW–ENE.

Na wschód od Jas³a p³aszczowina œl¹ska obni¿a siê, domi-

nuje na tym obszarze kierunek wschodniokarpacki

WNW–ESE. Pocz¹wszy od rejonu Gorlic fliszowa sukce-

sja œl¹ska obejmuje równie¿ dolny miocen. Jest to synkli-

norium centralne ³¹cz¹ce siê ze skolskim synklinorium Gór

S³onnych w okolicy Ustrzyk Dolnych. Obszar ten by³ tak¿e

okreœlany jako centralna depresja karpacka (To³wiñski,

1933).

Na wschód od linii Mszana Dolna–Tarnów w Karpa-

tach dominuje fa³dowy styl budowy p³aszczowiny œl¹skiej

z subparalelnymi fa³dami i ³uskami. Obszar centralnego

synklinorium dzieli siê na strefê Leska i strefê Otrytu

ró¿ni¹ce siê litologi¹ i kierunkiem transportu utworów oli-

gocenu. Wyró¿niana jest te¿ w¹ska strefa przeddukielska

z kredow¹ ³usk¹ Bystrego (por. ¯ytko, 1999).

W okolicy Skoczowa i ¯ywca, a tak¿e w pasach

ods³oniêæ na linii Bielsko–Czaniec i Wadowice–Myœleni-

ce–Skrzydlna–Iwkowa spod p³aszczowiny œl¹skiej uka-

zuj¹ siê utwory sukcesji podœl¹skiej i skolskiej. Utwory te

s¹ interpretowane jako okna tektoniczne, czêœæ na wschód

od Skawy jest okreœlana jako strefa lanckoroñsko-¿egociñ-

ska.

W obramowaniu okna ¯ywca tytoñsko-dolnokredowy

flisz, znajduj¹cy siê w kontakcie tektonicznym z fliszem

oligocenu, jest zaliczany do p³aszczowiny cz¹stkowej cie-

szyñskiej (Ksi¹¿kiewicz, 1972). Podobny zestaw warstw

znajduje siê w po³udniowym skrzydle strefy lanckoroñ-

sko-¿egociñskiej, w oknie tektonicznym Ma³ej Sopotni

ko³o ¯ywca i w profilach kilku otworów pod utworami

sukcesji magurskiej. ¯ytko (2001) okreœli³ tê czêœæ p³asz-

czowiny jako tektoniczn¹ strefê Stroñ. Nastêpstwo warstw

charakterystyczne dla tej strefy jest znane równie¿ z sukce-

sji œl¹skiej w oknie Kurowa nad Dunajcem i z otworu Ropa

1 ko³o Gorlic. Strefa Stroñ, biegn¹ca od rejonu ¯ywca po

Gorlice, powsta³a prawdopodobnie jako powierzchnia

œciêæ skoœnie przecinaj¹ca utwory sukcesji œl¹skiej (por.

Ksi¹¿kiewicz, 1953).

£uski przeddukielskie ( Fore Dukla Thrust-sheets ).

(ryc. 4). W po³udniowo-wschodniej czêœci p³aszczowiny

œl¹skiej, bezpoœrednio u czo³a p³aszczowiny dukielskiej,

zosta³a wyodrêbniona w¹ska, silnie zaburzona strefa

(Opolski, 1927) nazwana przez Œwidziñskiego (1958)

stref¹ przeddukielsk¹. Ci¹gnie siê dalej ku po³udniowemu

wschodowi na teren Ukrainy. Na zachód od Dukli struktura

P³aszczowina œl¹ska ( Silesian Nappe ) (Ksi¹¿kiewicz,

1938). P³aszczowina ta rozci¹ga siê na obszarze polskich

Karpat od Beskidu Œl¹skiego po Bieszczady (Ksi¹¿kie-

wicz, 1972, 1977). Zanurza siê pod grupê p³aszczowin

przedmagurskich oraz nadœcielaj¹c¹ je p³aszczowinê

magursk¹. Nasuniêta jest na utwory sukcesji podœl¹skiej.

Intersekcyjna linia nasuniêcia jest krêta, wyró¿niæ mo¿na

g³ówne zatokowe pó³okna tektoniczne: Wadowic, Gdowa,

Janowic, Kamienicy Dolnej, Wêglówki; p³at Bonarówki

ko³o Krosna jest najwiêksz¹ czapk¹ tektoniczn¹ p³aszczo-

winy œl¹skiej.

Górn¹ granicê p³aszczowiny na pó³noc od Wadowic,

w okolicy Iwkowej oraz Brzozowej w dorzeczu Dunajca

lokalnie dokumentuj¹ postorogeniczne, erozyjne p³aty

œrodkowego miocenu. Granicê doln¹ tworzy œródformacyj-

na p³aszczyzna œciêcia powsta³a w sp¹gu sukcesji œl¹skiej.

W zachodniej czêœci utworzy³a siê ona poni¿ej dolnych

³upków i wapieni cieszyñskich (tyton–berias). P³aszczyzna

ta zosta³a zidentyfikowana w otworze Siekierczyna IG 1 na

pó³noc od Nowego S¹cza (ryc. 1). Dalej na wschodzie, po

po³udnik Leska–Baligrodu, p³aszczyzna ta utworzy³a siê

wœród ³upków cieszyñskich górnych lub wierzowskich

(walan¿yn–hoteryw). Na wschód od Leska odk³ucie po-

wsta³o wœród utworów oligocenu, a na po³udniu, w Biesz-

czadach, wœród utworów kredy.

Mi¹¿szoœæ stratygraficzna p³aszczowiny wynosi prze-

wa¿nie 2500–3000 m, wyj¹tkowo w Beskidzie Œl¹skim

i w Bieszczadach siêga 5000 m.

W budowie zachodniej czêœci p³aszczowiny dominuj¹

utwory tytonu–kredy. Miêdzy Olz¹ a Skaw¹ w p³aszczowi-

nie œl¹skiej wyró¿nia siê drugorzêdnie sfa³dowane strefy

(p³aszczowiny cz¹stkowe): cieszyñsk¹, zbudowan¹ g³ównie

z utworów tytonu–walan¿ynu i cieszynitów, oraz nadleg³¹

— godulsk¹, zbudowan¹ z kredowo-paleogeñskiego fliszu

(Nowak, 1927; Ksi¹¿kiewicz, 1972, 1977). P³aszczowina

cz¹stkowa godulska to bloki Beskidu Œl¹skiego i Beskidu

Ma³ego.

Miêdzy Skaw¹ a Dunajcem wystêpuj¹ cienkie, tekto-

niczne p³aty Pogórzy Lanckoroñskiego, Radziszowskiego

i Wiœnickiego. P³aty te maj¹ s³abo zaznaczon¹ budowê

fa³dow¹. Na wschód od Raby poza utworami kredy wzrasta

udzia³ ska³ paleogenu. S¹ to g³ównie warstwy kroœnieñskie

931

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: