Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

1.CO OZNACZA POKĘCIE: EKOLOGIA, EKOSFERA, EKOSYSTEM, EKOTON? OPISAĆ ZNACZENIE TYCH SŁÓW.

Ekologia-słowo pochodzenia greckiego, złożone ze słów oikos (dom, środowisko) i logos (słowo, nauka). Termin ten zaczęto stosować już w połowie XIX wieku, początkowo wyłącznie w odniesieniu do kompleksowych badań relacji zachodzących między światem zwierząt a jego środowiskiem organicznym i nieorganicznym. W tym pierwotnym znaczeniu tego terminu zwracano przede wszystkim uwagę na przyjazne i wrogie stosunki zwierzęcia z innymi zwierzętami i roślinami, z którymi wchodziło ono w bezpośredni kontakt. W najnowszej encyklopedii PWN ekologię definiuje się jako dziedzinę biologii, będącej nauką o strukturze i funkcjonowaniu żywej przyrody, obejmującej całość zjawisk dotyczących wzajemnych zależności między organizmami i zespołami organizmów, a ich żywym i martwym środowiskiem. W codziennej praktyce pojęcia „ekologia” stosuje się jednak w znacznie szerszym niż wynikałoby to z powyższej definicji, znaczeniu.

Ekosystem-termin określający fragment środowiska naturalnego (np. jezioro), stanowiącego funkcjonalną całość, w której zachodzi wymiana materii i przepływ energii między jego częścią żywą (biocenozą), a nieożywioną (biotopem). Trudno jest zwykle określić ściśle granice ekosystemów (jezioro-strefa brzegowa), dlatego operuje się często pojęciem ekoton, oznaczającym strefę styku dwóch ekosystemów.

Ekosfera, definiowana jako przestrzeń, w której istnieją warunki fizyczne i chemiczne umożliwiające rozwój i życie organizmów (flory i fauny). Nie rozstrzygnięty jest dotąd dylemat czy we wszechświecie poza Ziemią istnieją inne ekosfery.

2.CO JEST DOMENĄ EKOLOGII SPOŁECZNEJ I CO MA ONA WSPÓLNEGO Z EKOLOGICZNYMI RUCHAMI SPOŁECZNYMI?

Do określenia pewnego obszaru badań i analiz prowadzonych w dziedzinie nauk społecznych i socjologicznych pojawiło się pojęcie ekologii społecznej-dyscypliny naukowej zajmującej się przestrzennymi aspektami stosunków symbiotycznych jednostek, grup i instytucji społecznych. Obiektem badań w tej dyscyplinie są społeczności lokalne w kontekście określonych zjawisk, np. dotyczących przestępczości, zjawisk demograficznych, relacji rodzinnych itp. Niespełna 30 lat temu pojawiły się ekologiczne ruchy społeczne, którym później nadano również nazwę „ruchu zielonych”. Na bazie tych ruchów funkcjonuje szereg różnego typu związ­ków stawiających sobie za cel występowania w obronie środowiska i to w różnej skali - lokalnej, regionalnej czy międzynarodowej. W wielu krajach utworzono nawet partie polityczne (pierwsza powstała w Wielkiej Brytanii, w 1973 roku), podkreślające w swoich programach  zaangażowanie na rzecz szeroko pojętej ochrony środowiska. Również w polskim pejzażu politycznym znaleźć można Polską Partię Zielonych.

3.JAKIEGO RODZAJU EKOTOKSYNY ZWIĄZANE SĄ Z DZIAŁALNOŚCIĄ CZŁOWIEKA?

W ekosystemach ziemskiej ekosfery oddziaływują na siebie wzajemne różnorodne czynniki, a wśród nich i takie, które nazywamy ekotoksynami, zanieczyszczającymi środowisko. Do zagrożeń środowiskowych zalicza się te czynniki, które odnoszą się do trzech podstawowych elementów każdego ekosystemu: atmosfery, wody i gleby, a także te dotyczące hałasu i wibracji oraz promieniowania jonizującego i działania silnych pól magnetycznych. W odniesieniu do podstawowych składników środowiska naturalnego będą to:

Dla atmosfery: tlenek i dwutlenek węgla, tlenki azotu i siarki, WWA, dioksyny, freon, furfurole, związki chloru, fosforu i metali ciężkich. Główne źródła zanieczyszczeń gazowych to konwencjonalne elektrownie cieplne, przemysł ciężki (hutnictwo, koksownictwo), przemysł rafineryjny, motoryzacja (eksploatacja silników spalinowych). Oddziaływanie tych zanieczyszczeń może bezpośrednio dotykać indywidualnego człowieka (np. smog wielkomiejski) jak i odnosić się do globalnej, światowej skali, jak np. efekt cieplarniany i „dziura ozonowa”, „kwaśne deszcze” które mają wpływ na całą przyrodę, tak florę, jak i faunę na obszarach wykraczających poza granice jednego państwa.

Dla wody: mniej lub bardziej toksyczne związki chemiczne takie jak: azotyny, nitrozoaminy, WWA, związki chloru, siarki i fosforu, będące produktami odpadowymi w różnego typu technologiach przemysłowych, nie tylko branży chemicznej ale również przemysłu tekstylnego, rolno-spożywczego, maszynowego, wydobywczego, a nawet rolnictwa (nawozy sztuczne, środki ochrony roślin, gnojowica).

Dla gleby: Skażenia wynikające z zaśmiecania jej trudnodegradowalnymi odpadami stałymi, metalami ciężkimi, środkami smarowymi, rosnącą z roku na rok masą odpadów komunalnych (opakowania).

4. ILE ROCZNIE PRODUKUJE STATYSTYCZNY KOWALSKI ODPADÓW STAŁYCH I JAKA JEST ICH STRUKTURA?

Statystyczny pan Kowalski „produkuje” rocznie około 300 kg odpadów stałych. Jeżeli „pan Kowalski” w dalszym ciągu obciążać będzie środowisko odpadami stałymi w przytoczonej wyżej ilości, to istniejące obecnie składowiska odpadów wypełnią się w ciągu 8-10 lat. Łatwo wykazać, że istnieją wszelkie przesłanki ku temu aby tą masę odpadową zmniejszyć pod względem ilościowym o około 75 %. Te 75 % masy w odpadach komunalnych z powodzeniem można bowiem traktować jako cenne źródło surowców wtórnych. Występuje w nich mianowicie około:

(1) 35 % odpadów organicznych, możliwych do przetwarzania na nawóz naturalny (komposto­wanie) lub jako surowiec energetyczny w produkcji biogazu. (2) 21 % makulatury (papier i karton).(3) 10 % szkło. (4) 4 % metal. (5) 6 % tworzywa sztuczne.

W pozostałej masie odpadów komunalnych (około 25 %), niemożliwych lub trudnych do utylizacji, występować mogą również substancje o dużej toksyczności, jak np. resztki farb i lakierów, przeterminowane lekarstwa, zużyte świetłówki i bateryjki, stałe lub płynne środki smarowe i różnorodne odpady wynikające ze stosowania w gospodarstwach domowych chemii gospodarczej. Odpady tego rodzaju zalicza się do tzw. odpadów specjalnych, wymagających kosztownych metod neutralizacji i specjalnych technologii składowania.

5. W JAKI SPOSÓB MOŻNA RACJONALIZOWAĆ ZUŻYCIE WODY W GOSPODARSTWIE DOMOWYM?

·       Kąpiel pod natryskiem zamiast w wannie. Sześciominutowa kąpiel pod natryskiem zużywa tylko niewielką część (około 1/8) tej wody jaka jest potrzebna do kąpieli w wannie.

·       Pralkę lub zmywarkę do naczyń powien uruchamiać tylko wówczas gdy w pełni jest wykorzystana ich robocza pojemność.

·       W toaletach powinien zainstalować nowoczesne spłuczki (dwuklawiszowe) lub takie, które umożliwiają ręczne sterowanie obfitością spłukiwania. Stare konstrukcje spłuczek zuży­wają bowiem około 10 l wody przy każdym ich uruchomieniu.

·       Nie powinien zmywać naczyń, nie golić się, nie myć zębów pod bieżącą wodą. Odkręcać kurek tylko wówczas gdy jest to naprawdę konieczne.

·       Na cieknące krany powinien zawsze mieć pod ręką stosowne uszczelki.

6. JAKIE MAMY ŹRÓDŁA POZYSKIWANIA ENERGII I JAKI JEST POZIOM JEJ KONSUMPCJI W POLSCE I NA ŚWIECIE?

a) Źródła pozyskiwania energii (procentowy udział w bilansie światowym)

(1990/2005)-Ropa naftowa (38/35), Węgiel (27/25), Gaz ziemny (20/24), E. atom. (6/6), E. odnaw. (9/10).

b) Horyzont czasowy wyczerpania paliw kopalnych (przy założeniu aktualnego poziomu wydobycia i rozeznaniu zasobów): Ropa naftowa-42 lata, Gaz ziemny-63 lata, Węgiel-173 lata

c) Zużycie energii na głowę mieszkańca [w kg SKE]. Źródła pozyskiwania energii, oraz poziom konsumpcji energii w różnych krajach.

(1 kg SKE = 0,7 kg ropy naftowej lub 0,925 m3 gazu ziemnego)

Ameryka pół. 10257, Europa zach. 4587, Europa środ.-wsch. 2118, Australia+Oceania+Azja 1953, Bliski wsch. 1232, Afryka 797, Ameryka poł.-środ. 481.

7. CO NAZYWAMY EFEKTEM CIEPLARNIANYM I JAKIE SĄ JEGO PRZYCZYNY?

8. W JAKI SPOSÓB MOŻNA MINIMALIZOWAĆ POZIOM ENERGETYCZNEJ KONSUMPCJI W GOSOPDARSTWIE DOMOWYM?

·       kupując i użytkowując energooszczędne urządzenia (lodówki, pralki, zmywarki, samochody),

·       ustawiając lodówki w najchłodniejszym miejscu pomieszczenia,

·       zapewniając dobrą cyrkulację powietrza po tylnej stronie chłodziarek i zamrażarek,

·       nie ustawiając zbyt niskiej temperatury we wnętrzu lodówki, 6-8 °C wystarczy dla zachowania świeżości przechowywanych artykułów,  -18 °C w przypadku zamrażarek,

·       otwierając drzwi chłodziarek i zamrażarek na możliwie najkrótszy czas i nie wstawiając do nich ciepłych potraw,

·       użytkowując boilery, pralki, zmywarki przy nastawie możliwie najniższej temperatury, racjonalnie dobranej do potrzeb,

·       unikając stosowania ciepłej wody we wszystkich tych przypadkach, gdy nie jest to konieczne,

·       dostosowując średnicę garnków do średnicy palników lub płyt grzewczych. Gdy będą one mniejsze, duża część energii jest bezużytecznie tracona,

·       gotując długo gotujące się potrawy w garnkach ciśnieniowych,

·       redukując, z chwilą zagotowania się potrawy, intensywność podgrzewania do poziomu niezbędnego dla utrzymywania stanu wrzenia,

·       stosując do oświetlenia energooszczędne żarówki,

·       utrzymując kolorystykę sufitów, ścian i podłogi w jasnej tonacji,

·       unikając przy projektowaniu oświetlenia pomieszczeń stałych punktów świetlnych (wielo­żarówkowych żyrandoli) na rzecz oświetlenia lokalnego tych miejsc, gdzie oświetlenie to jest niezbędne.

9. JAKIE POWINNE OBOWIĄZYWAĆ REGUŁY W RACJONALNYCH PODEJŚCIU DO KWESTII OPAKOWAŃ?

·       Czy dany produkt (artykuł) tak naprawdę jest mi potrzebny?

·       Czy jest on racjonalnie (proekologicznie opakowany)?

·       Czy został materiałooszczędnie wyprodukowany?

·       bojkotowania przesadnie opakowywanych artykułów

·       W jakim stopniu po wycofaniu opakowania z użytkowania, możliwy będzie odzysk materiałowy (recykling)?

Unikać:

·       We wszystkich możliwych przypadkach kupowania artykułów codziennego użytku w opakowaniach jednorazowych. Wodę mineralną, mleko, napoje, soki, kompoty itp. powinno się kupować w opakowaniu wielokrotnego użytku.

·       Kupowania artykułów spożywczych w opakowaniu metalowym (konserwy, puszki), dokonując takich zakupów jedynie wówczas, gdy artykuły te mają być spożywane w podróży, na wycieczce, lub w innych okolicznościach poza domem.

·       Kupowania artykułów opakowanych bez potrzeby wielowarstwowo, najczęściej dla stworzenia pozorów  zwiększonej zawartości opakowania.

·       Kupowania artykułów jednorazowego użycia, np. zapalniczek, golarek, talerzy, kubków, sztućców, obrusów.

·       Wybierania się na zakupy bez torby lub koszyka wielokrotnego użycia, licząc jedynie na jednorazowe reklamówki otrzymywane darmowo lub kupowane.

10. POLSKIE USTAWODASTWO W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA, WYMIENIĆ GŁÓWNE AKTY PRAWNE.

·    1919 Państwowa Zasadnicza Ustawa Sanitarna, określająca podstawowe zasady ochrony środowiska i korzystania z jego dóbr.

·    1927 RP prawo przemysłowe, akt prawny bardziej postępowy z punktu widzenia ochrony środowiska, niż obecnie obowiązująca ustawa o działalności gospodarczej.

·    1927 szereg rozporządzeń Prezydenta RP a wśród nich rozporządzenie o zwalczaniu zaraźliwych chorób zwierzęcych,

·    powojenne akty prawne o charakterze nowelizacji ustaw przedwojennych, jak np. prawo wodne z 1962 i 1974, ustawa o ochronie przyrody z 1949 i 1991, ustawa o lasach z 1991 i wiele innych.

·    ustawa o prawie geologicznym 1960,

·    ustawa o substancjach trujących 1963,

·    ustawa o ochronie powietrza atmosferycznego 1966.

·    ustawa z 31 stycznia 1980 „O ochronie, i kształtowaniu środowiska”, określana skrótowo przez uoś. Od dnia wejścia w życie tej ustawy możemy mówić o istnieniu polskiego prawa ochrony środowiska.

·    w Polsce w ostatnich latach opracowano szereg aktów prawnych w randze ustawy i rozporządzeń. Problematyka ochrony przyrody znalazła też należne sobie miejsce w Konstytucji RP, uchwalonej w 1997 roku.

·    1991 O Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. 91.77.335),

·    1994 Lasy (Dz. U. 94.79.363)

·    Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. 95.2.4)

·    1995 Ochrona gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. 95.16.78)

·    1996 Utrzymanie czystości i porządku w gminach (Dz. U. 96.132.622)

·    1997 Odpady (Dz. U. 97.96.592)

·    Klasyfikacja odpadów (Dz. U. 97.162.1135).

Liczba aktów prawnych dotyczących ochrony środowiska ustanowionych w Polsce w latach 1990-99 (ustawy/rozporządzenia)-‘90(0/2), ’91(1/1), ’92(0/3), ’93(0/1), ’94(2/4), ’95(1/4), ’96(1/0), ’97(2/3), ’98(0/15), ’99(7/32).

11. CZEGO DOTYCZYŁ RAPORT U THANATA „CZŁOWIEK I JEGO ŚRODOWISKO”?

Jednym z ważniejszych paragrafów uchwalonej na XXIII Sesji Zgromadzenia Ogólnego NZ rezolucji (3.12.1968), było zobowiązanie Sekretarza Generalnego (U Thant) do przygotowania specjalnego dokumentu, który by zwrócił uwagę państwom członkowskim i opinii społecznej na rangę i palącą potrzebę szukania rozwiązań w zakresie ochrony środowiska. Raport U Thanta zatytułowany „Człowiek i jego środowisko” ukazał się 26.05.1969 roku. Jego treść dotyczyła:

1.Informacji na temat najpoważniejszych zagrożeń dla środowiska naturalnego występującego w różnych regionach świata (identyfikacja i inwentaryzacja),

2.Klasyfikacji tych zagrożeń, występujących w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i międzynarodowej, przydatnej w polityce ochrony środowiska,

3.Znaczenia zagadnień globalnych, które można rozwiązywać jedynie na drodze międzynarodowych porozumień i pod warunkiem, że narody wyrażają gotowość wspólnego działania dla wspólnego dobra,

4.Potrzeby zwołania ogólnoświatowej konferencji ONZ nt. ochrony środowiska, dla której w raporcie zawarto katalog podstawowych problemów, wymagających rozpatrzenia na forum międzynarodowym.

12.CO DAŁA ŚWIATU W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA KONFERENCJA SZTOKHOLMSKA?

Owocem tej konferencji był zbiór 26 fundamentalnych zasad, znany pod nazwą „Deklaracji Sztokholmskiej w Sprawie Ochrony Środowiska” (16.06.1972.) Do dziś aktualne zasady sformułowane w Deklaracji Sztokholmskiej stanowią wytyczne polityki ochrony środowiska, jaką powinny prowadzić państwa w skali lokalnej i we współpracy międzynarodowej, w zakresie rozwoju badań naukowych, rozwiązań prawnych i techniczno-organizacyjnych, kształcenia i dokształcania. Zasada pierwsza podkreśla prawo człowieka nie tylko do wolności i równości, ale i do odpowiednich warunków życia, zaznaczając przy tym, że ponosi on jednocześnie poważną odpowiedzialność za ochronę i poprawę środowiska naturalnego dla obecnych i przyszłych pokoleń. Zasada druga mówi o potrzebie ochrony zasobów naturalnych ziemi, obejmujące powietrze, wodę, glebę, florę i faunę poprzez staranne planowanie przedsięwzięć gospodarczych i odpowiednie zarządzanie zasobami.

13. „GLOBALNY PROGRAM DZIAŁAŃ”, CO ZAWIERA, PRZEZ  KOGO I KIEDY ZOSTAŁ USTALONY?

Sformułowane na drugiej, ogólnoświatowej konferencji ONZ, poświęconej ochronie środowiska, jaka odbyła się z udziałem liderów z 179 państw w Rio de Janeiro, w czerwcu 1992 roku. W programowym dokumencie tej konferencji zatytułowanym „Globalny Program Działań”, oznaczanym też skrótem „Agenda 21” myśli się już o potrzebach XXI wieku. Program ten zarysowuje ogólnoświatową strategię ONZ zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego, zgodnego z wymogami ochrony środowiska. Obszerny ten dokument (700 stron) definiuje zadania, a w wielu przypadkach określa również terminy ich realizacji w najważniejszych obszarach problematyki ekologicznej.

14.Co wymusza włączenie problematyki ekologicznej do systemu zarządzania firmą ?

     Uważa się , że w przyszłości wszystkie dziedziny funkcjonowania przedsiębiorstw będą coraz bardziej uwzględniać aspekty ochrony

     środowiska. Będzie to wynikiem szeregu uwarunkowań:

     -wzrostu świadomości ekologicznej społeczeństw (w szczególności młodego pokolenia)

     -mnożącej się liczby aktów prawnych o restrykcyjnym wręcz charakterze

     -gotowości płacenia przez klientów wyższej ceny za wyroby proekologiczne

     -konieczności dostosowania się do wymogów UE i konwencji międzynarodowych

     -konieczności dbania o image firmy, w celu pozyskania sympatii klientów

     -dydyskryminowanie technologii zanieczyszczających środowisko oraz procesów energo- i materiałochłonnych

15.Sprzężenia proekologicznych zachowań

„ekologiczne myślenie” przy planowaniu i realizacji celów przedsiębiorstwa

                                                                    zwiększenie proekologicznej motywacji współpracowników

    ...