Przedmiot makroekonomii: 2
Racjonalność: 2
Metody badań ekonomicznych: 2
Pułapki poznawcze badań ekonomicznych 2
Podstawowe problemy ekonomiczne: 3
Popyt: 3
Podaż: 4
Zależności między popytem a podażą: 4
Klasyczna krzywa zależności podaży i popytu: 4
Keynesowska krzywa zależności podaży i popytu: 4
Produkt krajowy i narodowy brutto – PKB i PNB 5
Metody obliczania PNB i PKB: 5
PNB realny i nominalny 5
Inflacja 6
Rodzaje inflacji: 6
Podział inflacji ze względu na tempo wzrostu: 6
Pomiar inflacji 6
Hamowanie wzrostu inflacji 6
koszty inflacji: 7
Skutki makroekonomiczne inflacji: 7
Skutki mikroekonomiczne inflacji: 7
Monetarystczna teoria inflacji 7
Inflacja a bezrobocie 7
Bezrobocie 8
Typy bezrobocia i ich przyczyny: 8
Skutki bezrobocia: 8
Sposoby zwalczania bezrobocia: 8
Prawo Okuna: 9
POLITYKA FISKALNA PAŃSTWA 10
Budżet: 10
Deficyt budżetowy: 10
Rola polityki fiskalnej w gospodarce krajowej: 10
Podatki 11
Krzywa Leffera 11
Miary dynamiki w gospodarce 12
Indeksy Laspeyersa: 12
Indeksy Pashego: 12
Indeksy Fishera: 12
Ekonomia – nauka o tym, jak jednostki i społeczeństwo decydują o wykorzystaniu rzadkich zasobów (które mogą mieć alternatywne zastosowania) w celu wytwarzania różnych dóbr i rozdzielenia ich na konsumpcję obecną lub przyszłą pomiędzy różne grupy w społeczeństwie.
Mikroekonomia – zajmuje się badaniem poszczególnych elementów tworzących gospodarkę (przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe) oraz analizowaniem sposobu działania i zachowania poszczególnych uczestników życia gospodarczego.
Makroekonomia – zajmuje się badaniem agregatowych wielkości ekonomicznych dotyczących całej gospodarki (takich jak: całkowita produkcja i konsumpcja) oraz badaniem wielkości ekonomicznych, dających się zidentyfikować tylko w skali „makro” (np.: inflacja, bezrobocie).
Ekonomia pozytywna – zajmuje się opisem faktów, okoliczności i wzajemnych zależności bez ich subiektywnej oceny.
Ekonomia normatywna – zajmuje się opisem faktów, okoliczności i wzajemnych zależności oraz ich subiektywną oceną z punktu widzenia etyki i sądów wartościujących.
Podstawowe zasoby gospodarcze:
- naturalne – surowce mineralne, lasy, ziemia
- ludzkie – siła robocza, nabyte doświadczenie
- kapitałowe – przetworzone dobra
Zmienne ekonomiczne:
- endogeniczne (wewnętrzne) – są elementami danego procesu (np.: budżet, bezrobocie, inflacja)
- egzogeniczne (zewnętrzne) – są elementami niezależnymi od danego procesu (np.: eksport innych krajów)
Prawa ekonomiczne – mówią o wzajemnych zależnościach różnych części rynku; podstawowe cechy praw ekonomicznych:
- obiektywność – niezależność
- historyczność
- stochastyczność – sprawdzalność
Teoria ekonomiczna – powstaje w momencie połączenia wszystkich procesów ekonomicznych.
Racjonalność – polega na dążeniu do maksymalizacji wyników z danych nakładów lub do minimalizacji nakładów w celu osiągnięcia zadanych wyników. Działania racjonalne to działania oparte na logicznej ocenie zjawisk i zasad postępowania; nauka o racjonalnym działaniu - prakseologia (T. Kotarbiński).
- określenie celu działania
- wiedza o sposobach realizacji celu
- wiedza o zachowaniu innych podmiotów
- obserwacja, pomiar – dotyczące wielu zjawisk ekonomicznych (np.: bezrobocia, inflacji).
- analiza modeli ekonomicznych (kontrolowane eksperymenty) – modelem nazywamy teoretyczne uogólnienie określonego odcinka badanej rzeczywistości, które w sposób syntetyczny i w jakimś stopniu uproszczony stara się odwzorować zachodzące w nim procesy ekonomiczne. Z analizą modeli ekonomicznych wiąże się klauzula ceteris paribus – założenie niezmienności wszystkich czynników z wyjątkiem czynnika badanego.
- formułowanie praw ekonomicznych – mówiących o wzajemnych zależnościach różnych części gospodarki. Prawa ekonomiczne sprawdzają się jedynie jako pewna przeciętna, a nie jako ścisła i dokładna zależność (zasada niepewności w życiu gospodarczym).
- formułowanie i weryfikacja hipotez
- Błąd post hoc – błąd logiczny na drodze rozumowania, że „po czymś“ oznacza „z powodu czegoś“. Fakt, że wystąpienie zjawiska A zaobserwowano przed wystąpieniem zjawiska B, nie oznacza, że zjawisko A jest przyczyną B.
- Błąd założenia – ma miejsce wtedy, gdy to co jest prawdziwe w odniesieniu do części, z tej wyłącznie przyczyny uznawane jest za nieuchronnie prawdziwe dla całości.
- Subiektywność – te same fakty mogą być odmiennie interpretowane w zależności od przyjętych założeń polityki i systemu ekonomicznego.
- Niepewność w życiu gospodarczym – ekonomia nie jest nauką ścisłą więc prawa ekonomiczne sprawdzają się jedynie jako pewna przeciętna, nie jako ścisła i dokładna zależność.
Rzadkość – ograniczoność zasobów
Koszt alternatywny – to koszt zaniechanych możliwości. Mierzony jest wartością tej produkcji, której nie realizujemy, lub z której rezygnujemy w tym celu, aby zwiększyć produkcję innych dóbr lub innych wartości.
Krzywa transformacji produktu (możliwości produkcyjnych) – graficzne przedstawienie różnych kombinacji dóbr, które mogą być wytworzone gdy wszystkie zasoby są w pełni wykorzystane. Krzywa ta obrazuje alternatywne kombinacje dwóch produktów, które społeczeństwo jest w stanie wytworzyć w danym czasie przy istniejących zasobach i danej technologii.
Prawo malejących przychodów – przy założeniu stałego zasobu czynników produkcji przesuwanie części tych czynników do innej dziedziny produkcji powoduje, że na początku przyrosty produkcji pierwszej w stosunku do produkcji drugiej (zmniejszonej) są duże, ale w miarę kontynuowania tego procesu stosunek efektów dodatnich do ujemnych jest coraz mniejszy.
Prawo rosnących kosztów względnych – w zamian za uzyskanie kolejnych, jednakowych przyrostów ilości jednego dobra społeczeństwo musi zrezygnować ze stale rosnących ilości innego dobra (w miarę zwiększania produkcji produktu o jakąś stałą wielkość na osi pionowej będą coraz większe spadki).
Substytucyjność – dwa dobra lub usługi są względem siebie substytucyjne gdy mają podobne właściwości i mogą zamiennie służyć zaspokajaniu tej samej potrzeby.
Komplementarność – dwa dobra są względem siebie komplementarne, gdy posiadanie jednego z nich powoduje zapotrzebowanie na drugie (np.: benzyna jest komplementarna względem samochodu).
Popyt – ilość danego dobra jaką nabywcy są w stanie nabyć po określonej cenie i w określonym czasie.
Popyt efektywny – popyt, przy którym chęć nabycia towaru jest poparta możliwościami dochodowymi nabywcy
Popyt potencjalny – popyt, przy którym chęć nabycia towaru nie jest poparta możliwościami dochodowymi nabywcy
Podział popytu w zależności od motywacji nabywców:
- funkcjonalny – wynika z cech jakościowych danego dobra
- niefunkcjonalny – wynika z oddziaływania efektów zewnętrznych
o owczego pędu – efekt związany z modą – jedni nabywcy kupują dane dobro ponieważ tak samo robią inni nabywcy.
o snobizmu – wzrost ceny danego dobra powoduje zwiększony popyt na niego wśród nabywców o dużych dochodach, którzy upatrują w zakupie dóbr luksusowych źródła dowartościowania
o veblenowski – spadek ceny dóbr luksusowych może spowodować spadek popytu na te dobra wśród nabywców o dużych dochodach, którzy przestają traktować takie dobra jako dobra luksusowe.
- spekulacyjny – wiąże się z oczekiwaniami co do kształtowania się cen
Czynniki wpływające na popyt:
1. cenowe
2. pozacenowe
- wysokość dochodu realnego
- poziom cen dóbr substytucyjnych i komplementarnych
- zmiany preferencji nabywców: moda, zwyczaje, gusta
- zmiany struktury wiekowej i ilościowej populacji
- oczekiwane zmiany sytuacji rynkowej – zmiany cen i dochodów
- stopa procentowa
Zależność między popytem a ceną – zależność odwrotna – wzrost ceny powoduje spadek popytu. Popyt jest funkcją ceny:
Przesunięcie krzywej popytu – występuje wtedy, gdy zmieniają się pozacenowe determinanty popytu powodujące podniesienie lub obniżenie krzywej popytu.
Podaż – ilość danego dobra zaoferowana przez producentów do sprzedaży po określonej cenie i w określonym czasie.
Czynniki wpływające na podaż:
- koszty wytwarzania – przedsiębiorstwa zwiększają produkcję aż do punktu, do którego począwszy produkcja staje się nieopłacalna. Zwiększenie kosztów wytwarzania spowoduje przesunięcie krzywej podaży w lewo i w górę.
- sytuacja na innych rynkach – wzrost cen innego dobra może spowodować zmianę produkcji na to dobro co spowoduje wzrost ceny i przesuniecie na lewo krzywej podaży na dobro pierwsze.
- dostępność środków pieniężnych – spadek cen nakładów i podatków spowoduje obniżenie i przesunięcie w prawo krzywej podaży.
- warunki klimatyczne – utrzymywanie się niekorzystnej pogody może spowodować zmniejszoną podaż (np.: w rolnictwie)
- nowe technologie – obniżą krzywą podaży i przesuną w prawo
- substytucja
Zależność między podażą a ceną – zależność prosta – wzrost ceny powoduje wzrost podaży. Podaż jest funkcją ceny:
Cena równowagi – cena wyznaczana przez punkt przecięcia się krzywej popytu i podaży. Jest to cena, po której ilość dobra, którą chcą kupić nabywcy równa jest ilości tego dobra, którą chcą sprzedać sprzedawcy.
Nadwyżka konsumenta – pieniężna miara satysfakcji z konsumpcji. Wyraża się różnicą między wydatkami poniesionymi przez konsumenta na zakup określonej ilości dobra X po obowiązującej cenie rynkowej P a wydatkami, jakie byłby on w tym celu skłonny ponieść.
Nadwyżka producenta – różnica między przychodem uzyskanym ze sprzedaży określonej ilości dobra X po obowiązującej cenie rynkowej P a przychodem koniecznym do skłonienia producenta do dostarczenia tej ilości dobra X.
Krzywa AS, odzwierciedlająca ilości produktu oferowane przez przedsiębiorstwa przy różnych ogólnych poziomach cen, biegnie pionowo, ponieważ dzięki giętkości cen i płac na wszystkich rynkach podaż i popyt bardzo szybko się zrównują (klasycy założyli doskonałą giętkość cen i płac). Toteż przedsiębiorstwa dają podaż równą wielkości produktu potencjalnego bez względu na to, co się dzieje z cenami i inflacją.
Jeżeli wskutek zwiększenia podatków lub wprowadzenia bardziej rygorystycznej polityki pieniężnej konsumenci albo przedsiębiorstwa postanawiają wydawać mniej, ceny i płace szybko się zmieniają i przywracają pełne zatrud...
stary_hipis