Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
Co wiem o genezie ekonomii?
Ekonomia – najczęściej definiuje się ekonomię jako naukę zajmującą się badaniem zachowania podmiotów gospodarczych w dziedzinie wykorzystania ograniczonych środków, które mogą być w rozmaity sposób zastosowane w sferze produkcji, podziału, wymiany i konsumpcji.
Nie istnieje taka definicja ekonomii, która mogłaby być powszechnie akceptowana i obejmowałaby wszystkie problemy, jakimi zajmowały się w przeszłości różnorodne szkoły i kierunki myślenia ekonomicznego. Każda z tych szkół różnie, a nieraz wręcz odmiennie, formułowała przedmiot swoich zainteresowań, zwracając uwagę na różne aspekty działalności gospodarczej człowieka. O ile w początkach rozwoju tej nauki zwrócono większą uwagę na społeczne aspekty ludzkiego gospodarowania, co miało usprawiedliwiać przymiotnik „polityczna” przy nazwie „ekonomia”, o tyle od 1871r. zainteresowanie badaczy przesunęło się wyraźnie w kierunku budowania teorii racjonalnych wyborów dokonywanych przez różne podmioty gospodarcze. W latach dwudziestych stopniowo rezygnowano z nazwy „politykal ekonomy” i zastąpiono ją nazwą „economics”.
Na czym polegają osobliwości ekonomii
Świadome kierowanie mające na celu jak najlepsze prosperowanie (np. obniżanie stopy procentowej)
Ekonomia nie może konkurować z naukami ścisłymi bo nie zdołała ustalić dużej liczby praktycznych twierdzeń.
Główne myśli opierały się na idei homo ecomomikus. Zakładamy, że człowiek zawsze postępuje ekonomicznie. Doszła do tego psychologia – człowiek działa pod wpływem bodźców psychologicznych,
Jaki charakter mają prawa ekonomiczne?
W badaniach tych stara się ona (ekonomia) ustalić określone prawidłowości ekonomiczne, którym często nadaje się rangę obiektywnych praw ekonomicznych. Najistotniejszym elementem tego określenia jest stwierdzenie, że środki, stojące do dyspozycji zarówno poszczególnego podmiotu gospodarczego, jak i całego społeczeństwa, są ograniczone. Każde społeczeństwo, nawet to najbogatsze, żyje w świecie rzadkości. Ludzie bowiem stale chcą konsumować więcej niż są w stanie wytworzyć.
Pojęcie rzadkości odnosi się do luki między ogólną sumą dóbr i usług, których ludzie potrzebują, aby zaspokoić swoje różnorodne potrzeby, a możliwościami ich wytworzenia. Gdyby nie występowało zjawisko rzadkości, nie byłoby powodów do studiowania ekonomii, a więc poszukiwania odpowiedzi na pytania: co, jak ile i dla kogo wytwarzać, aby uzyskać największą efektywność ekonomiczną.
Definicje ekonomii w ujęciu różnych autorów
Ekonomia:
Ø M. Nasiłowski – nauka, która bada związki i współzależności zachodzące w całej gospodarce narodowej w celu ustalenia warunków racjonalnej alokacji środków i zmaksymalizowania korzyści podmiotów gospodarczych
Ø E. Nojszewska – nauka społeczna zajmująca się dokonywaniem wyborów dotyczących produkcji i dystrybucji dóbr w świecie rzadkich czynników wytwórczych; in.: to nauka o tym, jak ludzie wykorzystują ograniczone zasoby w celu zaspokojenia swoich nieograniczonych potrzeb
Ø Kamerschen, McKenzie, Narinelli – nauka badająca, jak ludzie radzą sobie z rzadkością – brakiem nieograniczonej dostępności dóbr, jak rozwiązują dotkliwy problem alokacji ograniczonych zasobów w celu zaspokojenia konkurencyjnych chęci, aby zaspokoić ich tyle, ile jest w danej sytuacji możliwe
Ø Samuelson, Nordhaus – nauka o tym, jak jednostki i społeczeństwa decydują o wykorzystywaniu rzadkich zasobów – które mogą mieć także inne, alternatywne zastosowania – w celu wytwarzania różnych dóbr i rozdzielania ich na konsumpcję, obecną lub przyszłą, pomiędzy różne osoby i różne grupy w społeczeństwie.
Na jakie pytania powinna odpowiadać ekonomia?
Ekonomia stawia sobie za cel sformułowanie teorii racjonalnego gospodarowania rzadkimi środkami, mającymi alternatywne zastosowanie. Z pełną racjonalnością mamy wówczas do czynienia, gdy znajdziemy optymalną alokację środków, czyli najlepszą z możliwych. Z danego zasobu środków uzyskuje się wówczas maksymalne efekty bądź też dane efekty mogą być osiągnięte za pomocą najmniejszego nakładu środków. Teoria ekonomii pokazuje więc stany idealne lub rozwiązania najlepsze i w tym sensie wskazuje drogę lub metodę postępowania podmiotom gospodarczym, co umożliwia maksymalizowanie przez nie funkcji celu bądź minimalizowanie ponoszonych nakładów.
Współczesne kierunki ekonomii zajmują się teorią wyboru ekonomicznego dokonywanego przez poszczególne podmioty gospodarcze nie tylko w stanie równowagi, lecz także w stanie nierównowagi. Analizują one społeczno-ekonomiczne skutki nierównowagi oraz mechanizmy przywracające stany równowagi. Wskazują także na potrzebę tworzenia określonych instytucji oraz prowadzenia określonej polityki wspomagającej lub korygującej działanie mechanizmów rynkowych, jak również zapewniających podmiotom gospodarczym korzystniejsze warunki funkcjonowania.
Scharakteryzować narzędzia ekonomii
Do analizy zachowania się podmiotów, ich reakcji na określone zjawiska, ich wybory i decyzje stosuje się różnego rodzaju instrumenty bądź narzędzia ekonomiczne. Innego typu narzędzia stosuje się do mikroekonomii, a innego do makroekonomii.
Makroekonomia posługuje się agregatami przy analizie procesów i zjawisk gospodarczych, bada zachowanie się agregatów, np. PKB, bezrobocie, inflacja, bilans płatniczy, poziom cen, dochód narodowy.
Co to jest rynek? Na czym polega budowa uproszczonego modelu rynku?
Rynek – 1) jest formą poziomych więzi między różnymi podmiotami gospodarczymi i konsumenckimi próbującymi sprzedać i kupić towar.
2) z punktu widzenia makroekonomii rynek jest tą sferą ludzkiej działalności gospodarczej, w której łączna podaż styka się z łącznym (albo globalnym) popytem.
3) w życiu codziennym rynek jest postrzegany jako nieskończenie duża liczba rynków indywidualnych na poszczególne rodzaje dóbr, które są przedmiotem zainteresowania nabywców.
Co oznacza pojęcie popytu? W jakim kierunku kształtują się podstawowe wielkości rynkowe?
Popyt – to takie zapotrzebowanie na dane dobro, za które nabywca gotowy jest zapłacić ustaloną na rynku cenę, dysponując do tego celu odpowiednią sumą dochodu pieniężnego.
Co wiemy o popycie i jakie występują zależności? Przedstaw te zależności na wykresie i w formie tabelki.
Z definicji popytu wynika, że popyt jest nie tylko funkcją ceny danego dobra, ale także funkcją wysokości dochodu, jakim nabywca rozporządza.
Do zaspokojenia tej samej lub bardzo zbliżonej potrzeby mogą służyć różne dobra, które są względem siebie substytucyjne, czyli mogą wzajemnie się zastępować. Konsument rozporządzający ograniczonym dochodem bierze pod uwagę poziom i relacje cen towarów substytucyjnych względem siebie. Dotyczy to przede wszystkim różnych gatunków tej samej grupy towarów, np. wędlin, butów, ubrań, serów. Gdy ceny tych towarów rosną i wzrost cen nie jest skompensowany w całości wzrostem dochodu nominalnego, wówczas ludzie o niższych dochodach kupują więcej tańszych gatunków, a mniej droższych. Rezygnują ponadto z części wydatków na kulturę lub turystykę, aby podtrzymać w ten sposób dotychczasowy poziom spożycia artykułów żywnościowych.
Wiele dóbr ma charakter komplementarny, czyli wzajemnie się uzupełniający. Jeśli z jakichś względów rośnie popyt na samochody, to wraz z tym należy przypuszczać, że wzrośnie popyt na benzynę, oleje, części zamienne, usługi naprawcze itp.
Nabywca dokonuje wyboru spośród wielu dóbr dostępnych na rynku, kieruje się także swymi indywidualnymi preferencjami, czyli upodobaniami, gustami wynikającymi z tradycji, zwyczajów, naśladownictwa, mody itp. Oraz innymi czynnikami związanymi z poziomem kultury, wykształceniem, pochodzeniem społecznym i środowiskowym. Jego upodobania kształtują się pod wpływem reklamy w telewizji, w radiu, w kinie, w prasie i na publicznych pokazach. Wmawia się konsumentowi, że nabycie reklamowanego towaru spełni jego marzenia i najlepiej zaspokoi jego potrzeby.
Popyt na dany towar jest funkcją wielu zmiennych:
- wysokości realnych dochodów;
- poziomu ceny danego dobra;
- poziomu cen dóbr substytucyjnych i komplementarnych;
- oczekiwań zmian cen i dochodów;
- indywidualnych preferencji konsumenta;
- liczby konsumentów itp.
· Ustalono, że w przeważającej liczbie przypadków popyt zmienia się w przeciwnym kierunku w stosunku do zmiany ceny. To prawo obowiązuje tylko przy założeniu, że pozostałe czynniki, które mogą wywierać wpływ na popyt, nie ulegają zmianie. Tę zależność można zilustrować w układzie dwuwymiarowym funkcją liniową o nachyleniu ujemnym.
· Gdy cena towaru spada , np. z C2 do C3, wówczas ludzie więcej kupują i łączny popyt na dany towar rośnie z q2 do q3. Gdy cena towaru rośnie , np. z C2 do C1, wówczas pewna część konsumentów ograniczy swoje spożycie lub zrezygnuje całkowicie z jego zakupu i będzie się starała zaspokoić swoją potrzebę tańszym substytutem. W rezultacie popyt na dany towar spadnie z q2 do q1.
Prawo popytu – funkcjonalna zależność między wysokością popytu na dany towar a poziomem ceny rynkowej.
· Przy tym samym poziomie ceny popyt pod wpływem innych czynników może się zwiększać z q2 do q3 lub też może spadać z q2 do q1.
· Przesuwanie się wzdłuż krzywej popytu (w górę lub w dół) zawsze związane jest ze zmianą wysokości ceny. Przesuwanie się samej krzywej popytu względem jej poprzedniego położenia spowodowane jest innymi czynnikami wpływającymi na wielkość popytu.
Od czego zależy zapotrzebowanie przy danej cenie
Zapotrzebowanie przy danej cenie rozpatrujemy na podstawie trzech przypadków
przypadek Giffena – dotyczy dóbr podstawowych; mimo, że ceny rosną, np. ziemniaków lub chleba, popyt na nie może także wzrosnąć, jeśli inne produkty żywnościowe nie są łatwo dostępne.
przypadek Veblena – wzrost ceny przy wysokich dochodach może być powodem zwiększonych zakupów jakiegoś luksusowego towaru, dokonywanych przez konsumenta w celu swoistego dowartościowania swojej osobowości tzw. efekt snoba.
popyt spekulacyjny – zjawisko to polega na tym, że wzrostowi ceny może towarzyszyć wzrost popytu, jeśli konsumenci przewidują, że w najbliższym okresie ceny będą nadal rosły. Podobnie spadkowi ceny może towarzyszyć spadek popytu, jeśli konsumenci przewidują, że w najbliższym okresie ceny będą nadal spadać.
Co oznacza pojęcie podaży i jakie występują zależności? Przedstawić te zależności w formie wykresu i tabelki.
Podaż – nazywamy w ten sposób zaoferowane dobra przez producenta lub sprzedawcę na rynku.
Istnieje funkcjonalny związek między poziomem ceny a wielkością podaży określonego dobra. W przeciwieństwie do prawa popytu, prawo podaży zwraca uwagę na dodatnią zależność między zmianą ceny a zmianą wielkości podaży. Inaczej bowiem na zmianę ceny reaguje konsument, a inaczej producent.
Producent jest zainteresowany tym, aby cena wytwarzanych przez niego wyrobów była jak najniższa. Gdy cena spada przy innych warunkach nie zmienionych, produkcja staje się mniej opłacalna i wówczas producent stara się ograniczyć rozmiary produkcji i podaży na rynek. Gdy cena rośnie, wówczas produkcja staje się bardziej opłacalna i to zachęca wytwórcę do zwiększenia produkcji i podaży na rynek.
· Krzywa podaży S, podobnie jak krzywa popytu P, może mieć różne nachylenie, które mierzone jest stosunkiem zmiany ceny delta C do zmiany podaży towaru delta q. O ile nachylenie krzywej popytu jest z reguły ujemne, o tyle nachylenie krzywej podaży jest dodatnie, gdyż rozmiary podaży (większe lub mniejsze) zmieniają się w tym samym kierunku co ceny, ale niekoniecznie w tym samym stopniu.
· Zatem przesuwanie się wzdłuż krzywej podaży S1 w górę lub dół może wynikać tylko ze zmiany poziomu ceny przy nie zmienionych warunkach produkcji i zbytu. Przejście na wyżej lub niżej położoną krzywą następuje pod wpływem wszystkich innych czynników oddziałujących na podaż przy dotychczasowym poziomie ceny.
Podaż dóbr może się zmieniać nie tylko pod wpływem zmian cen, ale także pod wpływem innych czynników pobudzających lub ograniczających wzrost produkcji danego wyrobu. Na przykład gdy obniżą się ceny surowców, energii i paliwa, a ceny wyrobu gotowego nie zmienią się, wówczas produkcja staje się bardziej opłacalna i producent może pod wpływem wyższej opłacalności produkcji zwiększyć podaż produktu na rynek. Będzie postępował przeciwnie, gdy opłacalność produkcji obniży się pod wpływem rosnących kosztów wytwarzania. Przesunięcie krzywej podaży może także nastąpić pod wpływem zwiększonego lub zmniejszonego urodzaju w rolnictwie lub sadownictwie. Wówczas, jak zaznaczono na rysunku 3.3, przy danym poziomie ceny C1 może nastąpić wzrost podaży określonego dobra z q2 do q3 lub spadek z q2 do q1.
Jakie czynniki wpływają na wielkość oferty
Na wielkość oferty wpływa popyt, podaż, cena równowagi, ceny minimalne i maksymalne. Od tych czynników zleżeć będzie ilość oferowanego dobra.
Popyt - Gdy cena towaru spada , wówczas ludzie więcej kupują i łączny popyt na dany towar rośnie. Gdy cena towaru rośnie, wówczas pewna część konsumentów ograniczy swoje spożycie lub zrezygnuje całkowicie z jego zakupu i będzie się starała zaspokoić swoją potrzebę tańszym substytutem. W rezultacie popyt na dany towar spadnie.
Podaż - Producent jest zainteresowany tym, aby cena wytwarzanych przez niego wyrobów była jak najniższa. Gdy cena spada przy innych warunkach nie zmienionych, produkcja staje się mniej opłacalna i wówczas producent stara się ograniczyć rozmiary produkcji i podaży na rynek. Gdy cena rośnie, wówczas produkcja staje się bardziej opłacalna i to zachęca wytwórcę do zwiększenia produkcji i podaży na rynek.
Cena równowagi - Równowaga na rynku jest określona przez cenę w punkcie przecięcia się krzywej popytu i podaży . Oznacza to, że dostępna podaż jest rozdzielona między nabywców, którzy są skłonni i zdolni zapłacić tę cenę . Przy cenie równowagi występuje ani nadwyżka, ani niedobór. Wtedy oferta dobra jest równa zapotrzebowaniu na rynku
Nadwyżka podaży nad popytem pojawi się przy cenie. Wzrost ceny spowoduje ograniczenie popytu ze strony konsumentów, a równocześnie zwiększenie podaży ze strony producentów.
Niedobór z kolei istnieje tylko dlatego, że cena towaru jest zbyt niska. W rezultacie popyt ze strony konsumentów staje się zbyt duży w stosunku do podaży, jaką producenci są skłonni zaoferować przy tej cenie.
Ceny minimalne w niektórych krajach są wyznaczane przez państwo, np. ceny mleka lub przetworów mlecznych, w celu zapewnienia rolnikom opłacalności produkcji.
Gdyby ceny tych produktów kształtował rynek, wówczas zgodnie z prawem popytu i podaży cena równowagi ustaliłaby się na znacznie niższym poziomie. A zatem część rolników zmuszona byłaby wycofać się z produkcji mleka, inni zaś – na skutek spadku ich dochodów – zagrożeni byliby bankructwem. Przy cenie minimalnej, jak wynika z wykresu, wystąpiłaby nadwyżka podaży produktów nad ich popytem, której nie można byłoby sprzedać na normalnym rynku. Wówczas tę nadwyżkę produktów rolnych musi kupić państwo i pokryć koszty ich magazynowania lub przeznaczyć na cele charytatywne, bądź też starać się ją wyeksportować za granicę.
Cena maksymalna. Interes społeczny przemawia za ustaleniem ceny maksymalnej a więc znacznie niższej od ceny równowagi. Przy cenie maksymalnej występuje jednak nadwyżka popytu na mieszkania komunalne nad ich podażą.
Cenie maksymalnej regulowanej przez państwo towarzyszy zjawisko niedoboru podaży w stosunku do popytu. O dostępie do mieszkania decyduje wówczas nie cena rynkowa, lecz kryteria pozarynkowe oparte na stopniu pilności podstawowej potrzeby społecznej. Wprowadza się wówczas określone kryteria racjonowania dobra rzadkiego
Co to jest cena równowagi? Przedstaw w formie tabelki i wykresu. Ingerencja państwa w mechanizm rynkowy. Ceny minimalne i maksymalne.
· Równowaga na rynku jest określona przez cenę CE w punkcie przecięcia się krzywej popytu i podaży E. Oznacza to, że dostępna podaż jest rozdzielona między nabywców, którzy są skłonni i zdolni zapłacić tę cenę CE. Przy cenie CE nie występuje ani nadwyżka, ani niedobór.
· Nadwyżka podaży nad popytem pojawi się przy cenie C1. Wzrost ceny spowoduje ograniczenie popytu ze strony konsumentów, a równocześnie zwiększenie podaży ze strony producentów.
· Niedobór z kolei istnieje tylko dlatego, że cena towaru C2 jest zbyt niska. W rezultacie popyt ze strony konsumentów staje się zbyt duży w stosunku do podaży, jaką producenci są skłonni zaoferować przy tej cenie.
Opisane stany nierównowagi zarówno przy cenie C1, jak i C2 nie mogą w gospodarce wolnokonkurencyjnej utrzymać się zbyt długo.
Nadwyżka podaży nad popytem wpływa na obniżenie ceny rynkowej, zaś nadwyżka popytu nad podażą powoduje, że cena szybko rośnie. Spadająca cena zwiększa popyt ze strony konsumentów i równocześnie ogranicza podaż ze strony producentów. Rosnąca zaś cena zmniejsza popyt i równocześnie zachęca producentów do zwiększania podaży. Rozumowanie to opiera się na założeniu, że krzywe popytu i podaży nie zmieniają swego położenia i ruch wzdłuż tych krzywych dokonuje się jedynie w wyniku zmiany ceny.
W gospodarce wolnorynkowej zdarzają się takie dobra, które wytwarzane są w ograniczonych ilościach w stosunku do popytu i nawet w dłuższym okresie nie ma możliwości znacznego zwiększenia ich podaży. Dobra te spełniają jednak ważną rolę w życiu pewnej kategorii konsumentów, np. mieszkania komunalne dla najbiedniejszych rodzin. Wówczas interes publiczny wymaga, aby na mieszkania komunalne ustalona została cena maksymalna.
· Cena równowagi w punkcie E oznaczałaby, że mieszkania komunalne byłyby dostępne dla znacznie mniejszej liczby rodzin o niższych dochodach. Popyt byłby wówczas mniejszy i dzięki wysokiej cenie równowagi rynkowej można byłoby go zrównoważyć z ograniczoną podażą tych mieszkań.
· Interes społeczny przemawia za ustaleniem ceny maksymalnej na poziomie C max., a więc znacznie niższej od ceny równowagi. Przy cenie maksymalnej C max. występuje jednak nadwyżka popytu na mieszkania komunalne w punkcie B nad ich podażą w punkcie A.
· Cenie maksymalnej regulowanej przez państwo towarzyszy zjawisko niedoboru podaży w stosunku do popytu. O dostępie do mieszkania decyduje wówczas nie cena rynkowa, lecz kryteria pozarynkowe oparte na stopniu pilności podstawowej potrzeby społecznej. Wprowadza się wówczas określone kryteria racjonowania dobra rzadkiego.
Stosowanie cen maksymalnych, leżących poniżej punktu równowagi rynkowej, nie byłoby jednak uzasadnione na szerszą skalę w odniesieniu do innych dóbr. Taka cena powodowałaby brak zainteresowania wzrostem podaży. Rynek regulowany przez państwo może mieć uzasadnienie w szczególnych sytuacjach, np. w czasie wojny lub wielkich klęsk gospodarczych. W normalnych warunkach gospodarczych może mieć zastosowanie jedynie w odniesieniu do tych nielicznych produktów lub usług, gdy występuje ważny interes społeczny.
· Ceny minimalne w niektórych krajach są wyznaczane przez państwo, np. ceny mleka lub przetworów mlecznych, w celu zapewnienia rolnikom opłacalności produkcji.
· Gdyby ceny tych produktów kształtował rynek, wówczas zgodnie z prawem popytu i podaży cena równowagi Cr ustaliłaby się na znacznie niższym poziomie. A zatem część rolników zmuszona byłaby wycofać się z produkcji mleka, inni zaś – na skutek spadku ich dochodów – zagrożeni byliby bankructwem. Przy cenie minimalnej, jak wynika z wykresu, wystąpiłaby nadwyżka podaży produktów nad ich popytem, której nie można byłoby sprzedać na normalnym rynku. Wówczas tę nadwyżkę produktów rolnych musi kupić państwo i pokryć koszty ich magazynowania lub przeznaczyć na cele charytatywne, bądź też starać się ją wyeksportować za granicę.
Scharakteryzuj zasadnicze cechy gospodarki rynkowej.
Gospodarka rynkowa jest systemem bardzo złożonym. Składa się on z milionów różnych podmiotów, jak gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa wytwarzające towary lub świadczące usługi, instytucje finansowe, administracja państwowa oraz władze lokalne. Wszystkie wymienione podmioty są ze sobą powiązane za pośrednictwem rynku. Gospodarka rynkowa rozwinęła ogromną różnorodność form towarowo-pieniężnych, tworzących jednolity mechanizm funkcjonujący według określonych praw ekonomicznych. Na tym rynku kształtują się ceny dóbr i usług, ceny pracy, ceny kapitału, ziemi i wszystkich innych czynników produkcji. Te ceny wywierają wpływ na decyzje ekonomiczne wszystkich podmiotów gospodarczych, wywołują określoną reakcję konsumentów i producentów. Na rynku bowiem dokonuje się wymiana między kupującymi i sprzedającymi.
Gospodarka rynkowa charakteryzuje się:
- dominacja ale nie monopolem prywatnych własności środków produkcji
- lokatą rynkową zasobów gospodarczych
- tendencja do racjonalnego wykorzystania zasobów gospodarki, zatrudnia się tyle pracowników ile trzeba, ile jest miejsc
...
stary_hipis