Efektywność gospodarki polskiej.doc

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

CO JEST ISTOTĄ EFEKTYWNOŚCI GOSPODAROWANIA ?

              Aby odpowiedzieć na to pytanie, posłużymy się definicją ściśle ekonomiczną.

Efektywność ekonomiczna dotyczy stosunku pomiędzy wartością poniesionych nakładów a wartością efektów uzyskanych dzięki tym nakładom. Takie pojęcie efektywności ekonomicznej posiada ścisły związek z efektywnością techniczno–ekonomiczną,  która przedstawia stosunek między ilością poniesionych nakładów zużytych materiałów a ilością produkowanych dóbr (towarów) .

W szerszym ujęciu pojęcie to oznacza najlepsze rezultaty produkcji czy dystrybucji towarów i usług  po najniższych kosztach. Większość ekonomistów uważa, że redukcja barier handlowych przyczyni się do międzynarodowej ekonomicznej efektywności przez zachęcanie krajów do specjalizacji w produkcji tych towarów i usług, dla których mają porównawczo korzystniejsze warunki. W ten sposób miałaby miejsce konkurencyjna produkcja towarów i usług dla konsumentów poza obszarami, na których są one produkowane. Każde przedsiębiorstwo (jak i ekonomika państwa jako całości) dążyć ma konsekwentnie do pełnego wykorzystania posiadanych zasobów i do zapewnienia maksymalnej satysfakcji konsumenta poprzez pełne zaspokojenie w najszerszym zakresie życzeń konsumenta w oparciu o wydatkowane dochody. Zarówno techniczna efektywność jak i ekonomiczna efektywność mają duże znaczenie w rynkowej ekonomice.

Tak było ...

POLSKA

Gospodarka polska jako gospodarka socjalistyczna była scentralizowana, decyzje były podejmowane odgórnie. Powstało zjawisko woluntaryzmu gospodarczego – władze partii komunistycznej wiodły prym nad władzą wykonawczą i ustawodawczą. W rzeczywistości władzą najwyższą było biuro polityczne partii komunistycznej, które ustalało kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, zatwierdzało plany wieloletnie, podejmowało bieżące decyzje makroekonomiczne; rząd pozostawał w praktyce jedynie wykonawcą. Taki system mimo iż w początkowym okresie industrializacji (uprzemysłowienia) spowodował szybki wzrost gospodarczy krajów socjalistycznych. Okupiony był wielkimi kosztami społecznymi i wyrzeczeniami ludności. Spowodował wielkie marnotrawstwo środków finansowych i materialnych oraz nieracjonalne wykorzystanie siły roboczej (tzw. utajone bezrobocie). Preferowano przemysł ciężki, rozwijano zatem tylko wybrane dziedziny gospodarki narodowej kosztem innych (ciągła dominacja przemysłu nad rolnictwem i usługami, przemysłu ciężkiego nad lekkim).

              Od 1976r. zanotowano spadek tempa wzrostu dochodu narodowego. W 1979r. PRL przeżywała absolutny spadek dochodu narodowego o 2%. W 1981r. spadł o 6%, w 1982r. o 12%. W 1982r. stopa inflacji wynosiła 90%! Od 1983r. poprawiła się sytuacja ekonomiczna, stopniowo wzrastała produkcja przemysłowa. Dochód narodowy w 1988r. był wyższy o 13,3% w porównaniu z rokiem 1980, zmniejszyła się też inflacja. Ten typ gospodarki był mało efektywny. Zacofanie gospodarcze Polski było szczególnie widoczne w porównaniu z krajami kapitalistycznymi, które prowadziły gospodarkę rynkową w oparciu o prywatną własność środków produkcji gwarantującą optymalne ich wykorzystanie.

Tabela nr 1

Produkcja na jednego mieszkańca głównych wyrobów przemysłowych w PRL na tle wysoko rozwiniętych krajów kapitalistycznych w Europie*

*RFN, FRANCJA, WIELKA BRYTANIA, WŁOCHY (RAZEM)

Źródło: „Zarys rozwoju gospodarczego PL”; A.Karpiński s.77, wyd. Książka i Wiedza Warszawa 1980r.

Tabela nr 2

Syntetyczne dane ilustrujące zmiany w strukturze gospodarki polskiej