Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

1.3

Obecnie większość usług użyteczności publicznej jest przez gminy  kontraktowana.

Odbywa się to na podstawie Ustawy o Zamówieniach Publicznych  z  10 VI  1994r. W

organizacji przetargów na usługi publiczne władze mogą  stosować preferencje krajowe na podstawie Rozporządzenia dotyczącego krajowych preferencji przy udzielaniu zamówień publicznych  z 28 XII  1994. W UE  zamówienia publiczne postrzegane są jako bariery pozataryfowe tj. forma restrykcji nałożonych  na swobodny przepływ dóbr, usług, pracy i kapitału utrudniająca funkcjonowanie Wspólnego Rynku. Wszelkie stosowanie  preferencji krajowych oznacza dyskryminację ze względu na pochodzenie/narodowość w celu ochrony własnego rynku. Tym niemniej preferencje te są powszechnie w UE stosowane. Świadczy o tym  m.in.  nikły  udział dostawców zagranicznych w całości zakupów publicznych realizowanych w krajach europejskich. W 1985 wyniósł on 2% i był to wskaźnik dużo niższy niż penetracja importu w innych dziedzinach gospodarki.

Od 1978 roku wszystkie kontrakty na  zamówienia  publiczne  realizowane  przez  instytucje  rządowe i ich agendy o wartości wyższej niż  pewna  kwota  minimalna  muszą być ogłaszane w Dzienniku Urzędowym UE (Official Journal). W  1988 roku przyjęto dyrektywę  dotyczącą kontraktów na prace publiczne o wartości powyżej 5 mln ECU. Przetargi na takie prace muszą być ogłaszane za pośrednictwem obejmującego całą Europę banku danych (Tenders Electronic Daily).

Dorobkiem  UE  jest rozbudowane ustawodawstwo mające na celu ujednolicenie

standardów kontraktowania usług na terenie państw członkowskich. Na podstawie artykułu 67 Układu Europejskiego Polska jest objęta do  1 lutego 2004 roku okresem przejściowym.

Obecnie na terenie UE przedsiębiorstwa  polskie traktowane są  na  równi  z  unijnymi  w

dostępie do zamówień  publicznych.  Przedsiębiorstwa z UE będą  tak  traktowane w Polsce  z końcem okresu przejściowego.  Szczególnie istotne są dostosowania w zakresie

przedsiębiorstw użyteczności publicznej - przeprowadzone zostaną działania harmonizacyjne tak by kontraktowanie usług publicznych odbywało  się zgodnie z  regułami  polityki konkurencji UE.

Po  akcesji  Komisja  Europejska  będzie uprawniona do kontroli  zamówień. Nastąpią zmiany w sprawozdawczości, statystyce oraz preferencjach krajowych. Najbliższe zmiany w prawie polskim obejmą m.in. takie aspekty zamówień jak: wyłączenia, stosowane procedury, zasady publikacji ogłoszeń przetargowych i o wyborze oferty, progi cenowe,  minimalne terminy,  publikację ogłoszeń o planowanych zamówieniach (PIN), zasady kwalifikacji  do udziału w przetargu, zasady wyboru oferty, stworzenie list podmiotowych  oraz przedmiotowych,  mechanizmy  przekazywania  informacji  do  Komisji  Europejskiej.  Nastąpi włączenie sektora użyteczności publicznej w zakres oddziaływania reguł  dotyczących zamówień publicznych.

Wszelkie dotacje udzielane przez władze lokalne przedsiębiorstwom  mogą być

traktowane  jako  pomoc  publiczna. Formą  pomocy  jest  też dopuszczanie do zamówień rządowych  tylko  określonych firm co ma miejsce szczególnie  na  rynku  usług użyteczności publicznej jak zaopatrzenie w energię czy wodę. Kategoria pomocy publicznej w rozumieniu Komisji  Europejskiej  obejmuje  takie  formy  jak:  bezpośrednie subwencje, zwolnienia podatkowe,  preferencyjne stopy dyskontowe, gwarancje lub pożyczki na szczególnie korzystnych warunkach, nabycie ziemi lub budynków bezpłatnie lub na  uprzywilejowanych

warunkach, dostawę  dóbr  i  usług na warunkach preferencyjnych, odszkodowania lub

zabezpieczenia  przed  stratami  i  środki o skutku równoważnym.  Ponadto  pomoc  publiczną stanowią  preferencyjne zamówienia, preferencyjne stopy dyskontowe, gwarancje dzielone (tj. udzielane wspólnie), odroczenie poboru gwarancji fiskalnych i państwowych.

Pomoc  publiczna  według „artykułu 92.1  Traktatu WE” jest zakazana w jakiejkolwiek postaci, o ile można wykazać, iż „zakłóca lub grozi zaburzeniem” handlu między państwami członkowskimi. W  tym  rozumieniu  za  zakłócenie  można uznać każdy rodzaj interwencji państwa w rynek. Tym niemniej w UE przewiduje się wyjątki od zakazu pomocy publicznej zawarte w „artykułach 92.2” - pomoc zgodna z wymogami wspólnego rynku i 93.2 - pomoc jaka może zostać uznana za dopuszczalną w drodze uznania Komisji.

Tym samym dopuszczalna jest pomoc:

-  o charakterze socjalnym udzielana indywidualnym konsumentom;

-  pomoc dotycząca skutków katastrof naturalnych;

-  pomoc wspierająca rozwój gospodarczy w obszarach o wysokim bezrobociu  oraz / lub

niskim standardzie życia, czyli na cele przemian strukturalnych i rozwoju regionalnego (w szczególności wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw);

-  pomoc udzielana projektom realizującym „wspólny interes europejski” lub

wprowadzającym środki zaradcze w przypadku zakłócenia gospodarki państwa;

-  pomoc wspierająca rozwój określonych aktywności gospodarczych lub pewnych obszarów ekonomicznych, jak badania i rozwój technologiczny, działania na rzecz ochrony środowiska, oszczędzanie i rozwój nowych lokalnych zasobów energetycznych;

-  pomoc wspierająca utrzymanie dziedzictwa kulturowego i rozwój kultury;

-  inne rodzaje pomocy zaakceptowane przez instytucje UE.

W badaniu  ankietowym  10 z 57 gmin województwa zostało spytanych o formy

stosowanego przez nie wspierania działalności  gospodarczej na terenie gminy.  Żadna z

badanych  gmin  nie  udziela  pomocy  w formie subsydiów lub pomocy przy eksporcie

produktów. Stosowanie preferencyjnych zamówień oznaczyła tylko jedna gmina,  podczas gdy o ile kontraktują one usługi  i  dokonują przetargów z uwzględnieniem preferencji krajowych, dopuszczalnych polskim prawem to według wykładni  unijnej  stosują niedozwoloną formę pomocy publicznej.

Tabela: Formy wspierania działalności gospodarczej przez gminy województwa gdańskiego

Organizacja targów i promocja gminy są wydatkami gminnymi, które  nie  stanowią formy pomocy publicznej, a ponadto przyczyniają  się  do rozwoju regionalnego/lokalnego.

Siedem gmin (70%) odpowiedziało pozytywnie na pytanie  dotyczące ulg i odroczeń

podatkowych. Ta forma pomocy jest dopuszczalna o ile np. stanowi formę pomocy socjalnej indywidualnym  mieszkańcom. Po trzy gminy (30%) zadeklarowały udzielanie

preferencyjnych gwarancji i pożyczek oraz udział w kapitale akcyjnym, po dwie gminy (20%) odpowiedziały pozytywnie na  pytanie  dotyczące pomocy w formie ulg inwestycyjnych oraz preferencyjnego nabycia ziemi i budynków. Wszystkie te formy stanowią wsparcie ze strony władz  lokalnych / państwa określonych  podmiotów.  O  ile  nie  spełniają warunków wykluczających zawartych w Traktatach mogą być uznane za pomoc niezgodną z przepisami unijnymi. Jedna z gmin wśród innych form wspierania działalności gospodarczej wymieniła tzw. szybką ścieżkę decyzyjną w przypadku ofert inwestorów bezpośrednich.

Najczęściej stosowane formy pomocy publicznej w  państwach UE (UE12) odnośnie sektora wytwórczego w latach 1990-1992 stanowiły:

1.  dotacje: 51%

2.  redukcje podatkowe: 33%,

3.  gwarancje: 7%,

4.  pożyczki miękkie (preferencyjne): 6%,

5.  odroczenia podatkowe (1%).

Według analiz Ministerstwa Gospodarki pomoc publiczna  w  Polsce  w  latach  1995-1996 była udzielana głównie w postaci 

1.      dotacji  i  ulg  podatkowych  (1995 63,9%,  1996 - 63,2%),

2.      miękkiego kredytowania. (1995-30,1%,  1996- 33,9%),

3.      poręczeń i  gwarancji kredytowych (1995-4,3%, 1996-2,3%),

4.      subsydiów kapitałowo-inwestycyjnych (1995-1,7%, 1996- 0,5%).

Struktura udzielanej pomocy publicznej w  Polsce  nie  zmieniła się, jednak jej globalna kwota w roku  1996 była niższa niż w  1995r.

Pomoc publiczna udzielona przedsiębiorstwom  stanowiła w  1996 roku 5,4% wartości dodanej brutto w tym sektorze podczas gdy w  1995 r.  10,7%. W państwach UE udział ten w  1996r. kształtował  się na poziomie 3,8%.

Należy się liczyć z koniecznością ograniczania pomocy udzielanej przedsiębiorstwom przez  różne agendy rządowe w Polsce. Pomoc ta będzie podlegać coraz  ściślejszej  kontroli Komisji  Europejskiej.  Główne działania na tym polu to kontynuacja przekształceń organizacyjno-własnościowych.