ryzyko finansowe ściąga.doc

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

Pod pojęciem ryzyka rozumie­my zagrożenie osiągnięcia zamie­rzonych celów, którym jest wynik finansowy. Ryzyko jest równo­znaczne z wystąpieniem zdarzeń działających negatywnie na sytua­c­ję banku.

W przypadku ryzyka znane jest p-stwo zdarzeń, a w przypadku niepewności nie. W sytuacji ban­ku mamy do czynienia z niepew­no­ścią a nie z ryzykiem.

Ryzyko w działalności finan­sowej możemy podzielić na ryzy­ko w obszarze finansowym (to r. typowo bankowe i mające podsta­wo­we znaczenie w działalności banku) i ryzyko w obszarze tech.-organizacyjnym, które dzielimy na:

r. związane z kwalifikacjami zatrudnionego personelu

r. wynikające z niewłaści­wych zasad funkcjonowania kontroli wewn i księgowości,

r. kradzieży,

r. ataków terrorystycznych,

r. rozliczeń (występuje wów­czas gdy nie występuje jednocześnie wymiana płatności. Przy transakcjach walutowych istnieje niebezpieczeństwo, że jedna ze stron nie wywiąże się ze swoich zobowiązań i po otrzy­maniu płatności nie dostarczy wymaganej waluty. Niebezpie­czeń­stwo to wynika z różnicy czasowej w terminie płatności).

Jak przebiega transakcja walu­towa

Jest to wymiana jednej waluty na drugą wg określonego kursu i w określonym terminie dostawy waluty. Jednym z elementów jest data rozliczenia jest to termin wymiany walut) i instrukcja płatnicza (określa miejsce dokonania płatności).

Banki zarządzają r. rozlicze­niowym poprzez ustalenie limitu rozliczenia, które ogranicza cał­ko­­wity dzienny wolumen trans. walutowych.

Ryzyko w obszarze fin. dzielimy na

r. wyniku

r. płynności

Ryzyko wyniku to niebez­pieczeństwo nieosiągnięcia przez bank zamierzonego wyniku fin. Ryzyko wyniku (r. adekwatności kapitałowej) dzielimy na:

r. związane z partnerem transakcji czyli bank nie zrea­lizuje założonego wyniku na skutek częściowej lub całkowitej straty wynikającej z niewy­wiązania się ze swoich obowią­zków przez partnera transakcji lub pogorszenie jego standingu. Dzielimy je na:

r. niewypłacalności w transakcjach bilansowych,

r. niewypłacalności w transakcjach pozabilansowych tradycyjnych (dot ryzyka udzie­lonych przez bank gwarancji, poręczeń, akceptacji weksli),

r. niewypłacalności w tran­sa­kcjach instrumentami pochodnymi (chodzi tu o instru­menty, które nie przechodzą przez giełdę, np. kontrakty FRA, opcje na stopę procentową i kursy, itd.)

r. rynkowe w transakcjach bilansowych i pozabilansowych, które dzielimy na:

r. stopy procentowej (to możliwy negatywny wpływ zmian stóp proc na dochody i wartość netto jednostki)

r. walutowe (to niebezpie­czeństwo pogorszenia się sytuacji banku na skutek niekorzystnych zmian kursu walutowego. Banki zarządzają tzw. Pozycją walutową. Pozycja dewizowa danej waluty jest to różnica między należnościami i zobowiązaniami w tej walucie banki w celu utrzymania pozycji dewizowych na odpowiednim poziomie korzystają z między­ban­kowego rynku walutowego.

Kiedy w danej walucie N>Z, to bank zajmuje pozycję długą. W tej sytuacji niekorzystne dla wyniku finansowego banku jest wzrost wartości złotówki czyli aprecjacja złotego.

Kiedy N<Z jest odwrotnie.

r. rynkowe

r. spadku cen metali szla­che­tnych (dot. głównie spadku cen złota będącego składnikiem aktywów).

R. płynności to zagrożenia częściową bądź całkowitą utrata zdolności do terminowego regulo­wania dyspozycji płatniczych klientów przez bank. Oznacza to, że zagrożona jest zdolność banku do spłacenia zobowiązań. Jedną z przyczyn jest niewłaściwe zarzą­dza­nie strukturą czasową akty­wów i pasywów banku. Inną może być jego zła syt. fin. na skutek np. złych kredytów.

W I przypadku do stanu płynności można dojść ponosząc pewne dodatkowe koszty. W II przypad­ku, gdy informacja o złej syt. dojdzie do opinii publicznej, może dojść nawet do bankructwa.

R. adekwatności kapitałowej ma odpowiedzieć na pytanie czy struktura aktywów banku, które są finansowane kapitałami wł. i obc. jest właściwa i gwarantuje wypła­cal­ność banku oraz czy przy splocie niekorzystnych sytuacji może doprowadzić do tego, że kapitały własne nie będą w stanie amortyzować ewentualnych strat.

Mierniki dot. r. adekwatności kapitałowej służą do oceny jak ryzykowne są kierunki, w które bank decyduje się inwestować, czyli jakie ryzyko niesie za sobą struktura aktywów banku. Wska­źniki te mają służyć do oceny, czy kapitały własne banku są w stanie pokryć ewentualne straty, na które narażony jest bank, gdy nastąpi niekorzystny dla niego splot okoliczności. Takim miernikiem jest wskaźnik wypłacalności [KW /  (å N + Z) * wsk. ryzyka] * 100%

Istnieją 3 granice tego współczynnika:

1. powinien być > 8%

2. jeśli bank działa do 12 m-cy, to musi być > 15%

3. jeśli bank działa 12-24 m-ce, to > 12%

Wskaźnik ten mierzy w ilu % A, po uwzględnienia ryzyka, które są zaangażowane, są pokryte przez KW. Im wsk. jest wyższy tym większe bezp.

R. niewypłacalności partnera w transakcjach bilansowych dzielimy na:

r. kredytowe jest to zagrożenie, że odsetki lub kapi­tał, lub jedno i drugie kredytu lub pap. wart. nie zostaną spłacone zgodnie z umową. Jest najwię­kszym źródłem ryzyka w syste­mie bankowym i wynika z faktu, że największą sferą działalności banku jest udzielanie kredytów. Jest to ryzyko nie wywiązania się kontrahenta ze swoich zobow. kredytowych. Banki zarządzają i mierzą to ryzyko poprzez regu­lar­ne sprawdzanie zdolności kredytowej czyli oceny wiary­godności kredytowej swoich partnerów. Ryzyko to oceniają agencje ratingowe.

R. straty z tyt. spadku wartości dłużnych pap. wart. to ryzyko spowodowane tym, że emitent ma złe wyniki finansowe i to obniża jego standing i doprowadza do spadku wartości papierów dłużnych przez niego wyemitowanych.

R. straty z tyt. spadku wartości udziałów

R. straty z tyt. niewypłacalności dywidendy

R. straty z tyt. spadku wartości akcji (dot. spadku całego indeksu giełdowego).

Ryzyko rynkowe w transakcjach bil. i pozabil. dzielimy na:

r. rynkowe

r. stopy procentowej

r. walutowe

r. spadku cen metali szlachetnych

R. rynkowe to r. cenowe wyni­kające z niekorzystnego dla banku kształtowania się cen instrumen­tów finansowych.

R. stopy procentowej dzielimy na:

R. inwestycyjne (pojawia się kiedy zmiany rynkowych % powodują zmiany wartości ryn­ko­wej instrumentów fin. o stałej stopie proc. tj. obligacje, bony sk.

Wzrost rynkowej % powoduje spadek ceny (wartości bieżącej) takiego instrumentu i odwrotnie.

R. dochodu odnosi się do ryzyka straty dochodu, kiedy terminy zmian % zaciągniętych kredytów bądź przyjętych lokat i udzielonych kredytów nie są ideal­nie zsynchronizowane.

Jeśli A>P czyli N>Z, to wzrost % powoduje dodatkowy zysk, a spadek % powoduje stratę.

Jeżeli A<P czyli N<Z to wzrost % powoduje stratę, a spadek % powoduje dodatkowy zysk.

R. walutowe, to niebezpie­czeństwo pogorszenia się syt. fin. banku na skutek niekorzystnej zmiany kursu walutowego. Pozycja danej waluty jest to różnica pomiędzy N i Z w danej walucie.

Gdy N>Z – p. długa

Strata – jeśli waluta krajowa umocni się, a waluta obca osłabi (deprecjacja).

Zysk – jeśli waluta krajowa osłabi się, a waluta obca umocni (aprecjacja).

Gdy N<Z – p. krótka (jest odwrotnie jaw wyżej)

Gdy N=Z – p. zrównoważona (zamknięta).

Dwa rodzaje kwotowań:

1. bezpośrednie (USD/PLN) to takie, w którym walutą bazową jest waluta zagraniczna, a walu­tą kwotowaną jest waluta krajowa

2. pośrednie – odwrotnie.

Rodzaje ryzyka powodujące upadki banków:

1. Straty na kredytach czyli r. kredytowe, które prowadzi do utraty płynności a w rezultacie może prowadzić do bankructwa.

2. Nieuczciwość zarządu lub głównych dealerów.

3. Ryzyko stóp proc.

W latach 80-tych w ST. Zjednoczonych nastąpiła fala bankructw banków hipotecznych.

Przyczyny wzrostu ryzyka w działalności bankowej:

Tkwiące w zmianach na rynku usług finansowych:

globalizacja i umiędzyna­rodowienie rynków finanso­wych powoduje wzrost konku­rencji i obniżenie marż

zmiana struktury klientów loku­jących wkłady w bankach, wzrasta znaczenie dużych klientów negocjujących marże

rozwój finansowania przed­sięwzięć gospodarczych z pominięciem banków np. poprzez giełdę, emisję obligacji.

Zmiany w zasadach kształ­towania stóp proc. i kursów walu­towych będących skutkiem decyzji strategicznych co do mecha­nizmów funkcjonowania gospodarek. Generalnie przyjmu­je się, że na poziom % wpływają: podaż i popyt na pieniądz, inflac­ja, interwencjonizm państwowy.

Ryzyko kursowe pojawiło się po roku 1973 czyli po upadku systemy z Bretton Woods.

Od 1880 do czasu wielkiego kryzysu panował system waluty złotej. Panowała swoboda wywo­zu i przywozu złota w skali świata, co pozwalało wymieniać rządom krajów złoto na banknoty i odwrotnie.

Pod koniec II wojny światowej rządy krajów alianckich spotkały się w Bretton Woods w lipcu 1944 r. by ustalić stosunki walu­towe po wojnie. Na koniec tej konferencjo powołano MFW i Międzynarodowy Bank Rozwoju.

Tylko $ ameryk. miał być wymie­nialny na złoto po stałym kursie 35% za uncję. W rezultacie wartość wszystkich innych walut ustalono w stosunku do $. Upadek systemu z Bretton Woods nastąpił w 1973 r. i od tej pory podlegają wahaniom.

Czynniki określające kursy walutowe:

1. Relatywne stopy procento­we (inwestor chcąc osiągnąć jak najwyższą stopę zwrotu, obser­wuje różne stopy zwrotu na rynkach i porównuje je. Inwes­tor np. kupuje walutę wyżej oprocentowaną bo ma tendencję do aprecjacji)

2. Parytet siły nabywczej (to miara relatywnej siły nabywczej różnych walut. Określa się go poprzez porównanie cen tego samego towaru lub koszyka towarów w różnych krajach wyrażonych w jednej walucie, którą jest najczęściej $ amer.)

3. Sytuacja gospodarcza (bilans płatn., wzrost gosp., % inflacji, % bezrobocia, podaż pieniądza, deficyt budż)

Bilans płatniczy składa się z:

b. obrotów bieżących – zawiera bilans handlowy (E  + I) i b. usług, przelewów i dochodów + szara strefa,

b. kapitałowego – składa się z b. inwestycji bezpośrednich i spekulacyjnych. Jeżeli saldo b. płatniczego jest dodatnie

4. Czynniki polityczne (zwią­zane z wyborami, interwencje banku centralnego na rynku walutowym).

5. Oczekiwania rynku – krót­ko­terminowe zmiany kursów są rezultatem tego co uczestnicy kursu oczekują., ale tylko do momentu ogłoszenia kursów. Jeśli oczekiwania były zbyt pozytywne (negatywne), to nastą­piła przesadna relacja kursu i ogłoszenie informacji powoduje, że reakcja po fakcie jest odwrotnego kierunku.

Metody mierzenia ryzyka bankowego

Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego działający przy Banku Rozliczeń Międzynaro­dowych w Bazylei zajmuje się opracowywaniem przepisów prawnych regulujących funkcjo­nowanie systemów bankowych.

W przypadku r. kredytowego rozróżniamy dwie grupy:

do mierzenia r. związane z pojedynczą transakcją i tu wyko­rzy­stuje się analizą dyskryminacyjną i metodę credit scoring

do liczenia ryzyka związa­nego z całym systemem kredy­towym wykorzystuje się metodę wariancji i kowariancji.

W przypadku r. stopy procentowej wykorzystuje się metodę luki (szacuje zmianę dochodów z danego portfela w wyniku zmiany stopy proc., kursu walutowego), duracji i elasty­czności (służą do policzenia zmian w wartości bieżącej A i P, jeśli zadziała któryś z czynników ryzyka)

Do mierzenia r. walutowego można wykorzystywać metodę luki.

Do mierzenia wszystkich ryzyk rynkowych wykorzystuje się metodę VAR.

Metoda VAR

Szacuje MAX stratę na portfelu jaka może nastąpić przy zało­żonym poziomie ufności w określonym przedziale czasowym. Pozwala badać łączny wpływ r. rynkowych, na jakie narażony jest dany portfel.

VAR zawsze oblicza p-stwo, zgodnie z którym straty będą mniejsze od wyliczonej kwoty. Wyliczona kwota może być stracona w ściśle określonym czasie, uzależnionym od okresu na jaki przyjęto stałość portfela (zwany okresem przetrzy­my­wania. Jeśli okres przetrzymy­wania jest zdefiniowany jako 1 dzień, a współczynnik ufności 1-a=0,95 (czyli średnio jest 95% szansy, że strata na portfelu będzie niższa niż wyliczona VAR), to wtedy, przy tych dodatkowych założeniach def VAR jest następująca: VAR jest to MAX kwota jaką można stracić na portfelu w ciągu 24h przy 95% współczynnika ufności. Metoda VAR pozwala odpowiedzieć na pytania: