Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

ANALIZA PIONOWA I POZIOMA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH

ANALIZA ZMIAN WIELKOŚCI BILANSOWYCH W CZASIE

Sporządzanie sprawozdań finansowych określa ustawa z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości.

Sprawozdanie finansowe składa się z:

1.    bilansu

2.    rachunku zysków i strat

3.    sprawozdania z przepływu środków pieniężnych

4.    informacji dodatkowej

Przedsiębiorstwa zgodnie z ustawą o rachunkowości, niezależnie od formy organizacyjnej, prawnej i własnościowej, zobowiązane są do sporządzania sprawozdań finansowych na dzień kończący rok obrotowy lub na inny dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych. Sprawozdania z przepływu środków pieniężnych sporządzają tylko te jednostki, o których mowa w art. 64 ust.1 ustawy o rachunkowości, tj:

-          banki oraz ubezpieczyciele

-          jednostki działające na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych

-          spółki akcyjne

-          pozostałe jednostki, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdanie finansowe osiągnęły lub przekroczyły granicę dwóch z trzech następujących wielkości:

·         średnioroczne zatrudnienie – 50 osób

·         suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego – równowartość w walucie polskiej 1 000 000 ECU

·         przychód netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy – równowartość w walucie polskiej
3 000 000 ECU

Sprawozdanie z działalności w roku obrotowym powinno zawierać
informacje o:

v          ważniejszych wydarzeniach, w tym również inwestycjach, mających istotny wpływ na działalność jednostki, które nastąpiły w roku obrotowym lub są przewidywane na lata następne

v          przewidywanym rozwoju jednostki

v          ważniejszych osiągnięciach w dziedzinie badań i rozwoju technicznego

v          aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej

BILANS

Bilans zawiera informacje o stanie zasobów majątkowych przedsiębiorstwa i źródłach ich finansowania.

Istota bilansu wyraża się w jego równowadze między majątkiem (aktywami) i źródłami jego finansowania (pasywami).

Źródło: opr. na podst. zał. do Ustawy z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości

              Pionowa analiza bilansu

Pionowa analiza bilansu jest to porównanie stanów na koniec roku sprawozdawczego ze stanami na początek roku. Porównanie ich pozwala na zaobserwowanie zmian jakie nastąpiły w majątku przedsiębiorstwa i źródłach jego finansowania. Umożliwia tym samym uchwycenie nieprawidłowości i zagrożeń w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa.

Celem analizy pionowej bilansu jest ocena struktury składników majątkowych (aktywów) i funduszów przedsiębiorstwa (pasywów), tzn. udziału poszczególnych pozycji aktywów i pasywów w sumie bilansowej.

Znaczenie  struktury aktywów dla sytuacji finansowej przedsiębiorstwa wynika głównie z faktu, że poszczególne składniki majątkowe różnią się między sobą:

q       Stopniem płynności

q       Skalą ryzyka, jakim jest obarczone ich wykorzystanie

q       Formą uczestnictwa w realizacji operacji gospodarczych

W bilansie aktywa są uszeregowane według stopnia płynności. Aktywa najbardziej stabilne (najtrudniej wymienić je na gotówkę) są wykazywane na początku. Są to składniki majątku trwałego, którego cykl obrotowy w przedsiębiorstwie jest dłuższy niż rok.  Następnie wykazuje się składniki majątku obrotowego, odtwarzane w jednym cyklu operacyjnym.

Powszechnie przyjęte jest, że w normalnie rozwijającym się przedsiębiorstwie wartość rzeczowego majątku trwałego powinna wzrastać w większym stopniu niż zapasy rzeczowych składników majątku obrotowego, a one z kolei – w większym stopniu niż należności i roszczenia.

W strukturze pionowej pasywów za zjawisko pozytywne uważa się szybszy wzrost funduszów własnych w porównaniu ze wzrostem zobowiązań. Pewien wzrost stanu zobowiązań można uzasadnić wzrostem produkcji, ale zbyt duży ich wzrost jest zwykle objawem trudności finansowych firmy. Jednocześnie wysoki udział kapitału własnego w przeciwieństwie do wysokiego udziału zobowiązań jest korzystnie oceniany przez kredytodawców.

Dążenie do osiągnięcia takiej struktury kapitału, która byłaby pozytywnie postrzegana zarówno kredytobiorców i kredytodawców jest nazywane optymalizacją poziomu zadłużenia przedsiębiorstwa. Teoretycznie optymalny poziom zadłużenia występuje przy 50 % udziale kapitału własnego w kapitale łącznym.  W praktyce optymalizacja poziomu zadłużenia zależy od przyjętej przez przedsiębiorstwo strategii finansowej.

STRATEGIE FINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA

Wyróżniamy trzy rodzaje strategii finansowania przedsiębiorstwa:

1.     Strategia umiarkowana – jest to strategia bezpieczna pod względem utrzymania równowagi krótko- i długoterminowej. Zapewnia zyskowność zbliżoną do średniej w branży. Podobnie stopień zadłużenia i koszt pozyskania kapitału obcego są zbliżone do przeciętnych w branży, w której znajduje się przedsiębiorstwo. Jest pozytywnie oceniana  przez wierzycieli i kontrahentów przedsiębiorstwa oraz przez inwestorów.

2.     Strategia agresywna – występuje w niej relatywnie wysoki poziom zadłużenia, co wiąże się z wysokim kosztem pozyskania kapitałów obcych. Zapewnia stosunkowo wysoką zyskowność kapitałów własnych, natomiast zysk netto wyrażony w wartościach bezwzględnych jest niższy w porównaniu ze strategią umiarkowaną, gdyż przedsiębiorstwo musi dzielić się zyskiem z dawcami kapitału obcego poprzez płacenie odsetek. Strategia ta jest raczej negatywnie oceniana przez wierzycieli i kontrahentów, natomiast potencjalni inwestorzy i kredytodawcy oczekują wysokiej stopy zwrotu z zaangażowanego kapitału.

3.     Strategia zachowawcza – zakłada bardzo wysoką bieżącą płynność finansową oraz wysoki udział kapitałów własnych w finansowaniu majątku. Jest pozytywnie oceniana przez wierzycieli i kredytodawców, gdyż ryzyko niewypłacalności jest niewielkie. Nie zapewnia wysokiej zyskowności kapitału własnego, ale umożliwia osiągnięcie wysokiego poziomu zysku netto z powodu stosunkowo niskich kosztów pozyskania kapitałów obcych.

Do badania i oceny zmian aktywów i pasywów stosuje się:

ü      wskaźniki struktury - wyrażają one procentowy stosunek poszczególnych pozycji aktywów i pasywów do łącznej sumy bilansu. Stosuje się je przy porównaniach w czasie (za kilka kolejnych okresów sprawozdawczych) i porównaniach między przedsiębiorstwami. Zestawiając bilanse tego samego przedsiębiorstwa z kilku kolejnych okresów sprawozdawczych, na podstawie wskaźników struktury można określić, w jakim kierunku szły zmiany w majątku przedsiębiorstwa i źródłach jego finansowania.

ü      wskaźniki dynamiki – określają stopień i kierunek zmian poszczególnych elementów bilansu w porównaniu do stanu początkowego lub ich poziomu w bilansach wcześniejszych. Badanie dynamiki poszczególnych pozycji bilansowych aktywów i pasywów umożliwia ustalenie kierunków rozwoju majątku przedsiębiorstwa oraz wzrostu kapitałów finansujących ten rozwój. Zastosowanie tych wskaźników stanowi uzupełnienie analizy przeprowadzonej z uwzględnieniem wskaźników struktury.

Pozioma analiza bilansu

Poziomą analizą bilansu jest porównanie powiązań poziomych pomiędzy poszczególnymi pozycjami aktywów i pasywów, co pozwala na ocenę struktury majątkowo – kapitałowej firmy. Ma ona wysoki wpływ na poziom ryzyka finansowego, gdyż poszczególne składniki majątkowe różnią się między sobą stopniem płynności. Szczególnie ryzykowne jest angażowanie kapitałów w finansowanie składników majątku trwałego, bo łączy się z zamrożeniem środków na długi czas. Dlatego:

ü      składniki majątkowe o niskiej płynności powinny być finansowane ze źródeł stabilnych (kapitał stały: kapitały własne, długoterminowe kredyty, pożyczki, obligacje). Finansowanie majątku trwałego krótkoterminowymi kapitałami obcymi, nawet w niewielkim zakresie, jest bardzo ryzykowne, gdyż wymaga częstego odnawiania zobowiązań. W przypadku trudności w pozyskaniu środków przedsiębiorstwo może stracić płynność finansową, co może doprowadzić do jego upadłości.

ü      składniki majątkowe o wysokiej płynności mogą być finansowane przez kapitały udostępniane przedsiębiorstwu na krótki okres.

Celem poziomej analizy bilansu jest ocena stopnia finansowania działalności przedsiębiorstwa funduszami własnymi i środkami obcymi oraz ocena jego płynności finansowej krótko- i długookresowej.

1. Wskaźniki odnoszące się do płynności długoterminowej:

Złota reguła finansowania

Jest relacją między wysokością kapitału stałego i wartością majątku trwałego, wyższą od jedności. Jej przestrzeganie oznacza, że majątek trwały jest w pełni finansowany kapitałem długoterminowym. Tę relację wyraża się przy pomocy wskaźnika pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym:

FMTKS = KS/MT = (KW + ZD)/ MT

FMTKS   - wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym

KS       - kapitał stały

KW      - kapitał własny

ZD       - zobowiązania długoterminowe

MT      - majątek trwały

Dla strategii agresywnej charakterystyczny poziom tego wskaźnika jest
bliski 1,0. W miarę zmniejszania ryzyka finansowego, jego wartości rosną.

Złota reguła bilansowa

Kapitał własny spełnia funkcję gwarancyjną. Kredytodawcy są skłonni udostępnić przedsiębiorstwu swoje kapitały co najwyżej do wysokości równej wartości kapitału własnego. Dlatego istotna jest relacja między majątkiem trwałym i kapitałami własnymi. Określa się ją jako wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym:

FMT...