SPIS TRESCI
WSTĘP 3
ROZDZIAŁ ICHARAKTERYSTYKA PODATKU DOCHODOWEGO OD OSÓB
FIZYCZNYCH 5
1.1. Podatek dochodowy od osób fizycznych po roku 1992 i ewolucja ulg
podatkowych 5
1.2. Źródła podatku dochodowego od osób fizycznych 13
1.2.1. Ulgi podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych 21
ROZDZIAŁ II
METODOLOGIA BADAN WŁASNYCH 26
2.1. Przedmiot i cel badań 26
2.2. Metody badawcze 27
2.3. Problemy i hipotezy badawcze według 28
ROZDZIAŁ III
WYNIKI BADAŃ WŁASNYCH 31
3.1. Wpływy podatku dochodowego od osób fizycznych do Urzędu Skarbowego
w Mławie w latach 2004-2007 31
3.2. Zwrot podatku dochodowego w latach 2004-2007 w rozbiciu na poszczególne
źródła odliczeń 36
3.2.1. Wysokość darowizn na Organizacje Pożytku Publicznego 40
3.2.2. Wpływ ulgi prorodzinnej na wpływy z podatku dochodowego od osób
fizycznych na terenie działania Urzędu Skarbowego Mława 43
3.3. Znaczenie podatku dochodowego od osób fizycznych na wysokość
wpływów podatkowych do Skarbu Państwa 44
PODSUMOWANIE 47
BIBLIOGRAFIA 49
SPIS TABEL 50
SPIS WYKRESÓW 51
WSTĘP
Finanse są krwioobiegiem gospodarki i Państwa. Podstawowym źródłem przychodów Skarbu Państwa są różne formy podatków. Podatki dzielimy na pośrednie i bezpośrednie, ale – bez względu na ich formę – ostatecznie zawsze przekładają się one na pojedynczego obywatela.
Podatki dzielimy na pośrednie i bezpośrednie. Podatki pośrednie to podatki od konsumpcji (np. VAT cz podatek akcyzowy), a podatki bezpośrednie to m.in. podatki dochodowe.
Współcześnie, pieniądze z podatków trafiają do skarbu państwa, województwa, powiatu albo gminy które dzięki temu mogą inwestować w rozwój infrastruktury, wojska, policji, oświaty, służby zdrowia, itp. Podatki są powszechnie uważane przez podatników za uciążliwe i niesprawiedliwe ,stąd stwierdzenia: Podatki płaci każdy, wszędzie i zawsze lub Są w życiu tylko dwie pewne rzeczy: śmierć i podatki.
Ulgi podatkowe wprowadzane są w celu ukierunkowania podatników na pożądane zachowania lub inwestycje albo w celu umożliwienia podwyższeniu poziomu życia najbiedniejszej części społeczeństwa. Rodzaje ulg ulegają częstym zmianom i są uzależnione od aktualnych potrzeb Państwa oraz sytuacji społeczno-politycznej. Trudno też oprzeć się wrażeniu, że niejednokrotnie bywają one elementem gry politycznej mającej zwiększyć popularność danego ugrupowania politycznego.
Ulgi podatkowe poprzez swoje działanie powinny mieć na celu pobudzanie inicjatyw społecznych i w efekcie przynosić Skarbowi państwa określone korzyści, Przykładem może być obowiązująca w ubiegłych latach ulga budowlana i remontowa, mające pobudzić budownictwo mieszkaniowe i zmniejszyć deficyt mieszkań na rynku. Wprowadzona w roku 2007 ulga prorodzinna ma za zadanie pobudzenie społeczeństwa do zwiększenia prokreacji i w założeniu ma zapobiegać starzeniu się społeczeństwa. Czy jednak spełni ona swoje zadanie i przyniesie pożądany efekt, ocenić będzie można dopiero za kilkanaście lat.
Praca niniejsza składa się z trzech rozdziałów. W rozdziale I scharakteryzowano podatek dochodowy od osób fizycznych, jego ewolucję od momentu wprowadzenia w roku 1992, ewolucję obowiązujących ulg podatkowych, źródła podatku dochodowego od osób fizycznych oraz omówiono obowiązujące ulgi podatkowe w badanym okresie 2004-2007.
Rozdział II poświęcony jest metodologii badań własnych. Omówiono w nim cel i przedmiot badań, czyli zasięg Urzędu Skarbowego Mława, charakterystykę terenu działania i dotyczące go dane statystyczne. Przedstawiono też zastosowane metody badawcze, źródła uzyskania danych oraz problemy i hipotezy badawcze.
W rozdziale II omówiono wyniki badań własnych. W podrozdziale pierwszym zaprezentowano wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych w latach 2004-2007 w Urzędzie Skarbowym Mława. Podrozdział drugi poświęcony jest zwrotom podatku dochodowego od osób fizycznych w latach 2004-2007 na terenie działania Urzędu Skarbowego Mława z tytułu ulg podatkowych, w tym odliczeń od podatków z tytułu darowizn na Organizacje Pożytku Publicznego oraz z tytułu wprowadzonej w roku 2007 ulgi prorodzinnej.
Podrozdział III poświęcony jest roli podatku dochodowego od osób fizycznych na wysokość dochodów Skarby Państwa i samorządów.
ROZDZIAŁ ICHARAKTERYSTYKA PODATKU DOCHODOWEGO OD OSÓB FIZYCZNYCH
1.1. Podatek dochodowy od osób fizycznych po roku 1992 i ewolucja ulg podatkowych
Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT od ang. - Personal Income Tax, czyli podatek od dochodów osobistych) jest podatkiem bezpośrednim obejmującym dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne. Polski podatek dochodowy od osób fizycznych uregulowany jest ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. z późniejszymi zmianami[1]. Ponadto prawa i obowiązki podatnika tego podatku wynikają z szeregu postanowień Konstytucji RP, wielu ustaw i ratyfikowanych umów międzynarodowych oraz rozporządzeń wykonawczych.
Obecnie na świecie wykształciły się dwa podstawowe typy podatków dochodowych: podatek cedularny znany też jako podatek analityczny i podatek globalny, określany jako syntetyczny czy unitarny.
Podatek cedularny powstał w Anglii w 1842 r. W konstrukcji tego podatku wszystkie dochody zostały podzielone na 5 tzw. ceduł - grup (z użytkowania własności, z kapitału, z wolnej działalności zarobkowej, pozostałych dochodów z kapitałów, z płac i pensji urzędniczych), które były obciążone różnymi stawkami proporcjonalnymi w poszczególnych cedułach. Później Lloyd George w latach 1909-1910 wprowadził tzw. super-tax (dochodu globalnego) - który obejmował sumy nadwyżek dochodów osiągniętych z poszczególnych ceduł, podlegających ponownemu opodatkowaniu, ale już według skali progresywnej. Taki wzór mieszany systemu podatkowego ukształtował się też w takich krajach jak: Francja, Belgia i Włochy. W Polsce taki charakter miał w latach 1950-1971 podatek dochodowy płacony przez osoby fizyczne i prawne nie będące jednostkami gospodarki uspołecznionej[2].
W 1891 r. opracowano w Prusach tzw. globalny podatek dochodowy. Podatek ten obejmował cały dochód jednostki, bez względu na źródło jego pozyskania. W podatku globalnym nie ma podziału podstawy opodatkowania na dochody z poszczególnych źródeł, a jest nią suma dochodów. Podstawą opodatkowania był w tym systemie tzw. czysty dochód, w niektórych jednak przypadkach (np. w przypadku opodatkowania pracy najemnej i działalności gospodarczej prowadzonej na własny rachunek), sposób ustalania dochodów z poszczególnych źródeł przychodów mógł być zróżnicowany. Austria, wprowadziła podatek dochodowy globalny na własnych terenach w latach 1896-1898. Globalny charakter miał też przedwojenny polski państwowy podatek dochodowy oraz ma go obecnie obowiązujący podatek dochodowy od osób fizycznych[3].
Podatnikami podatku dochodowego są osoby fizyczne. Ani Ordynacja podatkowa, ani inne ustawy podatkowe czy też przepisy prawa podatkowego nie definiują pojęcia „osoba fizyczna”. Przy ustalaniu definicji osoby fizycznej pomocnymi są uregulowania art. 8 kodeksu cywilnego, który mówi iż osobą fizyczną jest każdy człowiek od chwili narodzenia aż do śmierci[4].
Nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu podlegają te osoby fizyczne, które na stałe zamieszkują w Polsce lub przebywają w kraju dłużej niż 183 dni w ciągu roku podatkowego. Ten rodzaj obowiązku polega na opodatkowaniu zarówno dochodów uzyskiwanych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, jak i poza jej granicami. Osoby fizyczne zamieszkałe na stałe za granicą, osoby, których pobyt w Rzeczypospolitej Polskiej trwał krócej niż 183 dni w roku podatkowym oraz takie, które przybyły do Polski w celu zatrudnienia w różnych przedsiębiorstwach zagranicznych funkcjonujących w Polsce podlegają tzw. ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Oznacza to, iż tacy podatnicy płacą w kraju podatek dochodowy tylko od dochodów uzyskiwanych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Osobisty charakter polskiego podatku dochodowego od osób fizycznych przesądza o tym, iż podatnikami tego podatku są poszczególne osoby fizyczne uzyskujące dochody, a nie podmioty zbiorowe (grupy osób fizycznych), np. pozostające w związku małżeńskim, czy szerzej- stanowiące rodzinę, a także działające jako spółka nie posiadająca osobowości prawnej. Ze względów społecznych dopuszczono jednak w dwóch przypadkach wspólne rozliczanie podatku dochodowego: przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej oraz przez osoby samotnie wychowujące dzieci[5].
Kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty ponoszone w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych przez ustawę. Podatnik ma możliwość odliczenia do celów podatkowych wszelkich wydatków, pod tym jednak warunkiem, iż wykaże ich bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą lub inną działalnością zarobkową, a ich poniesienie ma lub może mieć bezpośredni wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Ustawodawca zawarł też katalog wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodu, są nimi:
· wydatki na nabycie składników majątku trwałego, nakłady tego typu mogą być w kosztach podmiotów gospodarczych uwzględniane zasadniczo poprzez odpisy amortyzacyjne;
· wydatki związane z wykonaniem przez podatnika zobowiązań wobec jego wierzycieli oraz strat związanych z niewykonaniem zobowiązań przez dłużników podatnika (np. spłata pożyczek, kredytów, wierzytelności odpisane jako nieściągalne, rezerwy tworzone na pokrycie wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona);
· wydatki mających charakter sankcji finansowych (np. grzywny i kary pieniężne, koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań, kary umowne i odszkodowania);
· wydatki związanych z regulowaniem zobowiązań podatkowych (np. z tytułu podatku akcyzowego od nadmiernych ubytków lub zawinionych niedoborów wyrobów, podatku dochodowego, podatku od spadków i darowizn oraz podatku od sprzedaży akcji w publicznym obrocie oraz podatku od towarów i usług);
· wydatków przekraczających ustalony przez prawodawcę limit (np. koszty reprezentacji i reklamy przekraczające zasadniczo 0,25% przychodu, wysokość diet z tytułu podróży służbowych);
· różnych innych wydatków (np. darowizny i wszelkiego rodzaju ofiary, składki na rzecz organizacji, do których przynależność podatnika nie jest obowiązkowa[6].
Istnieje też możliwość ryczałtowego określenia kosztów uzyskania niektórych przychodów (np. przychody z tytułu praw autorskich - 50%, z umów o dzieło - 20%). Jeżeli podatnik wykaże, że koszty uzyskania przychodów były wyższe niż wynikające z zastosowania normy procentowej, koszty uzyskania przyjmuje się w wysokości faktycznie poniesionych kosztów.
W niektórych przychodach koszty są przez ustawodawcę traktowane jednocześnie jako dochód (np. dochody z kapitałów pieniężnych), w takich przypadkach w ogóle nie ustala się kosztów uzyskania przychodu.
Od stycznia 1992 roku wprowadzono w Polsce powszechny podatek dochodowy od osób fizycznych[7]. Był to istotny etap reformy polskiego systemu podatkowego, który zbliżył polskie rozwiązania podatkowe do regulacji w wysoko rozwiniętych państwach europejskich i pozaeuropejskich.
Kolejnym etapem było uchwalenie przez Parlament ustawy „Ordynacja podatkowa[8].
Katalog ulg stosowanych w podatku dochodowym od osób fizycznych ulegał wielokrotnym zmianom na przestrzeni kilkunastu lat funkcjonowania podatku. Od 1996 roku część ul była odliczana od podstawy, a inne pomniejszały obliczony podatek. Znaczna część ulg została zlikwidowana od 1 stycznia 2004 r. Duże zróżnicowanie stosowanych do 2004 r. ulg uzasadniało ich podział na 5 grup.
Pierwszą grupę ulg stanowiły takie, które były w istocie sposobem uwzględnienia poniesionych przez podatnika wydatków związanych z uzyskaniem przychodu. Można było tu zaliczyć np. składki na rzecz organizacji zawodowych, do których przynależność podatnika była obowiązkowa (odliczane od podstawy opodatkowania) czy też czy też wydatki związane z doskonaleniem zawodowym podatnika (odliczane od podatku).
Druga grupa ulg to ulgi stanowiące zwrot kosztów związanych z egzystencją podatnika, chociaż nie były zwrotem wydatków poniesionych przy uzyskiwaniu przychodu. Do tej grupy należały ulgi z tytułu rehabilitacji podatnika będącego osobą niepełnosprawną. Są one odliczane od podstawy opodatkowania. Podobny charakter ma utrzymana, a obowiązująca od 2002 r. ulga z tytułu spłaty odsetek od kredytów mieszkaniowych. Ulga ta stanowi pomniejszenie podstawy opodatkowania.
Trzecia grupa to ulgi o charakterze rodzinnym. Do końca 2003 r. należały do tej grupy z tytułu kształcenia dzieci, dojazdu dzieci do szkół, a także utrzymane nadal ulgi z tytułu rehabilitacji niepełnosprawnych członków rodziny podatnika.
Czwarta grupa ulg ma charakter stymulacyjny. Taki charakter mają np. ulgi z tytułu darowizn na rzecz organizacji pożytku publicznego i na cele kultu religijnego. Kształt tych ulg ulegał w ciągu kilkunastu lat obowiązywania podatku licznym, różnorodnym zmianom. Kwoty przekazywane tytułem darowizn stanowiły poważne źródło zasilania różnych organizacji pozarządowych, naukowych, oświatowych, charytatywnych, opiekuńczych, religijnych i kulturalnych. Tym samym możliwe było częściowe wyręczanie państwa i samorządu w ponoszeniu wydatków na cele społeczne.
Piąta grupa ulg była w istocie następstwem zabiegu technicznego. Nie były to ulgi rzeczywiste; dotyczyły zwrotu nienależnie pobranych rent, emerytur i zasiłków z ubezpieczenia społecznego w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy, gdy nie zostały one potrącone przez organ rentowy. Rozwiązanie takie zapobiegało opodatkowaniu nieistniejącego dochodu.
Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych z 1991 roku zwolnione od podatku były:
1) nagrody państwowe,
2) renty inwalidzkie inwalidów wojennych i wojskowych prz...
stary_hipis