definicja i rola banku-ściąga.doc

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

DEFINICJA I ROLA BANKU-art.2-„Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym”.

Bardzo trudno zdefiniować pojęcie współczesnego banku. Tradycyjnie określano bank jako przedsiębiorstwo usługowe, którego działalność polega na udzielaniu kredytów i zdobywaniu środków potrzebnych do sfinansowania kredytów.

Najprościej możemy powiedzieć, że bank komercyjny to samodzielne przedsiębiorstwo, które czerpie dochody z wykonywania operacji bankowych. Bank to samodzielne przedsiębiorstwo , które  oferuje  i realizuje usługi w zakresie obrotu płatniczego, finansowania, dokonywania wkładów pieniężnych oraz czynności związanych z tymi usługami ,

Czynności banków :

(z ustawy)Czynnościami bankowymi są:

1) przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów(depozytów i innych funduszy zwrotnych), są to _płatne na ządanie(a’vista, ROR, r. biezacy, -lokaty terminowe-nie można wypłacic przed terminem bez utraty odsetek, -over night-depozyt jednodniowy, zakładają go przedsiębiorstwa, są to duże kwoty, -depozyty kilkuletnie-mają systematycznie wypłacane odsetki, oprocentowanie zależy od długości lokaty i wysokosci wpłaty.

2)prowadzenie innych rachunków bankowych(rachunek kredytowy-ewidencjonowana jest spłata kredytu, -akredytywa-rachunek na którym są wyodrębnione środki na pieniężne.

3)udzielanie_kredytów(kredyty ratalne, konsument ma jakiś cel na zrealizowanie kredytu np. na mieszkanie, na samochód, studencki itd.) i pożyczek( nie zawsze ma określony cel. Od 500 zł umowa musi byś sporządzona na piśmie.  i pożyczek),

4) udzielanie gwarancji bankowych(bank, który udzielił gwarancji zobowiązuje się do pokrycia wierzytelności objętej gwarancją jeśli dłużnik, któremu gwarancja została udzielona nie wywiąże się ze zobowiązań) regwarancja- podwójna gwarancja- bankowi, który gwarantuje, gwarantuje inny bank( np. gwarancja pieniężna, gwarancja za towar, za spłatę kredytu)Rozróżniamy gwarancje: 1.bankowa-zobowiązanie banku podejmowane na zlecenie klienta. Bank oswiadcza iż  ureguluje zobowiązania wobec wierzyciela jeżeli dłuż tego nie zrobi. –gwarancja spłaty kredytu- bank gwarantuje że dłużnik spłaci kredytzaciągnięty w innym banku. –gwarancja zapłaty za towar, np.transakcja między przedsiębiorstwami, które się nie znają

5) emitowanie bankowych papierów wartościowych(akcje, obligacje, bony kasowe, certyfikaty depozytowe

6)przeprowadzanie_bankowych_rozliczeń_pieniężnych(przekazy, przelewy lub płacenie rachunków pieniężnych, wariant-instrument finansowy na giełdzie papierów wart., „opcja kupna akcji”-warrant)

7) wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.

8.usługi leasingowe(odpłatne użytkowanie rzeczy, strony: finansujący i zbywca)

9.usługi doręczania pieniędzy

10.emisja i zarządzanie środkami płatniczymi /karty kredytowe, czeki/

11.prowadzenie rachunków własnych i klientów

12.doradztwo finansowo-organizacyjne /strategie, fuzje, sprzedaż firm/

13.usługi maklerów walutowych

14.zarządzanie i doradztwo portfelowe

15,usługi sejfowe

Poręczenie-w prawie cywilnym - umowa między wierzycielem a osobą trzecią, poręczycielem (żyrant), na podstawie której zobowiązuje się on, w razie niewykonania lub nienależytego wypełnienia przez dłużnika głównego zobowiązania, przejąć to zobowiązanie;

ORAZ Czynnościami bankowymi są również następujące czynności, o ile są one wykonywane przez banki:

1) udzielanie pożyczek pieniężnych,

2) operacje czekowe i wekslowe,

3) wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu,

4) terminowe operacje finansowe,

5) nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,

6) przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,

7) wykonywanie czynności obrotu dewizowego,

8) udzielanie poręczeń,

9) wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych.

ZDOLNOŚĆ_KREDYTOWA_BANKÓW_OPERACYJNH- to maksymalny poziom kredytów, do którego bank operacyjny może ich udzielać bez obawy  utracenia płynności. Wypłacalność (płannośc) banków operacyjnych jest zabezpieczana odpowiednimi rezerwami pieniężnymi, czyli stanem gotówki w kasie banku oraz stanem wkładów na rachunku danego banku w banku centralnym. Rezerwy te są przeznaczone na pokrycie wypłat gotówkowych klientów danego banku oraz wypłat na rzecz innych banków. Jednak rezerwy stanowią jedynie określony procent wkładów bankowych, bo wypłaty stanowią tylko ograniczony procent ogółu.

REZERWA OBOWIĄZKOWA- ze względu na to że na ogół nie jest oprocentowana- jest faktycznie formą podatku, którą musza płacić banki komercyjne na rzecz banku centralnego. Podstawą, która oblicza się rezerwę obowiązkową, są wkłady niebanków w bankach. Bank centralny okresla stopę rezerwy obowiązkowej, która określa jaką część tych wkładów powinna się znaleźć na jego rachunku. Stopę obowiązkowa rezerwy ustala się przy róznej stopie procentowej, zależy to od wkładu( np. a’vista- wysoka stopa obowiązkowa rezerwy bo wyższe jest ryzyko dla banku komercyjnego).

Banki centralne interweniują na RYNKU PIENIĘŻNYM przez: 1.OPERACJE OTWARTEGO RYNKU (BC jest upoważniony do zakupu i sprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych, przeważnie państwowych. Są to przede wszystkim weksle skarbowe. Zakupuje je BC wg. stopy zakupu a sprzedaje wg. stopy sprzedaży. Zakup papierów wartościowych z jednej strony powiększa aktywa BC, z drugiej zaś zwiększ aobieg pieniądza. Natomiast sprzedaz papierów wartościowych z własnego portfela  przez BC zmniejsza aktywa banku i działa restrykcyjnie – zmniejsza obieg pieniądza. Operacje otwartego rynku mogą być dokonywane przez przetarg ilościowy bądź procentowy. W 1 przypadku BC ustala wysokość stawki zakupu, a banki komercyjne podają kwoty, jakie chciałyby sprzedać po tej stawce. W przetargu procentowym banki komercyjne podają stawke procentowa, po której chciałyby zawrzeć transakcję. BC w ramach ustalonej przez siebie kwoty, poznaje możliwość sprzedaży zaczynając od banków, które zaproponowały najwyższa stawkę.

BC może połączyć opcję zakupu papierów wartościowych po określonej cenie z uzgodnieniem ich odkupienia w określonym terminie. Są to operacje REPO(kupno papierów wart. Po określonej cenie z jednoczesnym odkupieniem tych p. w. po cenie wyższej w określonym dniu w przyszłości(różnica między tymi cenami stanowi efektywną stopę procentową) i REVERSE REPO sprzedaż p.w. , z jednoczesną ich odsprzedażą w przyszłości. Operacje dewizowe typu swap, polegające na kupnie dewiz lub waluty z dostawą natychmiastowa przy jednoczesnej umowie sprzedaży tej samej kwoty w określonym terminie , po uzgodnionym kursie od tego samego partnera. Refinansowanie banków polega na udzielaniu kredytów_przez_BC(emisyjny) pozostałym bankom, które w ten sposób mogą upłynnić swoje aktywa. Formy refinansowania banków: -redyskonto weksli zdyskontowanych poprzednio przez BK, -kredyt pod zastaw p.w.

2.POLITYKA REDYSKONTOWA ZA POMOCĄ: -stopy redyskontowej, - kontyngenty redyskonta, -wymagania jakościowe w stosunku do materiału wekslowego. Stopa redyskontowa – Stopa redyskontowa, stopa procentowa stosowana w przypadku redyskonta przez bank centralny weksli (lub innych papierów wartościowych) zdyskontowanych przez banki komercyjne. Ustalana jest przez bank centralny.

Kontyngenty redyskonta – są instrumentem polityki pieniężnej BC oddziałującym na podaż pieniądza. Podstawą do ustalenia na rzecz określonych parametrów przyznania kwot kontyngentu jest wielkości kapitału danego banku oraz struktura aktywów. Waznym elementem jest również ustalenie wysokości_stopy_od_kredytu_refinansowego(redyskontowego). Spełnia ona funkcje zewn. Parametru, branego przy dokonywaniu różnych decyzji ekonomicznych. Bank C narzuca stopę % przez: kredyty lombardowe-(ustala górną granicę wahania stóp% na rynku, jśli bank ustala, że pożyczka pieniądzana 1 dzień na 10% to stawki WIGOR nie będą wyższe niż 10%) i depozyty na koniec dnia(banki na 1 noc mogą zdeponowac pieniadze w BC, dolna granica wahania stóp WIBID). Celem urealnienia stopy % jest zmniejszenie popytu na pieniadz poprzez neutralizację pieniądza goracego(zmiana na wkłady terminowe) oraz ograniczenie akcji kredytowej. Jednak dla normalnych rynkowych stosunków kredytowych między kredytobiorcą i bankami konieczne jest niedopuszczenie do odgórnego ustalenia stopy%. Stopa musi wynikac z podaży i popytu na rynku pieniężnym, musi być elementem konkurencji między bankami. Kredyt lombardowy jest wykorzystywany do finansowania banków, jeżeli powstaje wyjątkowo trudna sytuacja na rynku pieniężnym. Udziela się pod zastaw papierów wartościowych(obligacje, weksle skarbowe, weksle przedsiębiorstwa) na następujących warunkach: -gdy BK ma trudności z utrzymaniem płynności, _bowinien być spłącony w ciagu 3 miesięcy, -stopień sfinansowania złożonych papierów za pomocą kredytu jest zróżnicowanyw zależności od tych papierów. Istnieją 3 pożyczki udzielane przez BC w formie kr. Lomb.: płatniczy(udzielany na kilka dni w celu pokrycia nagłego_zapotrzebowania_na_środki)_kredyt_sezonowy(udzielany na kilka miesięcy, na pokrycie sezonowych wahań w kształtowaniu się wysokości depozytów i pożyczek), -k. długoterminowy(udzielany dla banku, który np. poniósł straty)

Rolę banku w gospodarce narodowej charakteryzuje się poprzez wskazanie trzech najbardziej istotnych dziedzin działalności banku, a mianowicie:

1.Udział w kreacji pieniądza - realizuje się poprzez wzrost wielkości kredytów udzielanych przez banki oraz zwiększenie zakupu walut obcych

Banki trzymają swoje środki na rachunkach w banku centralnym a także posiadają gotówkę w skarbcach bankowych-są to płynne rezerwy banków komercyjnych zwane też pieniądzem rezerwowym banku centralnego lub bazą monetarną obiegu pieniężnego.

2.Udział w społecznym podziale pracy

W gospodarce o rozwiniętym podziale pracy banki przejmują wiele czynności w zakresie gospodarki finansowej od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Zastępują podmioty w handlu papierami wartościowymi, dokonują emisji tych papierów, udzielają porad klientom, prowadzą ROR-y.

3.Dokonywanie alokacji i transformacji środków

¨ Transformacja informacji to zapewnienie informacji o kliencie, solidności partnera

¨  Transformacja wielkości sumy pieniądza wiąże się z funkcja pośredniczącą banku, - posiadam wolne środki na lokatę ,a bank znajduje kredytobiorcę na moje środki.

¨ Transformacja terminu umożliwia rozwiązanie problemu między posiadaczem wolnych środków, który je lokuje na krótkie terminy a poszukującym pieniądza, który jest zainteresowany pożyczyć go na dłuższy okres.

Reasumując  bank pełni następujące role:

PŁATNIKA  - płatności w imieniu klientów

AGENTA - emisja papierów wartościowych i zarządzani_własnością_klientów                                          GWARANTA-zabezpieczenie spłaty zobowiązań klientów

POŚREDNIKA  - zamiana depozytów w kredyty INSTRUMENTU realizacji polityki gospodarczej kraju /wpływ na podaż  pieniądza poprzez działanie banku centralnego.

Działalność brokerska banków polega na obrocie środkami finansowymi publicznymi(naszymi) na rynku pieniężnym

Działalność dealerska polega na obrocie swoimi środkami Fin. na rynku

B. przeprowadzają operacje na instrumentach rynków pochodnych

B. konstruują nowe instrumenty pochodne- to takie umowy gdzie strony umawiają się na kupno(sprzedaż) w przyszłości instrumentów (np. papierów wart.) po ustaleniu konkretnej ceny(wariant, futures farward), factoring-skup długów od przedsiębiorstwa(dłużnik, wierzyciel). Banki uczestniczą w obrocie produktami ubezpieczeniowymi, b. działają jako fundusze inwestycyjne i zarządzania, prowadzą ROR(Rachunek prowadzony jest w celu gromadzenia środków pieniężnych członków Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im Unii Lubelskiej w Lublinie, zwanej dalej „Kasą” i przeprowadzania na ich zlecenie rozliczeń finansowych nie związanych z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą. Rachunek prowadzony jest w walucie polskiej. ), a’vista(Rachunek a' vista może być prowadzony jako rachunek wspólne oraz jako rachunek dla osób małoletnich.

Rachunek a'vista nie może służyć do przeprowadzania rozliczeń z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Wymagania wobec klienta: Złożenie wniosku o zawarcie umowy rachunku oszczędnościowego – a'vista- Podpisanie umowy rachunku oszczędnościowego – a'vista. Rachunek służy do gromadzenia środków w walutach wymienialnych oraz prowadzenia rozliczeń pieniężnych nie związanych z działalnością gospodarczą. Jest rachunkiem płatnym na każde żądanie. Kapitalizacja odsetek następuje kwartalnie.

Bank prowadzi rachunki między innymi w: USD, CHF, GBP i EUR

Minimalna kwota pierwszej wpłaty wynosi odpowiednio dla danej waluty 100 USD,150 CHF,60 GBP,100 EUR. Korzyści: -wygodna forma prowadzenia rozliczeń walutowych,

- bezprowizyjne prowadzenie rachunku walutowego

Rachunek oszczędnościowy płatny na każde żądanie; prowadzą rachunek bieżący (oprocentowanie za rach. bierzące 0,5 – 1,5%, internetowy, wirtualny bank – 7-10%), rachunek overnight(Lokata overnight dla firm jest lokatą zakładaną przez Bank na zakończenie dnia roboczego bez odrębnych dyspozycji ilekroć na rachunku firmowym objętym umową, według stanu na koniec dnia roboczego znajduje się kwota wysokości min. 100000 zł. Oprocentowanie lokaty równe jest efektywnej stopie depozytów O/N kwotowanej na zamknięcie rynku międzybankowego w dniu założenia lokaty pomniejszonej o dwa punkty procentowe. Oprocentowanie lokat typu overnight ma charakter progresywny i jest zależne od wysokości kwoty lokaty. Środki zdeponowane na (nocną) lokatę typu overnight dostępne są dla Klienta już następnego dnia rano Oprocentowanie lokaty nocnej na dzień 02.12.2003: 3,37%).

Jedną z ról banku jest prowadzenie innych rachunków bankowych. R-k bankowy służy do przechowywania śr. Pieniężnych i dokonywania rozliczeń za pośrednictwem banku

Rodzaje: r-k bieżący – służy do gromadzenia śr., pieniężnych i przeprowadzania rozliczeń związanych i działalnością gosp. -R-k pomocniczy – służy do przeprowadzenia określonych operacji lub rozliczeń w innych bankach. -R-k lokat terminowych – służy do przechowywania czasowo wolnych środków.

Do rachunków bankowych należą m.in.: -akredytywa{jedna z form rozliczeń bezgotówkowych pomiędzy podmiotami gospodarczymi, gwarantująca terminowe otrzymanie pieniędzy przez beneficjenta, tj. osobę fizyczna lub prawną, na rzecz której dokonywane są płatności, oraz ułatwienie dysponowania przez niego tymi pieniędzmi.

Jest to inaczej rachunek kredytowy, na których odbywa się spłata kredytu, osobny rach. bankowy na którym są wyodrębnione środki pieniężne na zapłatę konkretnego zobowiązania.

Rys.1.

W zależności od rodzaju transakcji pomiędzy podmiotami gospodarczymi rozróżnia się:

1) akredytywę budżetową, polegającą na tym, że jednostka budżetowa (np. ministerstwo, urząd gminy) otwiera na swym koncie rachunek bankowy (tzw. otwarcie akredytywy) dla określonej osoby prawnej lub fizycznej, finansowanej z budżetu albo realizującej zadania finansowane z budżetu, udzielając jej równocześnie pełnomocnictwa do dysponowania przekazanymi środkami;

2) akredytywę dla dostawcy (w obrocie krajowym), polegającą na wydzieleniu (zarezerwowaniu) lub zdeponowaniu na koncie płatnika (odbiorcy) kwot przeznaczonych wyłącznie na dokonywanie zapłat, wynikających z zawartej umowy, na rzecz tego dostawcy;

3) akredytywę pieniężną (w obrocie zagranicznym), polegającą na wydaniu przez bank krajowy polecenia (dokumentu zwanego listem kredytowym) bankowi zagranicznemu (kilku bankom) wypłacenia wymienionej w akredytywie osobie, w określonym czasie, wskazanej kwoty. Ten rodzaj akredytywy znajduje zastosowanie w międzynarodowych transakcjach handlowych oraz w obsłudze ruchu turystycznego (jako voucher). Akredytywa jest formą rozliczeń, która zabezpiecza przede wszystkim interesy dostawców stąd występuje najczęściej przy kontraktach handlowych z kontrahentami-odbiorcami, którzy są niesolidni lub posiadają wątpliwą płynności finansową. }

Akcje są dokumentami potwierdzającymi współudział akcjonariusza w majątku spółki akcyjnej, czyli dowodami współwłasności firmy. Akcjonariusz posiada prawo do uczestnictwa w podziale zysków firmy, czyli dywidendy, uczestnictwa i głosowania na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, będącym najwyższą władzą spółki. Akcjonariusz może także. w przypadku nieprawidłowo zwołanego walnego zgromadzenia lub podjęcia krzywdzącej go uchwały, zaskarżyć ważność takiego zgromadzenia lub jego uchwa³ê do sądu. Akcje mogą być wystawiane na okaziciela lub wystêpować w postaci papierów imiennych. Jednakże akcje uprzywilejowane co do g³osu mogą być tylko imienne. Na polskiej gie³dzie handluje się tylko zdematerializowanymi akcjami na okaziciela. Spó³ki sprzedają akcje po cenie emisyjnej, która jest zazwyczaj wyższa od nominalnej. Natomiast wszyscy ci. którzy kupują na gie³dzie mają do czynienia już z ceną rynkową, która może być zarówno wyższa jak i niższa od ceny emisyjnej, czy nominalnej. 

Obligacje są dokumentami potwierdzającymi zaciągniêcie d³ugu od ich posiadacza czyli formą pożyczki. Posiadacze obligacji mają pierwszeństwo w odzyskaniu zainwestowanej kwoty, przed posiadaczami akcji w przypadku bankructwa emitenta. Przyk³adowo emitentem może być Skarb Państwa, firma prywatna posiadająca osobowość prawną, czy urząd gminy. Za najbezpieczniejszą uznawane są obligacje Państwowej Pożyczki Jednorocznej. Przychód z tych obligacji stanowi zmienne oprocentowanie, które jest obliczane na podstawie skumulowanej stopy inflacji z 12 miesiêcy, od drugiego miesiąca, poprzedzającego miesiąc rozpoczêcia publicznej sprzedaży danej serii, powiêkszone o 5%.

Depozyt bankowy, wkład bankowy, kwota pieniężna zdeponowana w banku na czas nieokreślony (wkład awista) lub oznaczony (wkład terminowy). Bank uzyskuje prawo do dysponowania depozytami (udziela kredytów bankowych, kupuje papiery wartościowe), w zamian wypłaca deponentowi oprocentowanie.

Stopa oprocentowania zależy od okresu, na który depozyt został złożony: im jest on dłuższy, tym stopa oprocentowania jest wyższa. Niektóre banki różnicują stopę oprocentowania także w zależności od wysokości depozytu.

Depozyt może mieć także formę rzeczową (biżuteria, złoto, papiery wartościowe, numizmaty, dokumenty, waluty obce). Są one przechowywane w skarbcu bankowym za określoną opłatą.

Czeki: gotówkowe i bezgotówkowe( rozrachunkowe)

Weksel, papier wartościowy, w którym wystawca (bądź wskazana przez niego osoba) zobowiązuje się do bezwarunkowego zapłacenia określonej sumy pieniężnej (sumy wekslowej) w oznaczonym terminie na rzecz remitenta (osoby, na rzecz lub zlecenie której ma zostać zrealizowana płatność).

W zależności od osoby dłużnika wyróżnia się: weksel własny (sola), w którym do zapłaty zobowiązany jest wystawca weksla, i weksel ciągniony (weksel trasowany), w którym wystawca zleca wskazanej w wekslu osobie (trasatowi) zapłacenie określonej kwoty na rzecz osoby trzeciej (remitenta).

W zależności od osoby remitenta rozróżnia się: weksel na zlecenie (upoważnia do przeniesienia w drodze indosu prawa do wierzytelności), weksel imienny (zawiera ścisłe określenie osoby remitenta) oraz weksel na okaziciela.

BANKOWE DYSKONTO WEKSLI Dyskonto - nabycie weksla przed terminem płatności z potrąceniem dyskontu

Dyskonto jest to potrącenie odsetek przy wykupie papierów wartościowych o późniejszym terminie płatności.

Bankowe dyskonto weksli jest to operacja umożliwiająca sprzedaż weksla przed terminem jego realizacji.

Jeżeli przedstawiony do dyskonta weksel spełnia wszystkie warunki przewidziane prawem wekslowym to posiadacz weksla otrzyma kwotę równą: suma wekslowa – odsetki

Kwotę odsetek z tyt. dyskonta obliczamy wg wzoru:

D=Sw *

D-odsetki dyskontowe, Sw-suma wekslowa, d-oprocentowanie, t-liczba dni od momentu założenia weksla do dyskonta do terminu wykupu, nie liczy się dnia ...