Norma-pojecie prawnicze-najmniejszy element systemy prawa, wskazanie sposobu postępowania i sankcji w razie jego naruszenia
Instytucja prawna-kilka norm zawartych w przepisach np. dotyczące rozwoju , adopcji
Dział prawa-prawo podatkowe, prawo bankowe, papiery wartościowe, reguluje kilka instytucji
Gałęzie prawa-duże działy prawa, rozwijały się w historycznym rozwoju, maja zakres przedmiotowy, różne metody regulacji i różne normy i ich podziały
Sfery prawa-są 2:publiczne i prywatne
Funkcją prawa jest regulacja życia społ., ochrona różnych dóbr, ludzi.
1)System, źródła
-treścią przepisów prawnych są normy
-norma pojecie prawnicze
-sfery prawa (publiczne, prywatne)
-regulator
-ochrona
*publiczne (ochrona społ., wartości, państwa, środowisk)
*prywatne (dobra prywatne, majątek, małżeństwo, dobra)
-adresaci
*publiczne (organ własności publicznej przynajmniej jako jedno ze stron)
*prywatne (os.fiz., os.pr.)
-relacje między podmiotami
*publiczne (organ w pozycji władczej, podporządkowani stają wyżej)
*prywatne (stosunki są równorzędne)
-kształtowanie prawa i obowiązków
*publiczne (jednostronne ustalanie)
*prywatne (są sobie stany wzajemne bądź wynikające z ustawy)
-nawiązane stosunki
*publiczne (niezależne)
*prywatne (dobrowolne-autonomia podmiotów)
-sposób ochrony prawnej
*publiczne („z urzędu” poprzez proces karny, postępowanie administracyjne)
*prywatne (tylko na wniosek wg procedury cywilnej „prywatne sądy”-polubownie)
-rodzaj norm prawnych
*publiczne (bezwzględne-nakazy, zakazy, obowiązki)
*prywatne (bezwzględne względne-uprawnienia, obowiązki)
-sankcje
*karne egzekucyjne
*odszkodowanie zadośćuczynienie
2)Gałęzie prawa
-finansowe-publiczne
-administracyjne-publiczne
-karne-publiczne
-konstytucyjne-publiczne
-handlowe-prywatne
-procesowe-publiczne (KPA,KPK, proces cywilny)
-cywilne-prywatne + handlowe
-międzynarodowe-prywatne publiczne
-rodzinne i opiekuńcze-prywatne
3)Hierarchia:
norma->instytucja pr.->dział prawa->gałąź prawa->sfery prawa
Prawo gospodarcze-zbiór norm i przepisów prawa, które regulują działalność gosp.(stosunki gosp.)-szerokie pojęcie
Prawo gospodarcze-przepisy określające organizacje gospodarki, stosunki prawne podmiotów gosp.(prywatnych i publicznych) podejmowanie i prowadzenie działalności
Zakres prawa gospodarczego(przedmioty):
1.normatywne pojecie działalności gosp.(przedmiotowe)
2.podmiotowe pojęcie-określa podmioty, które mogą prowadzić działalność gosp.
3.zasady, warunki podejmowania i prowadzenia i zakończenia działalności gosp.
4.prawa i obowiązki przedsiębiorców
5.formy prowadzenia działalności gosp.(organ.-pr.)
6.stosunki umowne między przedsiębiorcami
7.system nadzoru, kontroli państwa nad gospodarką
8.system ochrony konkurencji rynku i konsumentów
Specyficzne cechy prawa gosp.:
-pojęcie ekonomiczne w normach prawa gosp.
-typowe instytucje prawne prawa gospodarczego
-spory gosp. są rozstrzygane w sądach gosp. (odrębne jednostki wyodrębnione w ramach sądu) lub w sądach polubownych (prywatnych)
-brak kodyfikacji (kodeks->ustawa), źródeł prawa gosp. jest bardzo dużo i są bardzo zmienne-powoduje to brak kodeksu, przepisy prawa gosp. mają charakter też cywilny, karny, admin.
-duża liczna źródeł w umowach międzynarodowych
-związane z systemem politycznym, gospodarczym
Prawo gosp. publiczne:
-organy państwowe (publ.), ich kompetencje wobec organów gosp.
-prawa i obowiązki podmiotów gosp., które podejmują i prowadzą działalność gosp. (np. rejestracja)
-publiczna działalność gosp.-podmioty publiczne
-prawo kontroli: nadzoru w gospodarce
Prawa gosp. prywatne (cywilne prawo gosp. + prawo handl.)reguluje:
-formy organ.-prawne prowadzenie dział.gosp.
-prawo umów gosp.(kc)
-prawo jednostronnych czynności pr.-prawo papierów wartościowych
Źródła prawa gosp.
-krajowe-przepisy pr.konstytucji(’90)art.20, społ.gosp.rynkowa:IIIfilar:wolnośc gosp.,
własnośc prywatna, solidarność, współpraca partnerów
*Mała konstytucja gosp., Prawo dział.gosp.
*Ustawa z dn. 20-08-97 o Krajowym Rejestrze Sądowym
*Ustawa z dn. 15-09-00 Kodeks Spółek Handlowych
*inne podmioty odrębne ustawy np. bank-prawo bankowe
*umowy gosp.-kodeks cywilny
*ustawa o ochronie konsumentów i konkurencji, ustawa o zwalczaniu
*ustawa o zakończeniu działalności gosp., prawo upadłościowe
Zasady i warunki podejmowania i prowadzenia działalności gosp.
Zdolność prawną ma każdy człowiek i nie można jej odebrać
Czynność prawna-oświadczenie woli
Zdolność do czynności prawnej-osoba pełnoletnia i nie ubezwłasnowolniona
Osoba prawna:
Skarb Państwa i inne jednostki organ. utworzone na podstawnie szczególnych ustaw, fundacje, stowarzyszenia, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, banki, spółki akcyjne, sp.zoo, wyznaniowe os.pr., jednostki badawczo-rozwojowe, przeds.zagraniczne, Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych
Cechy os.pr.:
-ma zdolność prawną (w sferze prawa cywilnego)
-ma zdolność do czynności prawnych (organy)
-ma strukturę organizacyjną
-może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania
-ma swój majątek (ogół praw majątkowych)
-odpowiada za swoje zobowiązania swoim własnym majątkiem
-ma dobra osobiste, które są pod ochroną prawa cywilnego
-ma zdolność procesową (proces cywilny, pozwany)
Oświadczenie woli organu składa osoba prawna. Osoba prawna posiada organy.
Schemat organów osoby pr.:
Przedstawicielstwo-działanie w cudzym imieniu ze skutkiem prawnym dla reprezentowanego podmiotu.
Przedstawicielstwo:
Reprezentant-utrzymuje umocowanie dla działania
Źródła umocnienia:
Majątek:
Prawa majątkowe-zbywalność
Prawa rzeczowe-własność, użytkowanie wieczyste, użytkowania, służebność, zastaw, hipoteka, 3 prawa współdzielcze lokalowe
Prawa obligatoryjne (wierzytelność)- zobowiązanie (wierzyciel –dłużnik), cesja
Prawa majątkowe- zbywalność, tworzą majątek, roszczenia się przedawniają
Prawa niemajątkowe- niezbywalne (do dóbr osobistych)
Osoba prawna ma dobra osobiste: nazwa, firma, logo, siedziba, tajemnica korespondencji, przepisy o ochronie dóbr osobistych
Ułomna osoba prawna- jednostki organizacyjne, które nie mają osobowości ptrawnej, ale mają niektóre atrybuty osoby prawnej (sp.j., sp.p, sp.k, sp.k-a)
-ma swój majątek
-odpowiedzialność subsydialna
-dobra osobiste
-zdolność procesowa
Odpowiedzialność solidarna- zależy od wierzyciela, wybiera sobie osobę do płatności
23.10.2002
Ogólne zasady podejmowania i prowadzenia działalności gosp. są określone w konstytucji
Społeczna gospodarka rynkowa opiera się na 3 filarach:
1)wolność działalności gosp.
2)własność prywatna
3)solidarność, współpraca partnersko-społeczna
Ograniczenie wolności działalności gosp. jest dopuszczalna –tylko na mocy ustawy.
Zasady wolności gosp.:
-swoboda w podejmowaniu prowadzenia działalności gosp.
-swoboda w wyborze formy organ.-pr.
-swoboda konkurencji
-swoboda w zakresie zbywania towarów i usług i cen
-swoboda w zakresie zatrudniania (wyjątek z kodeksem pracy)
Zasada równości gosp.- doznaje licznych ograniczeń, działalność gosp. prowadzona na równych prawach
-cudzoziemcy nie mający zezwolenia mogą podejmować działalność wyłącznie jako spółki komandytowe, zoo, akc.
-osoby pełniące niektóre funkcje publiczne nie mogą prowadzić działalności gosp.
Zasada etyczna (poszanowania)
Podstawowe obowiązki przedsiębiorców:
-przed podjęciem –uzyskanie wpisu w rejestrze przedsiębiorców (ewidencja prowadzona przez gminy)
-dotyczy oznaczenia przedsiębiorcy
-dotyczy sposobu dokonywania działalności gosp.
-zgłoszenie do rejestrów specjalnych REGON, NIP
Krajowy Rejestr Sądowy (01.01.1991)-wpis do tego rejestru ma szereg skutków prawnych, składa się z:
1)Rejestr Przedsiębiorców
2)Rejestr Stowarzyszeń (nie przedsiębiorców)
3)Rejestr Dłużników Niewypłacalnych
Rejestr Przedsiębiorców prowadzony jest przez Sądy Rejestrowe Rejonowe Centralna Informacja Krajowego Rejestru Sądowego (oddziały przy sądach)- dokumenty w ramach tej informacji są dowodami
-zasada wpisu, jawności rejestru, wiarygodności, domniemania prawdziwości danych
Zasada wpisy oznacza, że tylko wpis powoduje zmianę stanu prawnego
Środki przymusu-grzywna, kurator dla osoby prawnej, zawieszenie działalności jakiegoś organu, rozwiązanie spółki, zlikwidowanie podmiotu.
Zasada jawności rejestru
-formalna- każdy ma swobodny dostęp do informacji
-materialna-nie można zasłaniać się nieznajomością czegoś co zostało zapisane
Zasada domniemania prawdziwości dokumentów- domniemywa się, że dane są prawdziwe, podmiot, który podał fałszywe dane ponosi odpowiedzialność
Zasada wiarygodności- Monitor Sądowy i Gosp. (dziennik sądowy dotyczący przedsiębiorców), każdy przedsiębiorca
Obowiązki:
-oznaczenie miejsca prowadzenia działalności (zakład główny, oddział)
-oznaczenie towarów
-oznaczenie reklam i ogłoszeń
-posługiwanie się oznaczeniami w obrocie pr. i gosp.
-sposób dokonywania transakcji pieniężnych
-obowiązek dotyczący wykonywania działalności gosp.
Różnica między koncesją a zezwoleniem:
Koncesja-decyzja uznaniowa, 2-50 lat, obowiązek wynika z ustawy o działalności gosp.
Zezwolenie-gdy wszystkie dokumenty są w porządku, czas nieoznaczony, obowiązek wynika z ustaw szczególnych
Podobieństwa:
-uzyskanie promesy
-opłata skarbowa
-charakter decyzji administr.
Uprawnienia kontrolne:
Kryteria podziału przedsiębiorstw
-zatrudnienie
-przychód netto
-suma aktywów
-samodzielność
Prawo prywatne i handlowe:
Formy org.-pr. prowadzenia działalności gosp.
-indywidualnie
-spółki
-przedsiębiorstwa prywatne
-spółdzielnie
-Towarzystwo Ubezpieczeń Społ.
Spółka cywilna jest umową zobowiązaniową, ale nie jest spółką.
Kodeks handlowy został uchylony z wyjątkiem przepisów o firmie i prokurze.
Źródła spółek:
-kodeks spółek handlowych
-kodeks cywilny
Spółka:
1)by realizować wspólne cele potrzebne jest zaufanie, wzajemna lojalność
2)od strony prawnej jest to umowa między założycielami (zasada wolności umów). Istotą umowy jest złożenie oświadczenia woli.
Cel powstania spółki musi być określony w umowie
Działanie spółki obejmuje współdziałanie wspólników.
Uczestnictwo w zyskach i stratach.
Należy wyodrębnić:
-spółkę jako strukturę org.-pr. w zakresie praw i obowiązków
-wspólników-os. Fiz., pr., które tworzą spólki, kierują nią bezpośrednio lub pośrednio (przez organy)
-przedsiębiorstwa spółki
Przedsiębiorstwo w przepisach prawnych:
1)znaczenie przedmiotowe- zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gosp. Obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa a w szczególności:
-firmę, nazwę, znaki towarowe, inne oznaczenia
-księgi handlowe
-nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa w tym produkty i materiały
-patenty, wzory użytkowe i zdobnicze
-zobowiązania i obciążenia związane z prowadzeniem przeds.
-prawa wynikające z najmu, dzierżawy, lokalu używanych przez przeds.
2)znaczenie podmiotowe-odpowiednio zorganizowana i trwała dzialaność wykonywana przez spółkę:
-kooperacji (prosta forma)
-dla emisji obligacji
-w celu zakupu/ sprzedaży towarów
-w celu wykonywania określonych zadań
-dla podjęcia wspólnego ryzyka
-prowadzenie przedsiębiorstwa lub jego części
-tworzenie większych przedsiębiorstw
-kierowanie działalności innych spółek
3)znaczenie funkcjonalne
Typy spółek są w kodeksie (Numerus Clausus- lista zamknięta)
-spółka jawna
-spółka partnerska
-spółka komandytowa
-spółka komandytowo- akcyjna
-spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
-spółka akcyjna
Podział na grupy:
1)osobowe (ważni wspólnicy)
2)kapitałowe (kapitał)
Spółki osobowe są korzystniejsze ze względu na płacony podatek osób prawnych.
Różnice między spółkami osobowymi a kapitałowymi:
-skład osobowy : stały – zmienny
-osobiste cechy wspólników: ważne- bez znaczenia
-prowadzenie spraw spółki: wspólnicy bezpośredni – pośrednio przez organy
-prawa i obowiązki wspólników: równe – zróżnicowane
-majątek spółki: wspólny wspólników – odrębny majątek spółki
-odpowiedzialność za zobowiązania: odpowiedzialność wspólników – spółki
-kapitał: stały – zmienny
-osobowość prawna: brak (ułomna osobowość prawna) – istnieje
Wpływ podatku na spółki.
Cel spółki jawnej: prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą
Cel spółki partnerskiej: wykonywanie określonego wolnego zawodu w spółce pod własną firmą
Cel spółki komand. I komand.-akc.: prowadzenie działalności pod własną firmą
Cel spółki zoo: w każdym celu dopuszczalnie prawnym
Cel spółki akcyjnej: brak ograniczeń, chyba że ustawa szczegółowa stanowi inaczej
Wniesienie wkładów- dokonanie czynności prawnej w przeniesieniu na spółkę prawa cywilnego. Przedmiotem może być własność, dobra materialne
Rodzaje wkładów:
1)pieniężne
2)niepieniężne (aporty, przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym)
-części składowe przeds.
-nieruchomości
-ruchomości
-prawa, wierzytelności istniejące, podlegające egzekucji
Wierzytelność- prawo domagania się od dłużnika
Cesje- przelew wierzytelności na osobę trzecią
-prawa rzeczowe (użytkowanie wieczyste)
-prawa majątkowe na dobrach niematerialnych (prawa z patentu, znaku towarowego, licencji)
-papiery wartościowe (akcje, obligacje, weksle)
-wiadomości i doświadczenie o charakterze technicznym (know-how, good will)
-wkład niepieniężny, musi mieć cechy: określona wartość majątkową (można je wycenić i umieścić z bilansie spółki) musi być zbywalne
Organy spółki:
-stanowiące
-zarządzające
-kontrolne
Spółka osobowa- ułomna osoba prawna. Cechy osoby prawnej:
-nabywanie praw
-ma zdolność upadłościową, ale nie pociąga to za sobą upadłości wspólników
-może zaciągać zobowiązania, zawierać umowy
-zdolność procesowa (może pozywać i być pozywana)
-ma swój odrębny majątek
Nie jest „pełną” osobą prawną dlatego że osoba prawna za zobowiązania odpowiada majątkiem spółki a spółka osobowa za zobowiązania odpowiada własnym majątkiem.
Spółka jawna- powstała we Włoszech w XIII wieku, powstały aby gospodarstwa będące we władaniu spadkobierców nie uległy podziałowi.
Solidarna odpowiedzialność- wierzyciel jest „panem” i decyduje od kogo ściągnąć należność.
Odpowiedzialność wspólnika jest:
-osobista
-solidarna
-subsydiarna
Cechy spółki:
-do prowadzenia spraw i reprezentowania są uprawnieni wspólnicy
-brak organów
-prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą
-zaufanie i umiejętność współpracy
-w obrocie prawnym działa we własnym imieniu
-niezmienny skład osobowy
Zawiązanie spółki:
-pierwotne-zwykły
-następcze
-przez przekształcenie spółki cywilnej w jawną
Wpis jest obligatoryjny a nie konstytutywny (z momentem wpisu powstaje spółka jakby po raz pierwszy)
Deklaratywny- coś już istnieje i tylko deklarujemy
Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spólkę.
Prawa majątkowe:
-udział w zysku, stratach
-odsetki
-partycypacja w majątku spółki w razie jej rozwiązania lub likwidacji
Prawa korporacyjne:
-prowadzenie spraw spółki
-reprezentowanie
-zasięganie informacji o sprawach spółki
-wypowiedzenie spółki
Spółka partnerska – spółka osobowa. Celem jest wykonywanie jednego lub więcej wolnych zawodów. Spółka posiada pewne elementy spółki kapitałowej.
Powstanie:
1)umowa spółki w formie akty notarialnego (bez rygoru nieważności)- może być w formie pisemnej
2)z chwilą wpisu do rejestru staję się spółką partnerską
3)prowadzenie spraw spółki może być powierzone
-wszystkim wspólnikom
-...
stary_hipis