rewalidacja osób z wadą słuchu
1. wychowanie słuchowe
· tworzenie zasobu doświadczeń akustycznych, analogicznych do zasobu takich doświadczeń u ludzi normalnie słyszących oraz rozwinięcie tą droga mowy, która pomaga przezwyciężać wtórne zaburzenia towarzyszące uszkodzeniu słuchu i umożliwia nawiązanie kontaktu z otoczeniem;
· zadania:
- wprowadzenie dziecka z wadą słuchu w świat dźwięków, wyrabianie orientacji w środowisku akustycznym; drogi:
o okazjonalnie (od niemowlęctwa);
o przez specjalne ćwiczenia (2-3 razy dziennie po kilka minut)
- prawidłowe kształtowanie pojęć, wzbogacanie treści pojęć o cechy akustyczne;
- poprawa wyrazistości artykulacji w wyniku autokontroli tejże (słuchanie własnego głosu)
- ułatwienie odbioru informacji drogą dwukanałową;
- uaktywnienie resztek słuchowych;
- wychowanie estetyczne, muzyka
- wychowanie społeczne
· etapy:
1) budzenie uwagi akustycznej
2) rozwijanie różnicowania „z grubsza”
3) różnicowanie prostych znaków językowych, wyraźnie kontrastowych;
4) różnicowanie trudniejszych znaków językowych, różniących się niewiele;
5) ocena krytyczna własnej mowy i jej korygowanie
· działy:
A. zapoznanie z bodźcami akustycznymi:
a) zwrócenie uwagi na bodźce akustyczne ze środowiska dziecka, kojarzenie dźwięku ze źródłem, lokalizowanie źródła;
b) zwrócenie uwagi na bodźce akustyczne wydawane podczas manipulowania przedmiotami, narzędziami;
c) zwrócenie uwagi na dźwięki wydawane podczas manipulowania instrumentami perkusyjnymi;
d) dźwięki instrumentów muzycznych, muzyka
e) zapoznanie z głosami zwierząt
f) głosy ludzi
B. rozróżnianie bodźców akustycznych; dwa etapy: odbiór optyczno-słuchowy, odbiór słuchowy;
a) rozróżnianie dwóch łatwych sygnałów akustycznych;
b) rozróżnianie trzech łatwych sygnałów akustycznych;
c) rozróżnianie sygnału akustycznego wg tempa wolno-szybko;
d) rozróżnianie sygnałów akustycznych wg natężenia głośno-cicho;
e) rozróżnianie i powtarzanie różnych sygnałów akustycznych wg określonego rytmu;
f) rozróżnianie i powtarzanie określonej ilości sygnałów akustycznych;
g) rozróżnianie różnych sygnałów akustycznych wg czasu trwania długo-krótko;
h) odróżnianie różnych sygnałów akustycznych ze środowiska dziecka od dźwięków instrumentów muzycznych, muzyki, a następnie głosu ludzkiego;
i) odróżnianie głosów zwierząt od głosu ludzkiego;
j) ćwiczenia rozróżniające dla głosu ludzkiego;
C. ćwiczenia w optyczno-słuchowym odbiorze mowy i jej rozpoznawaniu;
a) odbiór optyczno-słuchowy łatwych całości językowych (wyraz, krótkie zdanie), stosując: odbiór graficzny + odbiór artykulacyjny + odbiór słuchowy;
b) odbiór optyczno-słuchowy, bez obrazu graficznego, czyli: obraz artykulacyjny + odbiór słuchowy;
c) odbiór wyłącznie słuchowy
·
2. terapia mowy
· ćwiczenia dobierane ze względu na:
- wiek dzieci;
- stopień ubytku słuchu
- poziom rozwoju mowy;
- występujące nieprawidłowości artykulacyjne;
- zaburzone wskutek ubytku słuchu funkcje psychiczne;
- występujące zaburzenia emocjonalne;
· elementy programu terapii mowy dzieci niedosłyszących klas I-III:
I. ćwiczenia oddechowe:
- usprawniają aparat oddechowy
- zwiększają pojemność płuc
- kształcą ruchy przepony
- uczą ekonomicznego zużywania powietrza w czasie mówienia
- różnicują fazy oddychania (wdech - wydech)
- wydłużają fazę wydechową
- działają uspokajająco
II. ćwiczenia głosowe
- ustawienie wysokości głosu, właściwej dla danej osoby
- ustawienie głosu – wyrobienie umiejętności kierowani głosu na „maskę”
- wyrobienie umiejętności modulowania wysokości głosu
- ćwiczenia na samogłoskach: a, o, u, e, y, i;
- ćwiczenia na spółgłoskach półotwartych nosowych: m, n
III. ćwiczenia narządów mowy
- usprawnienie ruchowe szczeki dolnej, warg, języka i podniebienia miękkiego; zwłaszcza języka;
- spółgłoski: r, s, z, c, dz, ś, ź, ć, dż itp.;
IV. ćwiczenia artykulacyjne
- wywoływanie głosek, których dziecko nie posiada; korekcja wymowy głosek; uczenie prawidłowych ruchów artykulacyjnych;
- metody:
o wzrokowa – porównanie własnego układu narządów mowy z demonstrowanym przez nauczyciela;
o słuchowa – pozwala rozróżnić dźwięki wadliwe i prawidłowo artykułowane;
o mechaniczna – pomaga w ustawieniu narządów mowy, gdy dziecko nie potrafi osiągnąć jej przy pomocy innych metod;
o uwrażliwiania miejsc artykulacyjnych – dotyk szpatułką lub smarowanie np. miodem miejsca artykulacji;
o czuciowa – wykorzystywanie wrażeń dotykowych i czucia skórnego w połączeniu z innymi metodami;
o przekształceń artykulacyjnych – opieranie się na głoskach poprawnie artykułowanych i uzyskiwanie z nich innych głodek zbliżonych;
- kształtowanie nawyku poprawnej artykulacji;
- przechodzenie od wyizolowanej głoski do sylaby, po czym do wyrazów a następnie wypowiedzi samodzielnych;
V. ćwiczenia słuchu awerbalnego
- wykształcenie umiejętności rozróżniania siły dźwięków, ich wysokości i rytmu;
- potrzebna przy percepcji akcentów, melodii, wydzielaniu z ciągu mówionego wyrazów i zdań oraz ich znaczenia;
VI. ćwiczenia słuchu mownego (werbalnego)
- kształtowanie słuchu fonematycznego (rozróżnianie dźwięków mowy, ich analizowanie i syntetyzowanie) i pamięci słuchowej;
- ważne przy nauce czytania i pisania
VII. ćwiczenia odczytywania mowy z ust
- jednocześnie z nauką mowy i mówienia;
- praca nad:
o dźwiękami mowy – związki między analizatorem wzrokowym i artykulacyjnym;
o całymi wyrazami i zdaniami – mechanizm kontroli i nauka czytania z ust całych kompleksów wyrazowych;
VIII. ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej
- etap przygotowawczy do nauki czytania i pisania oraz odczytywania mowy z ust;
- wzrok kompensuje ubytek słuchu – sprawny analizator wzrokowy warunkiem prawidłowego postrzegania;
IX. ćwiczenia manualne
- urozmaicenie zajęć rewalidacyjnych;
- zmniejszenie chaotycznych ruchów dzieci nadpobudliwych psychoruchowo oraz pobudzenie do działania dzieci zahamowanych;
- usprawnienie zdolności manipulacyjnych rąk, koordynacji ruchu pod kontrolą wzroku – mała motoryka;
X. podstawowe grupy tematyczne zawierające materiał językowy
XI. wskazówki dla rodziców
1
http://members.lycos.co.uk/nonameuwb/
Pyzata