Klawat w pasecki, czyli Azais.pdf

o pierwszej wojnie światowej w poważnych teatrach było naprawdę

ogromnie dużo zabawy.

Kazimierz Junosza-Stępowski w żadnym wypadku nie miał opinii

komika, chociaż bawił nieraz towarzystwo, o czym miałem okazję się

przekonać jako kierownik objazdu Reduty, kiedy to pan Kazimierz

grał w ,,Henryku IV" Pirandella. Otż Stępowski, jeżeli nie flirtował z

najpiękniejszą z kobiet w towarzystwie, a gust miał, jakby się dzisiaj

powiedziało, bezbłędny, opowiadał anegdoty myśliwskie, historyjki o polowaniach u

Potockich i Radziwiłłw albo bardzo ryzykowne kawały, ale to już jedynie w obecności

panw.

O jego umiejętności wywoływania śmiechu na scenie dowiedziałem się pźniej. W życiu

się tak nie uśmiałem, jak wwczas gdy grał w sztuce ,,Azais".

Nigdy nie zapomnę zdarzenia związanego z tą sztuką wystawianą w 1926 roku w Teatrze

Polskim w Warszawie u Szyfmana (dwa lata pźniej wystąpiłem rwnież w ,, Azais" w

niewielkiej roli Konstantynowicza, tym razem w Łodzi u Bolesława Gorczyńskiego).

Pewnego razu dyrektor przynisł na prbę tekst owej sztuki. Była to komedia francuska,

grana z wielkim powodzeniem w Paryżu. Jednak rżnica między humorem francuskim i

polskim jest na pewno duża, więc podczas czytania sztuka nie wydawała nam się zbyt

zabawna. Kazimierz Junosza-Stępowski oddał egzemplarz, nie przejawiając najmniejszego

zainteresowania tekstem, mimo że lubił bulwarowy repertuar francuski. Nie zgodził się

występować w ápłaskiej" - jak powiedział - farsie, gdzie nie ma roli, nie ma nic do grania.

Dyrektor Szyfman był zrozpaczony, zdając sobie sprawę, że bez Junoszy sztuki oczywiście

nie wystawi. Głwną rolę kobiecą miała zagrać koleżanka, ktrej przyjaciel, bogaty

obywatel ziemski, gościł u nas często i wydawał spore sumy na kolacje w ,,Bristolu" i

,,Europie", a ktry na wiadomość, że sztuka nie pjdzie, zjawił się rozżalony u pana

Kazimierza Junoszy-Stępowskiego:

- Dlacego nie chce pan glac tej stuki? To piękna stuka i moja nazecona tak się ciesyła, ze

żagla lazem z panem. Plose pana, zęby pan zlobił to dla niej... i dla mnie.

Obywatel seplenił, ale nikt nie poprawiał go, by mu nie robić przykrości.

Junosza-Stępowski spojrzał, uśmiechnął się i powiedział poważnie:

- Dobrze, będę grał, zrobię to dla pana!

Najbardziej cieszył się z tej decyzji Szyfman. Muszę przypomnieć, że sztuki w rodzaju

áAzais" Louis Verneuila trzeba było zakupywać w Paryżu. Znany literat, Gustaw

Olechowski, otrzymał zaliczkę przed wzięciem na warsztat tłumaczenia. W tę niepoważną,

zdaniem Junoszy-Stępowskiego, farsę włożony był już pewien kapitał.

Zaczęły się prby. Pan Kazimierz markował, aktorzy byli zniechęceni, sztuka wlokła się w

nieskończoność. Na prbie generalnej ,,nazecony" siedząc na widowni rwał włosy z głowy,

aktorka była rozżalona mimo paryskich toalet i wspaniałego partnera na scenie, ktrego

mogłyby jej pozazdrościć koleżanki. Patrzyłem na to, nic nie rozumiejąc, mimo że czasem

zdarzało mi się być z Junoszą na kolacji i widziałem, iż dyskretnie obserwuje ziemianina,

narzeczonego aktorki.

Premiera. Junosza, ucharakteryzowany na obywatela z mazowieckiej wsi, gra starego

lowelasa zdradzającego ,,żonusię", noszącego krawaty w ,,pasecki" i w áklopecki". Każda

jego odżywka wywołuje salwy śmiechu. Wreszcie na pytanie scenicznej żony, skąd ma

krawat w kropeczki, odpowiada zdziwiony:

- W klopecki? Co? Byłem u niej i my sobie ten tego...

- Do kogo ty o tym mwisz, mężu?

- Do zonecki, do kochanej zonecki, ale żebym klawat w pasecki u niej zamienił na

klopecki?

Takiego szału na widowni, jak Teatr Polski istnieje, chyba jeszcze nie było. Sztuka szła

kompletami, potem Junosza objeżdżał z nią całą Polskę. Wszędzie miała ogromne

powodzenie.

Gdy po wojnie wznowiono tę sztukę, padało często pytanie, czy to możliwe, aby taka

bzdura bardzo się podobała? Sugerowano tym samym, że w dwudziestoleciu zachwycano

się byle czym. Wtedy uświadomiłem sobie, w jaki genialny sposb Junosza uatrakcyjnił tę w

gruncie rzeczy błahą historyjkę. Może dlatego miała takie powodzenie?

Tekst pochodzi z książki Juliusza Lubicza-Lisowskiego pt. áWspomnienia starego aktoraÑ

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: