5 7.12.2007 baraniewski polska.pdf

ODWILŻ

ALINA SZAPOCZNIKOW

(1926-1973)

Opierając się na osobistym doświadczeniu wieloletniej walki z nieuleczalną

chorobą, stworzyła własny język form dla odzwierciedlenia przemian

zachodzących w ludzkim ciele. Wprowadziła w tym celu do warsztatu rzeźbiarza

nowe materiały. Studia odbyła w Pradze pod kierunkiem Josefa Wagnera i w Ecole

Nationale Supérieure des Beaux-Arts w Paryżu. Przeniosła się na stałe do Francji.

W Paryżu nawiązała kontakt z ruchem jednoczącym artystów spod znaku Nouveau

Réalisme ("nowego realizmu"; byli wśród nich: Arman, César, Niki de Saint-

Phalle).

Pierwsza miłość (cement, opiłki żelaza) z 1954 to praca sławiąca na młodość i

urodę, liryczna i pełna radości życia apoteozy młodości i zarazem kobiecości.

Zważywszy zróżnicowany materiał, jakiego artystka użyła, można dopatrywać się

w tym fakcie znaczenia metaforycznego, można sądzić, że Szapocznikow celowo

zderzyła ze sobą "treść" i "formę"; łatwo zniszczalny materiał byłby wtedy

napomnieniem, że młodość i piękno naznaczone są piętnem przemijania. Niemal

równocześnie (1955) rzeźbiarka wykonuje jednak w żeliwie i betonie dwie prace,

które otwierają nowy rozdział jej twórczości: Pomnik dla spalonego miasta i

Ekshumowanego. Podobnie jak poprzednio, także tutaj znaczny udział w

kreowaniu ekspresji każdego dzieła ma zasada przeciwieństw: dramatyczna,

rozedrgana postać zaklęta jest w twardym, stabilnym materiale. Tam - w Pierwszej

miłości - rzeźba składała się jakby z dwóch "warstw": wewnętrznego napięcia i

materialnej powłoki. Tutaj - w Ekshumowanym - napięcie utożsamione zostało z

materią, obie "warstwy" stopiły się w jeden organizm, który zaczął się stopniowo

zniekształcać i przekształcać jednocześnie.

"Chwila ulotna, chwila błaha - jest to jedyny symbol naszego ziemskiego żywota" -

pisała. Przekonanie to stymulowały jej osobiste przeżycia okupacyjne i doznania

związane ze śmiertelną chorobą. Niemal w całości rzeźba Szapocznikow bowiem

zatem zapamiętywaniem ciała, "utrwalaniem" nietrwałego. W projektach

pomników przywołuje w większym stopniu doświadczenie powszechne, później

staje się głównie rejestracją jednego kobiecego ciała poddanego ciśnieniu

cierpienia.

I jedne, i drugie prace podtrzymują epitafijny ton tej twórczości. Ocalają tym

samym jej wymiar egzystencjalny. U Szapocznikow bowiem ze świadomością

bólu, którego człowiek nie może uniknąć, łączy się silna wiara w potęgę zmysłów.

Alina Szapocznikow | Braterstwo | hol PKiN |

1954

Alina Szapocznikow | ??????????? | ????????

Alina Szapocznikow | Pierwsza miłość | 1954:

- to nie ciało w roboczym kombinezonie

- "Coś się stało z rzeźbami Aliny Szapocznikow;

nie są to już owe jednorodne bryły, układające

się w liryczny i przekorny kształt dziewczęcego

aktu (...). Forma - w 'Pierwszej miłości' w

jakimś stopniu już zamknięta, ostateczna -

doznała wstrząsu, podlega procesom

niepokojącego samozniszczenia. Sprawy i bryły

kiedyś proste i w sposób naturalny szlachetne -

dziś przeczą same sobie; istota rzeczy nie jest

już, jak dawniej, oczywista i tylko jedno staje się

pewne: że nie ma drogi powrotnej".

Alina Szapocznikow | Getto ?????? | ???????

V ŚWIATOWY FESTIWAL MŁODZIEŻY I

STUDENTÓW 1955

Henryk Tomaszewski | Rewizor | 1953:

- plakat

Wojciech Fangor | Macloria | 1954:

- plakat

Wojciech Fangor | V Światowy Festiwal

Młodzieży i Studentów w Warszawie | 1955:

- plakat

- Ten festiwal stał się zaczynem pewnych

procesów, które rozwinęły się na znacznie

szerszą skalę, które przyjęły kształt

gwałtownych przemian roku 1956. Organizacja

tego festiwalu była w gestii „postępowej

młodzieży”. Przygotowania rozpoczęły się w

1954 roku i stały się polem formowania

pewnych inicjatyw artystycznych, które wiązały

się z przemianami pokoleniowymi. To było

pokolenie w całości wychowane w czasach

realizmu socjalistycznego.

Jerzy Staniszkis | okładka programu V ŚFMiS |

1955:

- forma husarskiej szarży

Marek Leykam i Jerzy Hryniewiecki | Stadion

X-lecia PRL | 1955:

- oddany do użytku

- jest to dzieło niemające w sobie elementów

socrealistycznych: całość oparta na geometrii

Pierwotny projekt Stadionu X-lecia PRL

Marek Leykam i Jerzy Hryniewiecki | Stadion

X-lecia PRL- projekt | 1955:

- finalny rysunek, czysty, geometryczny, brak

elementów stylistycznych – ta formuła po raz

pierwszy

Marek Leykam i Jerzy Hryniewiecki | Stadion

X-lecia PRL | 1955

Marek Leykam i Jerzy Hryniewiecki | Stadion

X-lecia PRL | 1955

H.Tomaszewski&W.Fangor | dekoracja na ul.

Marszałkowskiej - V ŚFMiS | 1955:

- Henryk Tomaszewski, Wojciech Fangor, Jan

Młodożeniec, Maria i Kazimierz

Płechotkowie dostają zlecenie na dekorację ulic

- pojawia się nowa stylistyka, która ma niewiele

wspólnego ze stylistyką realizmu stylistycznego:

duże wpływy Picassa (który jeszcze jest w partii

komunistycznej)

H.Tomaszewski&W.Fangor | dekoracja na ul.

Marszałkowskiej - V ŚFMiS | 1955:

- sztuka wchodzi w przestrzeń publiczną

H.Tomaszewski&W.Fangor | dekoracja na ul.

Marszałkowskiej - V ŚFMiS | 1955:

- wielki fryz przy ulicy Smolnej Młodożeńca

(BRAK ZDJECIA?????????)

Wojciech Fangor | replika „Guerniki” Picassa

- V ŚFMiS | 1955

M.iK.Płechotkowie | dekoracje na Nowym

Świecie - V ŚFMiS | 1955

ARSENAŁ 1955

„Przeciw wojnie. Przeciw faszyzmowi” =

„Arsenał” na V ŚFMiS | 1955:

= Ogólnopolska Wystawa Młodej Plastyki

- inicjatywa wyszła od młodych studentów z

warszawskiej ASP : pierwszy wielki debiut

pokolenia, które potem zadecyduje o polskiej

sztuce – od 1954r organizacją wystawy zajmują

się Jan Dziędziora, Jacek Sienicki, Marek

Oberländer i Elżbieta Grabska > Było już

dwa lata po śmierci Stalina, budziły się nadzieje

na ideologiczne przemiany. W takiej atmosferze

młodzi malarze, wspierani przez równie młodą

historyczkę i krytyczkę sztuki, powzięli zamiar

przygotowania ekspozycji, która miała pokazać

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: