MPE_wyk__ady_z_2008i.doc

Wykład 3 z 22 X 2008

EKG – dorobek traktatowy

Dorobek traktatowy EKG w zakresie ochrony środowiska naturalnego

EKG – Europejska Komisja Gospodarcza

·         Jedna z 5 komisji gospodarczych regionalnych ONZ

·         Powołano w 1947

·         Cel to odbudowa gospodarcza i ekonomiczna powojennej Europy której siedzibą jest Genewa

·         Główny budynek ONZ znajduje się w Genewie

·         Do 1989 UNECE forum dialogu,  współpracy ekonomicznej między Europą Zachodnią a Państwami Bloku Wschodniego

·         Wzrost aktywności państw Europejskich na polu gospodarczo –ekonomicznym

·         Jest otwarta na zewnątrz ( inne organizacje, państwa)

·         Budowa dróg, ochrona środowiska ( 5 konwencji, protokoły dodatkowe w 2003 wprowadzono dodatkowo protokoły do konwencji)

Konwencje:

1.         W sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości. Otwarta do podpisu w Genewie z 13 XI 1979 w 1983 wchodzi w życie + 8 protokołów

2.         Konwencja o ocenach oddziaływań na środowisko w kontekście trans granicznym, sporządzona w Espoo z 25 II 1991 weszła w życie w 1997

3.         O ochronie i użytkowaniu cieków trans granicznych i jezior międzynarodowych sporządzona  w Helsinkach z 17 III 1992 ( w 1996 weszła w życie + 2 protokoły)

4.         W sprawach trans granicznych skutków awarii przemysłowych z Helsinek z 17 III 1992 (weszła w życie w 2000 + 1 protokół

5.         Konwencję o Dostępie do Informacji, Udziale Społeczeństwa w Podejmowaniu Decyzji oraz Dostępie do Sprawiedliwości w Sprawach Dotyczących Środowiska z Aarhus z 25 VI 1998 wchodzi w życie w 2001

Ad. 1.  W sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości. Otwarta do podpisu w Genewie z 13 XI 1979

Zanieczyszczenie powietrza którego fizyczne pochodzenie jest umiejscowione całkowicie lub częściowo na obszarze jednego kraju ale oddziałuje na drugie, na taką odległość, że nie jest możliwe określenie całości udziału pojedynczych źródeł emisji lub grup źródeł.

Obowiązki państwa stron;

·         Celem jest ograniczenie i zmniejszenie zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza co obejmuje też trans graniczne zanieczyszczenie powietrza na dalekie odległości

·         Reguluje kwestie państwa, które jest zagrożone, lub dotknięte zanieczyszczenie, państwa w tej kwestii podejmują konsultacje

·         Brak przepisów dotyczących odpowiedzialności państwa za szkody wynikające z zanieczyszczenia

Organy:

·         Wykonawczy (przyszłe działania, plan pracy, organ decyzyjny w sprawie strategii) ma organy pomocnicze:

ü      Grupa robocza do spraw skutków

ü      Organ sterujący EMEP

·         Wspólny program monitoringu i przenoszenia zanieczyszczeń na daleki odległości

ü      Grupa Robocza do spraw Strategii Przeglądu

·         Komitet do spraw Implementacji Konwencji z 1997

ü      monitoruje przestrzeganie Konwencji (kto cele i zasady konwencji realizuje)

Protokoły dodatkowe:

·         protokół genewski (1984) w sprawie długoterminowego finansowania EMEP

·         protokół helsiński (1985), dotyczący redukcji emisji siarki i jej transgranicznego przepływu. Przepływ zmniejszony o 30% to zakłada protokół. Co roku składa się raport

·         protokół sofijski (1988), ograniczenie tlenku azotu i jego transgranicznego przepływu. Współpraca w wymianie technologii, debaty, co roku raport

·         protokół genewski (1991), kontrola lotnych składników organicznych i ich transgranicznego przepływu

·         protokół z Oslo (1994), dalsza redukcja emisji siarki (rozwinięcie helsińskiego z 1985

·         protokół z Aarhus (1998), metale ciężkie (kadm, ołów, rtęć)

·         protokół z Aarhus (1998), trwałe zanieczyszczenia, ograniczenie zapobieganie emisji ich

·         protokół z Gothenburga (1999), ograniczenie eutrofizacji, zakwaszania, ozonu przyziemnego (organicznie siarki i amoniaku do 2010 )

Ad. 2.  Konwencja o ocenach oddziaływań na środowisko w kontekście trans granicznym, sporządzona w Espoo z 25 II 1991 weszła w życie w 1997

Charakter prewencyjny, ocena działalności przemysłu na naturę w kontekście trans graniczny. Nakłada obowiązek na strony, żeby przed podjęciem działalności wymaganej w załączniku nr 1 Konwencji trzeba zanalizować jak to na naturę wpłynie. Metody prawne administracyjne i inne! Jeśli zgoda zostanie wydana to zagrożone działalnością kraje trzeba informować o ryzyku.

·         Zagrożone państwo może podjąć decyzje o udziale w procedurze oceny skutków, po podjęciu decyzji należy przekazać państwu chcącemu prowadzić działalność, na jego wniosek, informacje o elementach natury które są zagrożone

·         Analiza poszczególnych kwestii dotyczących zanieczyszczenia transgranicznego

Ad. 3. O ochronie i użytkowaniu cieków trans granicznych i jezior międzynarodowych sporządzona  w Helsinkach z 17 III 1992

·         Eliminacja zagrożeń cieków wodnych i jezior międzynarodowych podjecie działań  eliminujących te zagrożenia

·         Zapobieganie, kontrolowanie i ograniczanie zanieczyszczeń wód, które są niebezpieczne dla organizmów oparte jest ono na 2 zasadach:

ü      Zasada zapobiegawczości – nie wolno opóźniać działań mających zapobiec, bądź ochronić środowisko, nawet jeśli nie ma pełnych badań między udziałem niebezpiecznych substancji a skutkiem w naturze

ü      Zanieczyszczający płaci – koszty podejmuje zanieczyszczający

·         Określenie limitów emisji do źródeł punktowych do wód powierzchniowych na podstawie najnowszych technologii, przyjęcie kryterium dotyczącego jakości wód

·         Zawieranie 2-stronnych lub wielostronnych porozumień w koordynowaniu działalności i prowadzeniu konsultacji

Protokoły dodatkowe:

·         Protokół londyński „Woda i zdrowie” wszedł w życie w 2005. Badanie jakości wody, ograniczanie związków rakotwórczych, ochrona źródeł ochrona przed zatruciami, monitoring, ostrzeganie przed skażeniem wody

·         Protokół kijowski 2003 dotyczące odpowiedzialności cywilnej i odszkodowania za szkody spowodowane trans granicznymi skutkami awarii przemysłowych na wodach trans granicznych. Nie wszedł w życie. Przyznaje jednostce odpowiednie i niezwłoczne odszkodowanie (forma roszczenia prawnego), zakaz dyskryminacji. Nakłada też obowiązek na przedsiębiorstwa. Trzeba ustanowić fundusz lub inne zabezpieczanie dla odszkodowania

KATASTROFY:

1.       Katastrofa w Czarnobylu:

·         Największa katastrofa w historii energetyki jądrowej z 26IV 1986. Wybuch wodoru z reaktora w Czarnobylu w bloku nr IV elektrowni. Szwecja poinformowała o skażeniu

·         Skażenie promieniotwórcze obszaru ok. 100 tys. km ² terenu na pograniczu Białorusi, Ukrainy i Rosji, chmura rozprzestrzeniła się po całej Europie

·         Po katastrofie wyznaczono zamkniętą strefę buforową 2,5 tys. km²  i wysiedlono z niej wszystkich mieszkańców ( choć obszar skażenia wokół elektrowni to 0,5 km²

·         10 km od elektrowni to obszar „szczególnego zagrożenia” a w odległości 30 km „strefę o najwyższym stopniu skażenia”

·         Zlikwidowano 20 kołchozów

2.       Katastrofa w Bhopalu:

·         2/3 grudnia 1984 katastrofa chemiczna w Indiach, otworzył się zawór bezpieczeństwa na zbiorniku zawierającymi izocyjan metylu. Uwolniona chmura zajęła zabudowania. 2500 osób zmarł, 100 tys. trwały uszczerbek na zdrowiu, potem też umierali ludzie. Ewakuacja 200 tys. ludzi.

·         Największa awaria chemiczna może nawet gorsza od Czarnobyla

3.       W Świedłowsku:

·         III/IV 1979 zakład magazynowania broni biologicznej

·         Podczas kontroli przeoczono notatkę o wymianie filtrów, uwolniły się laseczki wąglika i zapadli pracownicy na odmianę płucną tej choroby

·         Pracownic nocnej zmiany innych zakładów też zachorowali. Między innymi zakład ceramiczny uległ skażeniu

Ad. 4. W sprawach trans granicznych skutków awarii przemysłowych z Helsinek z 17 III 1992 (weszła w życie w 2000

Zmniejszenie zagrożenia awariami przemysłowymi, lub zniwelowanie skutków, wspomaganie państw w zakresie:

·         Zapobiegania awarią

·         Przygotowywanie na wypadek awarii

·         Przygotowywanie na skutki awarii

Konwencja zajmuje się także katastrofami o charakterze naturalnym

·         Państwa działają razem przed i po awarii, informując siebie o planach niebezpiecznej działalności

·         Wzajemna pomoc przy awarii, likwidacje jej skutków, system ewakuacji ludzi, stworzenie strefy buforowej

·         Rozwój badań i techniki związanej z awariami

W listopadzie w 2000 r. Bruksela na Konferencji Stron stworzono System Powiadamiania o Awariach EKG

ONZ jako wczesne ostrzeganie utworzono Biuro Konwencji(analiza informacji o awariach i implementacja postanowień przez strony)

Grupa Robocza do spraw Implementacji (przedstawiciele stron- państw odpowiedzialni za implementacje Konwencji w krajach własnych. To organ podległy Biurowi (Monitorowanie przestrzegania Konwencji)

Ad. 5.Konwencję o Dostępie do Informacji, Udziale Społeczeństwa w Podejmowaniu Decyzji oraz Dostępie do Sprawiedliwości w Sprawach Dotyczących Środowiska z Aarhus z 25 VI 1998

Dostęp do informacji, publiczny udział w podjęciu decyzji, dostęp do sprawiedliwości w zakresie natury

Państwo określa procedurę odwoławczą, jeśli ktoś uzna, że jego prawo do informacji nie jest zapewnione.

Stronny winny wytworzyć fakultatywny mechanizm o niespornym, niesądowym i konsultacyjnym charakterze dla przeglądu przestrzegania postanowień Konwencji (uwzględnienie opinii społecznych i uwzględniać postulaty społeczne w sprawie jednostek

W październiku 2002 w Lucca (Włochy) przyjęto decyzję I/7, na mocy której utworzono tzw. Komitet Zgodności (8 członków) zajmujący się rozpatrywaniem skarg, na postanowienia niezgodne z Konwencją. Nie jest sądem, ponieważ nie wydaje rozstrzygnięć, może wydawać zalecania zbiera informacje o zarzutach. Funkcja doradcza

Protokół dodatkowy:

·         Rejestr uwalniania i transferu zanieczyszczeń (utworzenie zintegrowanego, ogólnokrajowego rejestru uwalniania i transferu zanieczyszczeń

KBWE – Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie             

KBWE/OBWE

·         1975 rok – KBWE, podpisała w Helsinkach Akt Helsiński czyli Akt końcowy KBWE

·         1995 – faktyczne zawiązanie się OBWE, która de facto nie jest organizacją międzynarodową

·         Trzy etapy KBWE:

1.    Od II wojny do 1973 negocjacje państw Wschodu i Zachodu, które miały doprowadzić do dialogu między nimi

2.    1973-1975 Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (Obrady konferencja państw) w 1975 Akt Helsiński

3.    1975-1994 „proces KBWE” (konferencja jest dalej w toku, jako cykliczne spotkania, aż do grudnia 1994)

4.    Grudzień 1994 decyzja o zintensyfikowaniu konferencji i zinstytucjonalizowanie jej i stworzenie OBWE, która działa od 1995

·         KBWE – współpraca między państwami od początku lat 70, mająca formę klasycznej konferencji międzynarodowej

·         OBWE – specyficzna forma między tymi państwami powstała na bazie tej konferencji

ü      Jest współpracą polityczną i zinstytucjonalizowaną, ma instytucje, organy, nie jest organizacją międzynarodową w sensie podmiotu PMP, ale ma wiele cech organizacji międzynarodowej:

Ø      Określone cele

Ø      Zasady

Ø      Organy – instytucje

Ø      Siedzibę

Ø      Środki finansowe

Ø      Ius legationis – prawo utrzymywania stosunków dyplomatycznych

ü      Ale nie ma:

Ø      ius tractatum

Ø      ius standi

ü      To jest organizacja międzynarodowa in statu nastendi – coś więcej niż konferencja międzynarodowa ale mniej niż organizacja międzynarodowa

Historia powstania KBWE

·         Negocjacje toczyły się od 1945

·         W 1965 na forum ZO ONZ polski minister Rapacki zgłosił projekt zwołania ogólnoeuropejskiej konferencji z udziałem USA i Kanady mieli oni zająć się bezpieczeństwem w Europie( w końcu nie było oficjalnej konferencji pokojowej po II wojnie)

·         W 1973 zrealizowano

KBWE sensu stricte:

Początek konferencji to 1973 koniec 1975. Ta 2 letnia konferencja toczyła się w 3 etapach:

·         I etap 3.07-7.07 1973 Helsinki

·         II etap 18.09-5.12 1973 Genewa

·         III etap dzielił się na:

ü      15.01-26.07 1974 Genewa

ü      2.11.1974- VI 1975 Genewa

III etap różnił się od I-go i II-ego, bo to były obrady w 3 komisjach(ds. stosunków między państwami, ds. stosunków gospodarczych i ds. humanitarnych) był bardzo zinstytucjonalizowany

Na obradach 1973-75 był 33 państwa ...