Waldemar.Lysiak.-.Stulecie.klamcow.(osloskop.net).pdf

Waldemar Łysiak

STULECIE

KŁAMCÓW

[copyright autora obejmuje również wszystkie rozwiązania typograficzne książki]

Nota edytorska

Wydanie II

Chicago-Warszawa 2000

Z końcem roku 1999 ukazała się nowa powieść Waldemara

Łysiaka pt. „Cena” , momentalnie bijąc wszelkie rekordy szyb-

kości sprzedaży (jak podała „Rzeczpospolita” — tylko w ciągu

dwóch pierwszych tygodni obecności na rynku sprzedano 18

tysięcy egzemplarzy; dziennik skwitował to następująco: „Feno-

menalna sprzedaż!” ). „Cena” , chociaż była beletrystyką — tzw. li-

teraturą piękną — ma pewien istotny związek treściowy z

dziełem faktograficznym, jakim jest „Stulecie kłamców” , dlate-

go odwołanie się do „Ceny” ma swój głęboki sens. Paralelę uza-

sadnia jedno celne słowo z tytułu recenzji, którą opublikował

„Tygodnik Solidarność” . Anna Poppek napisała tam: „ «Cena»

jest książką, na którą długo czekaliśmy, stanowi bowiem mistrzowskie

podsumowanie polskich losów na tle najnowszej historii (...) Jak to

dobrze, że mamy Łysiaka” . Tytuł recenzji brzmiał: „ŁYSIAK —

SYNDYK FIN DE SIECLE” , a reklama recenzji na okładce

tygodnika mówiła to samo po polsku: „ŁYSIAK — SYNDYK

KOŃCA WIEKU” . Trzeba oddać recenzentce hołd, tylko bo-

wiem wybitni krytycy potrafią jednym słowem — jednym wy-

razem — bezbłędnie ująć istotę zagadnienia.

Syndyk to termin prawniczy — oznacza zarządcę masy

upadłościowej. Do „Stulecia kłamców” ów termin pasuje rów-

nie trafnie (jeśli nie trafniej) jak do „Ceny” . Podsumowując

bowiem cały XX wiek rodzaju ludzkiego — Łysiak staje się syn-

dykiem masy upadłościowej stulecia kończącego drugie tysiąc-

lecie po Chrystusie. Można oczywiście dyskutować, czy w do-

bie rozwiniętego humanizmu albo internetu ludzkość przeżywa

stan zwany potocznie upadkiem. Łysiak twierdzi, że tak, i udo-

wadnia to typową dla siebie, morderczą wnikliwością oraz

Opracowanie typograficzne i graficzne:

Waldemar Łysiak i Adam Wojtasik

Redakcja techniczna: Adam Wojtasik

Korekta: Ryszard Dyliński

Dla zilustrowania tekstu wykorzystano grafikę

XV-wieczną (L. da Vinciego, E. Ratdolta i anonimową).

XVI-wieczną (przede wszystkim A. Dürera, lecz także L. Cranacha St.,

G. Pencza, H. Baldunga Griena, J. Ammana, U. Grafa, H. Burgkmaira

i V. Solisa), XVII-wieczną (J. Callota), XVIII-wieczną (F. Goyi).

XIX-wieczną (J. Flaxmana, E. Delacroix, A. Rethela, W. Kaulbacha

plus anonimowe drzeworyty austriackie jako ozdobniki)

i XX-wieczną (E. Muncha, T. Gronowskiego, W. Waśkowskiego

i T. Lipińskiego), oraz obrazy A. Mantegni, M. Grünewalda, P. Bruegela St.,

F. Goyi, M. Wawrzenieckiego, P. Picassa, R. Magritte’a i F. Frazetty.

EX LIBRIS - POLISH BOOK GALLERY Inc.

5554 West Belmont Ave., Chicago Il. 60641

phone (773) 282-3107, fax (773) 282-3108

WYDAWNICTWO ANDRZEJ FRUKACZ.

EX LIBRIS - GALERIA POLSKIEJ KSIĄŻKI

pl. Trzech Krzyży 16, 00-499 Warszawa,

tel. 628-31-07, 628-45-15, fax 628-31-55

ISBN 83-88455-21-4

Skład i łamanie: Wydawnictwo Key Text, Warszawa

Druk: Łódzka Drukarnia Dziełowa SA

90-215 Łódź, ul. Rewolucji 1905 r. nr 45

błyskotliwością intelektualną. Mamy tu do czynienia z Łysia-

kiem-publicystą i z Łysiakiem-historykiem, lecz przede wszy-

stkim z Łysiakiem-moralistą, Łysiakiem-historiozofem i Łysia-

kiem-filozofem, który nie szczędzi gorzkich prawd bliźniemu

swemu.

Dla niejednego czytelnika niejeden fragment „Stulecia kłam-

ców” będzie bulwersujący, a nawet irytujący, tak jak skandalicz-

ne było dla wielu (zwłaszcza dla polityków) opowiedzenie się

przez Łysiaka po stronie Serbów w kon-

flikcie kosowskim. Talent Łysiaka do

wywoływania burz nie jest jednak awan-

turniczą sztuką dla sztuki, lecz wywodzi

się z umiłowania prawdy, z nie ulegania

instynktowi stadnemu (modom, tren-

dom, naciskom itp.) i z odwagi mówie-

nia głośno rzeczy, które nie zawsze są

mile widziane przez władzę czy opinię

publiczną. A także z pasji nauczyciel-

skiej (z instynktu przewodzenia, wska-

zywania kierunku, kształtowania) oraz

pasji demaskatorskiej czy inkwizytor-

skiej (z nerwu ujawniania, obnażania, piętnowania). Polonijny

publicysta Józef Dudkiewicz, poświęcając Łysiakowi obszerny

esej na łamach prasy zaoceanicznej, rzekł m. in.: „Pisarz tak

wrażliwy jak Łysiak jest genialnym sejsmografem nastrojów społecz-

nych, wydobywa i wypowiada to, co skryte jest głęboko, jeszcze nie ar-

tykułowane, niepokoi, porusza, a nawet kieruje zbiorowymi emocjami

(...) W polskiej tradycji uważa się, że jeżeli naród nie może mówić

własnym głosem, Bóg zsyła mu pisarza. On mówi za naród i w

imieniu narodu. Sprawuje rząd dusz” (1995).

Mówienie rzeczy trudnych w imieniu narodu — czasami

oznacza mówienie rzeczy oczywistych, których jednak nikt

wcześniej nie ważył się publicznie artykułować. Najświeższy

przykład to wydrukowana 10 marca apostrofa Łysiaka do

Rosjan ( „Rosjanie! Zawsze was nie lubiłem ...” itd.), która jeszcze

tego samego miesiąca znalazła kilku naśladowców i pastiszow-

ców (m. in. 24 marca Bronisław Wildstein oznajmił publicznie:

„Jestem rusofobem” ), czasami zarzekających się, iż nie lubią Rosji,

zaś mieszkańców Rosji lubią (czyżby nie lubili krajobrazu rosyj-

skiego?), ale te gierki semantyczne były tylko umizgami do „po-

litycznej poprawności” i nie zmieniały faktu: pewien odważny

mistrz pióra wyważył drzwi, artykułując publicznie resen-

tyment milionów Polaków, i dopiero wówczas przez otwarte

drzwi ruszyła fala ośmielonych „rusofobów” . Identycznie wywa-

żył Łysiak dziesięć lat temu drzwi kresowe, publicznie żądając

zwrotu Polakom czysto polskich miast (Lwów i Wilno), lecz

tego wątku nikt nie podjął, wskutek strachu politycznego.

„Stuleciu kłamców” można chyba niejedno zarzucić (edytor

nie zgadza się z każdą polityczną opinią lub interpretacją au-

tora), lecz na pewno nie można temu dziełu zarzucić braku od-

wagi i braku maestrii w formułowaniu niesłychanie przenikli-

wych konstatacji i diagnoz. Autor wyważa liczne drzwi, rzuca

niejedno światło na rzeczy skrywane w cieniu, wreszcie obala

mnóstwo kłamstw szerzonych uporczywie przez media.

Książka ta stanowi wojnę z nikczemnością i hipokryzją, zaś

piszący ją moralizator częściej niż amboną posługuje się

szyderstwem. Prawo do moralizowania, piętnowania, szydze-

nia, wytykania, oskarżania, demistyfikowania itp. — do podsu-

mowywania ludzkości u schyłku wieku i schyłku tysiąclecia —

wyrobił sobie całą swoją drogą życiową i całą swoją twór-

czością. William Thackeray w „Targowisku próżności” chara-

kteryzował osobnika tego rodzaju jako „człowieka prostolinijnego,

wyzbytego podłostek; człowieka, który patrzy światu w oczy po

męsku, którego cele są szlachetne, a zasady i przekonania niewzru-

szone z punktu widzenia ich stałości, jak i poziomu moralnego” .

„Stulecie kłamców” to właśnie nic innego, jak „patrzenie

światu w oczy po męsku” , wedle celtyckiej dewizy, która od lat

stanowi credo Waldemara Łysiaka: „Prawda przeciw światu!” .

Nota edytorska do wydania II

Chociaż każda książka Waldemara Łysiaka była bestsellerem,

to jednak furora, jaką zrobiły dwie ostatnie jego książki, za-

skoczyła i autora, i wydawcę, i księgarzy, i hurtowników.

„Cena” nie schodzi z list bestsellerów od grudnia roku 1999 (a

więc już przez 9 miesięcy!). „Stulecie kłamców” już czwarty

miesiąc zajmuje (i to „w cuglach” ) pierwszą pozycję na wszys-

tkich listach bestsellerów, także w mediach wrogich autorowi

ze względów politycznych (np. „Gazeta Wyborcza” ). Jest to

bowiem sukces tak przytłaczający, iż w żaden sposób nie moż-

na go zafałszować czy zatuszować. Hurtownicy, u których wy-

dawca zasięga przed drukiem rady co do wysokości nakładu,

tym razem mocno nie doszacowali spodziewanej „frekwencji”

czytelników, więc mimo bardzo dużego pierwszego nakładu —

okazał się on zbyt mały. Stąd konieczność dodruku.

Co spowodowało, że „Stulecie kłamców” cieszy się takim

powodzeniem? Odpowiedź wydaje się prosta: Polacy łakną

prawdy, tak jak ludzie dotknięci suszą łakną ożywczej wody.

Nawet bolesnej i drastycznej prawdy, którą mówi niewielu.

Chcą też niekoniunkturalnego podsumowania wieku, w

którym się urodzili, a który właśnie mija.

Spośród głosów (recenzenckich) o „Stuleciu kłamców” cy-

tujemy szczególnie celny głos Andrzeja Rostockiego na łamach

„Rzeczypospolitej” : „Osobiste pożegnanie pisarza z wiekiem dwu-

dziestym, pełne namiętnej oskarżycielskiej pasji. Przy okazji jest to nie

tylko krytyka czasów, w jakich przyszło nam żyć, lecz także odrzuce-

nie koncepcji polityki stworzonej nieudolnie przez ludzki gatunek.

Doskonale rozumiem intencje autora...”. Rostocki, próbując zgłębić

psychikę wielbicieli literatury Waldemara Łysiaka, dodaje:

„Ciekawe czy podzielają bez zastrzeżeń moralny maksymalizm swoje-

go mistrza. Nie jest przecież łatwo z nim żyć w czasach powszechnego

etycznego kompromisu” (2000).

„W co wierzę?... (...)

Że nie należy kłamać... ja tak sądzę”

Juliusz Słowacki, „Beniowski”

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: