PEŁNOMOCNIK ­– przedst.procesowy , z pomocy którego w postęp.k. może korzystać strona inna niż osk. oraz osoba niebędąca stroną.

              Pokrzywdzony (np.) może już zgłosić przez pełnom. swój udział w postęp., a więc złożyć pisemne zawiadomienie o p-wie, ośw. o działaniu w roli osk-la posiłkowego ubocznego, wnieść prywatny akt oskarżenia lub pozew adhezyjny. Jeżeli chce wystąpić jako subsydiarny wręcz musi skorzystać z pomocy pełnom. (55. § 2.).

              Niekiedy ustawa odrębnie i wyraźnie uprawnia określonego uczestnika do ustanowienia sobie pełnom. np.:

                            - 416. § 4.

                            - 556. § 3.

              Wówczas nie podlegają oni rygorom z 87. § 3. – skoro sama ustawa „przyznaje im interes”. Inny przykład to prawo posiadania pełnom. przez świadków przesłuchiwanych przed sejmową komisją śledczą (ß z ustawy o sejmowej kom. śl. z 1999r.)

              Występuje też pełnomocnik z urzędu – może to dot. m.in. wyznaczenia pełnom. ad hoc do dokonania jedynie czynn. objętej przymusem adwokacko-radcowskim np. wniesienia kasacji lub wniosku o wznowienie procesu. O wyznacznie takiego pełnom. może także wystąpić podm. nie będący osobą fiz. (nie utrzymujący „siebie i rodziny”) – to dzieki 89 + 113. § 2.kpc: gdy podmiot zwolniony z kosztów sądowych tj. wykaże, że nie ma dostatecznych środków na koszty a sąd uzna, że udział pełnom. z urzędu jest potrzebny.

              Pełnomocnictwo może wystąpić jako:

              - pełnomoc. procesowe ogólne lub do prowadzenia poszczególnej sprawy (88§1 + 84);

              - pełnomoc. do poszczególnych czynn. procesowych.

              Wypowiedzenie pełnomoc. przez mocodawce (reprezentowanego) wywołuje skutek wobec organu z momentem zawiadomienia go o tym, a wobec innych uczestn. z chwilą doręczenia im tego zawiadomienia przez organ.

              Pełnom. może dokonywać czynn., do których uprawniony jest jego mocodawca jako strona lub osoba niebędąca str. W przeciwieństwie do obrońcy nie jest jednak samodzielny w prowadzeniu reprezentacji – może być związany wewnętrz. instrukcjami. Może dokonywać czynn. niekorzystnych, ale może narazić się na odp. cywilną. Mocodawca jeżeli występuje jednocześnie z pełnomocnikiem, może jednak niezwłocznie prostować lub odwoływać ośw. pełnom., czyniąc je nieskutecznymi (89. + 93kpc). Ze względu na charakter pełnom. przyjmuje się, że uchybienie terminowi zawitemu przez pełnom. nie jest przyczyną niezależną od reprezentowanego.

              Pełnom. korzysta z materialnopr. immunitetu w zakresie p-wa zniewagi lub zniesławienia. Obowiązuje go tajemnica zawodowa.

RZECZNICY INTERESU SPŁECZNEGO

- uczestnicy postęp., którzy mogą w nim działać, nie będąc stroną ani nie występując w imieniu strony i nie wykonując jej praw. Reprezentują interes publiczny (społeczny, ogólny) nawet, gdy dokonują czynn. korzystnej wobec określonej strony.

Zachowują niezależność wobec stron, a zakres ich uprawnień jest zawsze wyraźnie określony w przep. kodeksu lub ustaw szczeg.

I. PRZEDSTAWICIEL SPOŁECZNY.

To reprezentant organiz.społ., który uczestniczy w postęp. z uwagi na potrzebę ochrony interesu społ. lub ważnego interesu ind., objętego jej zadaniami statutowymi, zwłaszcza ochrony wolności i pr. czł.

Nie może składać wniosków dowodowych, zadawać pytań przesłuchiwanym; choć jego sugestie w tym zakresie mogą być uwzgl. z urzędu. Nie ma prawa zaskarżania zapadłych decyzji.             

II. RPO – przez Sejm za zgodą Senatu na 5 lat, immunitet formalnoprawny (zgoda Sejmu). Uprawnienia:

- może żądać wszczęcia p.p. w sprawie o p-wo ścigane z oskarżenia publ., nie może jednak zaskarżać odmowy czy umorzenia (ß UstRPO);

- w czasie postęp. wyjaśniającego, w związku ze skargą zainteresowanego albo innego sygnału, może żądać przedstawienia sobie inf. o sprawie niezależnie od etapu;

- może żądać wszczęcia postęp.cyw. i wziąć udział w każdym toczącym się postęp. à może wytoczyć powództwo adhezyjne;

- może wnieść kasację od każdego prawomocnego orzeczenia kończącego postęp. – 521. (strony – jedynie od prawomocnych wyroków sądów odwoławczych!)

III. MIN.SPR. – PROK.GEN. – ma wyraźnie rozgraniczone kompetencje:

A.      JAKO PROK.GEN. – 521 (tzw. kasacja nadzwyczajna, tradycyjne uprawnienie). Nie jest rzeczn.int.społ. tam gdzie występuje jako organ postępowania np. 328.

B.      JAKO MIN.SPR. – jest rzecznikiem int.społ. w tych postęp., które z racji na ten interes może inicjować:

-          postęp. w przedm. wniosku o przekazanie ścigania cudzoziemca państwu obcemu (591);

-          o przejęcie lub przekazanie skazanego (608 i 610).

IV. PROKURATOR JAKO RZECZN.INT.SPOŁ.

              - gdy wytacza powództwo adhezyjne na rzecz pokrzywdzonego lub innych uprawnionych albo gdy popiera już wytoczone powództwo (64) – nie będąc powodem cyw., korzysta tu z praw strony i to nawet, gdy pokrzywdzony działa w postęp. lub wstąpi jako powód już po wytoczeniu powództwa przez prok. (wówczas współuczestnictwo jednolite po stronie powodowej – 73. § 2);

              - prokurator może też jeżeli nie wytoczono powództwa wystąpić na rzecz pokrz. z wnioskiem z 44k.k. – o nałożenie na skazanego obowiązku napr. szkody.;

              - gdy wykonuje prawa pokrzywdzonego, gdy ten zmarł, nie pozostawiwszy osób upr. do wyk. jego praw lub gdy osoby takie się nie ujawniły – prok. może wyk. te prawa w taki sposób, w jaki kodeks upoważnia go jako prokuratora; nie może więc np. objąć roli oskarżyciela posiłkowego, może natomiast wstąpić po śmierci oskarżyciela prywatnego w postęp. poprzez „objęcie” oskerżenia prywatnego.

              - gdy działa nie w char. strony ale uczestnika mającego na uwadze int.społ. (ochronę praworządności), np:

a)       570 – może wystąpić o wydanie wyroku łącznego;

b)       jest obecny na rozprawie po odstąpieniu od oskarżenia – 46 i 14. § 2

c)       może uczestn. w rozprawie w spr. wytoczonej przez osk-la subsydiarnego – 55. § 4.

d)       możliwość zaskarżania orzeczeń na korzyść osk.

C Z Y N N O Ś C I     P R O C E S O W E

- to określone przez pr. karne procesowe, zachowanie się uczestnika postęp. wywołujące przewidziane przez to pr. skutki prawne.

Zdarzenie procesowe – fakt, który nie polega na zachowaniu się człowieka, a wywołuje określone skutki procesowe.

Na postęp.k. mogą oddziaływać także fakty zaistniałe poza tym postęp. – mogą to być czynn. innego postęp., a wiec też procesowe, ale nie karnoprocesowe.

1.              Czynn. pozytywne = działania procesowe;

Czynn. negatywne = zaniechania procesowe (czynn. z zaniechań) – zaniechanie będące świadomym aktem woli jest również rozum. jako czynn.

2.              Czynn. proste (pojedyncze);

              Czynn. złożone tj. składające się łącznie z kilku dających się wyodrębnić elem. np. przedstawienie zarzutów

3.              Czynn. indywidualne – izolowane czynn. określonej osoby np. wniosek o uzasadn.

              Czynn. zbiorowe – z założenia uczestniczy w nich kilka osób np. przesłuchanie

              Czynn. ind. to jakby “jedna strona” szerszej czynn. zbiorowej. Podziały 2. i 3. mogą się krzyżować.

4.               Czynn. procesowe, są z zasady jednostronne, niekiedy jednak ustawa wymaga zgody okr. podmiotu > czynn. nabiera charakteru dwustronnego (np. 353. § 1. – zgoda osk.) lub wielostronnego (np. 387 brak sprzeciwu prok. i pokrzywdz.)

5.               Kryterium: podmiot dokonujący czynn.:

·   organów procesowych;

·   stron i ich reprezentantów

·   innych uczestn.

6.               Kryterium: funkcja czynn. (jej cel):

·   rozpoznawcze – poleg. na badaniu i rozstrzyganiu danej kwestii prawnej w postęp.

·   wykonawcze – realizujące zapadłe decyzje (np. doprowadzenie świadka)

7.              Kryterium: treść i charakter czynn.:

A.      czynn. faktyczne – działania wywołujące zmianę w świecie zew.;

B.      spostrzeżenia procesowe – przyjmowanie do świadomości faktów i zjawisk następujących w postępowaniu (np. odebranie zeznań czy wyjaśnień, percepcje zmysłowe przy oględzinach);

C.      ośw. procesowe – uzewnętrznianie w formie przewidzianej prawem procesowym, treści intelektualnych lub aktów woli.

Ośw. procesowe mogą być składane w zasadzie w formie ustnej (ustnie do protokołu) lub pisemnej (pismo procesowe). Są to zatem czynn. ustne lub pisemne. Niekiedy ustawa wyraźnie wymaga formy pisemnej (publiczny akt osk., powództwo adhezyjne, wniosek o uzasadn. Wyroku, śr. odwoławczy). Możliwe jest jednak także skł. ośw. przez strony lub innych uczetsn. niebędących organami w innych formach np. w języku migowym, co wszak wymaga już pośrednictwa tłumacza (204. § 1).

Kpk wprowadza istotne ograniczenia, gdy chodzi o niektóre ośw. dowodowe – 174. Sprawozdania procesowe – zawsze postać pisemna.

8.              Kryterium: dopuszczalność czynn. – prawna możliwość dok. danej czynn. w świetle norm karnoproces. Czynn. niedopuszczalna – taka, której pr.k.p. wyrąźnie zakazuje albo nie stwarza uprawnienia do jej dok. (np. niedopuszcz. jest zatrzymanie osoby, jeżeli nie zachodzą warunki z 244.). Czynn. niedop. są z założenia bezskuteczne. Tam, gdzie czynn. niedop. ma char. faktyczny można poprzez śr. odwoławcze dochodzić jej eliminacji.

9.              Niewadliwe i wadliwe – dopuszczalne, ale nie spełniające wszystkich wymogów procesowych. Mogą być niekiedy konwalidowane. Konwalidacja – usunięcie z mocą wsteczną wady, jaką dotknięta jest czynn. (np. usunięcie braków form. pisma; dodatkowe post. uzupełniające wyrok–420, etc.)  Konwalidacja może też czasami nastąpić z mocy prawa, gdyby doszło do zmiany stanu prawnego, kasującego niezachowane dotąd wymogi. Nie są natomiast konwalidacją zmiany syt. prawnej strony np. uzyskanie pełnoletności, uchylenie ubezwłasnowol. – podmioty te muszą dopiero potwierdzić, swe procesowe żądania dotknięte dotąd wadą. Niekiedy konwalidacja nie jest możliwa. Nie podlegają jej orzeczenia jako ośw. woli organu, poza możliwością korekty (420), Nie można konwalidować uchybień będących bezwzględnym powodem do uchylenia rozstrzygnięcia (439) – wadliwość można usunąć jedynie poprzez śr. zaskarżenia, z tym że w przyp. postanowień możliwe jest uwzględn. zażalenia przez sąd, który je wydał (463). Konwalid. może też być niemozliwa w razie zaistnienia tzw. stanu nieodwracalnego. Nie można sanować przesłuchania duchownego na okol., o kt. dow. się przy spowiedzi, gdy dzięki temu uzyskano inne np. dowody rzeczowe (nie obow. zas. zakazu spożywania owoców z zatrutego drzewa).             

              Możliwe jest ponowienie czynn. wadliwej już z zachowaniem wszystkich niezbędnych wymagań (dwie czynn., druga nie eliminuje wadliwości pierwszej).

              Konwersja – dok. przemiany czynn. wadliwej w inną czynn. zastępczą i osiągnięcie określonego skutku za pomocą tej czynn. (np. 445 § 2. – apelacja bez uprzedniego wniosku o uzasan.)

10.              Skuteczne / bezskuteczne – czy czynn. wywołuje skutek przewidziany przez pr. procesowe. Bezskuteczność może wiązać się z wadliwością, ale czynn. niewadliwa także może być nieskuteczna jeżeli zostanie dok. z przekroczeniem terminu. Ponadto może wynikać z niezaistnienia dodatk. warunków niezależnych od dok. czynn. (np. zgoda prok. na cofniecie wniosku o ściganie – 12. § 3.)

11.               Zasadne / bezzasadne – kryterium to merytoryczna ocena ośw. procesowych. Skutki bezzasadności są od strony formalnej zróżnicowane w zależn. od rodzaju ośw. (bezzasadny akt osk. – umorzenie postęp.; bezzas. apelacja – utrzymanie w mocy wyroku, itd.)

12.               Odwołalność / nieodwołalność – dot. ośw. procesowych. Ośw. wiedzy można odwołać jedynie w tym sensie, że dojdzie do zmiany treści oświadczenia, co nie eliminuje z procesu poprzednich ośw. Imperatywne ośw. woli: polecenia – mogą być odw. Decyzje zaś, w razie ich uzewnętrznienia, co do zasady nie. Przypadki odwołalności „zewnętrznej” (bo teoretycy wymyślili jeszcze „odw. Wewnętrzną”):

·   253

·   170. § 4. (?)

·   98. § 3.

·   gdy zarządz. utraciło sens np. zarz. z 390. § 2.

·   314 – tez mi odwołanie….

Co do odwołalności ośw. woli stron, przeważa pogląd iż jest to dop. z ograniczeniami wynikającymi z ustawy ß zas. dyspozytywności procesu kontradyktoryjnego.

13.              ...