Konie W6: 08.12.2006r.
Pełna krew angielska:
- wyhodowana w Anglii
- data powstania 1793r ® wydanie pierwszej księgi stadnej
- hodowla zamknięta (nie stosuje się żadnego krzyżowania, czystość rasy, zamknięta księga stadna)
- czynniki wpływające na wytworzenie rasy ® krzyżowanie twórcze różnych ras i typów koni min. koni miejscowych, orientalnych i czystej krwi arabskiej; import koni z zachodniej Europy
- ocena wartości hodowlanej koni na podstawie wyników potomstwa, a ocena wartości użytkowej koni w wyścigach płaskich i w galopie
- selekcja i dobór hodowlany – coraz lepsze wartościowo konie
- bardzo dobre środowisko hodowlane, b.długi sezon pastwiskowy
- konsekwencja hodowlana ® kolebka materiału zarodowego (Anglia)
- najszybsze konie na świecie w galopie (1km ze startu w czasie poniżej 1 min.)
- bardzo dobra przemiana materii, przystosowanie do pracy w szybkim tempie
- praca w „długu tlenowym” ® nieodpowiednia ilość 02 do mięśni, więc spalanie glukozy do kwasu mlekowego (produkcja ATP mniej wydajna niż z 02, tłuszcze muszą być spalane w procesie tlenowym)
- odporność na zakwaszenie organizmu (4 mmole kwasu mlekowego/litr, próg powyżej którego następuje zakwaszenie organizmu)
- treningiem można zwiększyć pojemność tlenową mięśni
- konie o żywym temperamencie, szybkiej reakcji na bodźce, dużej odporności, kapitalnej jakości kości, ścięgien, wiązadeł
- konie w typie wierzchowym
- miały ogromny wpływ na hodowlę koni gorącokrwistych, bardzo duży udział w wytworzeniu wielu ras półkrwi (krzyżowanie uszlachetniające pełną krwią)
- do wad rasy zaliczamy:
o zbyt żywy temperament (utrudnia użytkowanie koni)
o nadmierna pobudliwość (stres spowodowany startem obniża wyniki)
- ogromne wymagania pokarmowe i środowiskowe (musi być bardzo dobre żywienie, utrzymanie i pielęgnacja aby uzyskać dobre wyniki wyścigowe, źle na nie wpływają złe warunki środowiskowe)
- cechują je dość kiepskie wyniki rozrodu; źrebność ok. 70% do 70paru% (od 100 klaczy odsadza się nieco ponad 50 źrebiąt)
- Główne przyczyny niskiego rozrodu:
o resorpcje i wczesne poronienia
o straty ciąż (poronienia, martwe urodzenia)
o upadki źrebiąt
o częste występowanie (3,75%) ciąż mnogich ® strata sezonu rozpłodowego (u innych ras ok. 0,5-1%)
- kryteria selekcji:
· podstawowym kryterium selekcji są wyniki wyścigowe (do hodowli wzięte wszystkie konie, które doskonale biegają)
· 2 miejsce kryterium: ocena rodowodu pod kątem występowania przodków z dobrymi wynikami
· 3 miejsce: ocena pokroju
- koń wybitny wyścigowo na pewno będzie używany w hodowli
- pokrój: duża zmienność budowy (od małych do dużych masywnych koni)
- wady budowy:
o wysokonożność (długie dźwignie kończyn)
o nieprawidłowości ustawienia kończyn
o małe i o płaskiej podeszwie kopyta
- ogromna wytrzymałość, „maszyna do biegania”
- dość dobre konie do rekreacji jeździeckiej (przy odpowiednim postępowaniu), po próbach dzielności konie użytkowane w wkkw, skokach przez przeszkody
Uzdolnienia wyścigowe 3 grupy koni:
1) Flajery (krótkie dystanse poniżej 1 mili ang., konie większe, masywniejsze, wcześniej dojrzewające)
2) Stajery (dobrze biegające na długich dystansach, nie przyspieszają na finiszu)
3) Klasowe (wygrywają na każdym dystansie i nawierzchni, najcenniejsze)
- najliczniejsza rasa koni na świecie
- potentat ® USA (liczbowo i genetycznie), Australia, Nowa Zelandia, kraje Ameryki Południowej (Argentyna, Brazylia), Irlandia z Wielką Brytanią ® duża część własność szejków naftowych; też Francja, Włochy, Niemcy
- Polska ® 0,2% pogłowia światowego (wartość hodowlana – ogromny dystans w stosunku do czołówki światowej)
Czynniki decydujące o rozwoju hodowli:
o Na Zachodzie rozpowszechnienie sprzedaży „roczniaków” do biegania na torze wyścigowym (cena rocznego konia zależy od: pochodzenia, wyników użytkowych ojca, oceny matki i jej przodków – czy matka dawała dobre potomstwo z 1 ogierem czy z różnymi ogierami, ocena wyglądu konia, wzrostu i rozwoju)
o Najdroższy roczniak sprzedany za 12mln $ i nie wygrał nic, ogier Sekretariat za 28tys.$ - wygrał 5mln$, do hodowli sprzedany za 50mln $ à loteria
o Wygrane na gonitwach wyścigowych (duże koszty utrzymania konia w treningu oraz ogromne koszty transportu)
o O max. cenie konia nie decyduje czy koń jest wyrośnięty, masywny, ogromny
o Co najmniej połowa koni sprzedawanych na liczących się aukcjach – pokrywa koszty ceny
o Sprzedaż materiału zarodowego po odbytych próbach dzielności na torze wyścigowym (zabroniona inseminacja)
o Pieniądze z działalności przemysłowej (konie jako lokata kapitału)
- Ok. 12% wygrało więcej od średniej – tory polskie
- Zarobek na: sprzedaży materiału zarodowego po próbach dzielności na torze wyścigowym - -więc w hodowli pełnej krwi zabroniona inseminacja, aby był zbyt nie tylko na najlepsze ogiery ale i na te mniej wybitne (bo 1 najlepszy nie pokryje tak dużo klaczy)
- Koszt najlepszych ogierów 10-50mln$ - nie 1 właściciel lecz udziały 40-40kilka% (mają prawo pokryć swoje klacze i też pieniądze za krycie klaczy)
- Rekord ogier Roterdamser 1mln$ koszt pokrycia bez gwarancji zapłodnienia
- Pieniądze z działalności przemysłowej (lokata w hodowlę koni)
HODOWLA POLSKA:
- 0,2% pogłowia światowego (ok. 1000 klaczy – więcej w hodowli prywatnej)
- w wyścigach konie 8,12,16 miejsce – nasze konie gorsze o 3 sekundy od zwycięzców zagranicznych na wyścigach
Koszt produkcji roczniaka XX (pełnej krwi angielskiej):
- koszty zakupu klaczy powinny być rozłożone na liczbę źrebiąt zdatnych do sprzedaży, jeżeli przyjmiemy, że:
o średnia liczba źrebiąt rodzonych przez klacz wynosi 5
o że ok. 70% źrebiąt może być sprzedana z powodu (upadków, chorób, urazów) lub kiepskiej jakości źrebięcia
o to 28,5% kosztów zakupu klaczy jest zlokalizowane w koszcie każdego ze źrebiąt
Amortyzacja klaczy:
- koszty zakupu/liczba odchowanych od klaczy źrebiąt
- faktyczna amortyzacja (zużycie) klaczy = (koszt zakupu – koszt sprzedaży) / lata użytkowania
- w krajach gdzie podatek dochodowy w rolnictwie możliwość wpisania w koszty określonej ilości stada podstawowego
- 28,5% wartości klaczy trzeba przypisać na każde odchowane źrebię
- kilkadziesiąt tys. zł za klacz
- utrzymanie klaczy
- ok. 70% krytych klaczy zaźrebi się
- ok. 80% urodzi żywe źrebię
- szansa urodzenia przez klacz żywego źrebięcia wynosi ok. 56%
- klacz może mieć źrebaka co 2 lata
- tylko 70% żywych źrebiąt osiąga status sprzedażnych roczniaków. Wynika stąd że klacz ma 39% szans wyprodukowania sprzedażnego roczniaka.
- Klacz produkując 1 sprzedanego roczniaka musi być utrzymywana średnio przez 2,6 lat. W koszt wychowu sprzedanego roczniaka wliczamy koszty utrzymania klaczy w okresie 2,6 lat, więc koszty odchowu źrebaka bardzo wysokie.
- W skład kosztów hodowlanych wchodzą:
o opłata za stanówkę, koszty transportu do i od ogiera, koszty badań klaczy, koszty transportu i utrzymania klaczy, gdy przebywa poza swoją stadniną przez okres 2,6 lat, koszty utrzymania klaczy w pensjonacie w czasie krycia
- koszty odchowu źrebięcia tylko 70% żywo urodzonych źrebiąt będzie sprzedana, jednak żywić i utrzymywać należy 85% źrebiąt (koszty utrzymania źrebaka nie wynoszą więc 100% lecz 117,6%).
- koszty sprzedaży
- inne (ubezpieczenie, podatki, amortyzacja budynków, inwestycje, koszty sprzętu)
koszty zakupu klaczy (28,5%/1 źrebię) 11,8%
utrzymanie klaczy 44,8%
koszty hodowlane 28,5%
koszty odchowu źrebięcia 10,8%
koszty sprzedaży 4,1%
Polska:
1) Słabe wyniki, bo nie stać nas na zakup cennego materiału zarodowego
2) Nie stać nas było na doskonałe warunki środowiskowe
3) Mała populacja koni – wąska podstawa selekcji
4) Dekoniunktura – problemy finansowe torów wyścigowych i brak możliwości organizacji wyścigów przez cały sezon
- Krzyżowanie wypierające końmi miejscowymi z końmi zimnokrwistymi z Europy Zachodniej
- Po II wojnie światowej bardzo dynamiczny okres chowu koni zimnokrwistych
Zalety:
- wczesne dojrzewanie co pozwala na skrócenie okresu wychowu – konie 2 letnie lub nieco młodsze
- duża siła pociągowa, wynikająca z dużej masy ciała (tzw. normalna siła pociągowa z jaką koń mógł pracować przez 8-10 h stanowi 12 – 15% m.c.)(duże zapotrzebowanie na te konie w transporcie i rolnictwie)
- spokojny temperament i dobry charakter niezbędny przy użytkowaniu roboczym oni
- duża m.c pozwalająca uzyskać wysokie sumy przy sprzedaży koni na rzeź po zakończeniu użytkowania (bo cło wywozowe z Polski płaciło się od sztuki, a nie od m.c. konia)
- przydatność do produkcji młodego żywca końskiego ze względu na duże tempo wzrostu (najlepsza grupa rasowa do produkcji źrebiąt rzeźnych)
- starzenie się wsi i dużo robotniczych gospodarstw – pracowały osoby starsze, kobiety i dzieci i ten koń był lepszy
Utrzymanie intensywne:
- źrebak do 6 miesięcy po urodzeniu 60kg, w ciągu 1 roku 350-400kg może uzyskać
- przyrosty dzienne do 1700g (bardzo dobry przyrost)
- klacze zimnokrwiste 25-30 litrów (bardzo dobre białko i 5 MJ energii strawnej, więc źrebaki zużywają dość mało paszy na 1kg przyrostu)
- z mleka KUMYS
- 1 litr mleka – 2 MJ energii strawnej
Utrzymanie ekstensywne:
- 240-320kg w wieku 6 miesięcy
- przyrosty 1000-1400g
- zbyt źrebiąt nie jest trudny, ale dużo płacimy pośrednikowi (źrebak 2-3tys. zł, a przetrzymanie przez pośrednika przez 2 dni 500zł, a ogromne koszty pozyskania źrebaka)
- opłaca się utrzymywać źrebaki do 1 roku, max. 1,5 roku
Najważniejszy wpływ na polskie pogłowie:
Krzyżowanie wypierające:
- ardeny szwedzkie (koń rasy ardeńskiej importowany ze Szwecji)
- ardeny francuskie
...
mrufka_a