bajkoterapia_czyli_malymi_kroczkami_przez_wielkie_strachy.pdf

Placwka

z certyfikatem ISO 9001:2000

z akredytacją Łódzkiego Kuratora Oświaty

Bajkoterapia, czyli małymi kroczkami przez wielkie strachy

„Oswajanie strachu”

Nie jest łatwo strach oswoić. Trzeba wiedzieć: strach się boi.

Ma spotniałe blade dłonie, Futro wiecznie nastroszone,

Niespokojne wielkie ślepia. Wie, nie będzie nigdy lepiej.

Niekochany, zaniedbany patrz, przemyka się wzdłuŜ ściany.

Zimny. Czujny. Roztrzęsiony. W ciemnym kącie przyczajony.

Wystaw mu miseczkę mleka. Oswój go. On na to czeka.

Justyna Winiarska

Jedną z metod pomocy pedagogicznej czy psychologicznej małemu człowiekowi

wkraczającemu na wyboistą drogę ku dorosłości jest bajkoterapia. Jest to waŜna metoda

wspierająca i oddziaływująca terapeutycznie we wczesnych okresach rozwoju dziecka. MoŜe

pomóc w efektywnym radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami, jak np.: pierwszy dzień w

przedszkolu, w szkole, rozwód rodziców, ból, niepowodzenia szkolne i inne. Uogólniając,

moŜemy stwierdzić, Ŝe bajkoterapia jest rodzajem biblioterapii. Adresatem jej są małe dzieci,

będące w młodszym wieku szkolnym oraz przedszkolaki. Tworzywem oddziałującym: bajki

terapeutyczne oraz cała ta literatura dziecięca, która realizuje cele wspierania lub terapii.

Dziecko takiej pomocy potrzebuje, poniewaŜ jego świat - to przesuwający się ciąg

bardziej lub mniej zrozumiałych dla niego obrazów i zdarzeń. Mały człowiek musi umieć

odnaleźć się w tym świecie, umieć odpowiednio – właściwie reagować na stale zmieniający

się układ zdarzeń. Bajki silnie oddziałując na wyobraźnię dziecka, pomagają mu zrozumieć

ludzi, pozwalają wczuć się w motywy ich postępowania oraz przeŜycia. Uczą rozróŜniania

dobra i zła.

Tak, jak się mówi o wieku pytań u dziecka, tak mówi się teŜ o wieku bajek. Przypada

on juŜ na czwarty rok Ŝycia. Wtedy właśnie zainteresowanie baśnią i bajką rozkwita w

młodym człowieku. Dziecko myśli inaczej niŜ my – dorośli. Czterolatkowi nie potrzebna jest

jeszcze prawda, szczególnie ta bolesna, cięŜka. Dziecko musi rozwojowo przejść przez pewne

okresy myślenia, zanim zacznie oceniać świat naszymi kategoriami. Nie moŜna go karmić

przedwcześnie pojęciami ani problemami dorosłych. Dlatego warto na tej drodze ku

dorosłości postawić przed dzieckiem właśnie bajkę. Wpływ jej na kształtowanie się

osobowości, uczuć i postaw moralnych a takŜe na pobudzenie i rozwijanie wyobraźni trudno

przecenić. Tym bardziej, Ŝe bajka przykre treść przekazuje w formie zrozumiałej dla małego

człowieka. Wspieranie emocjonalne pomaga odbudować pozytywną samoocenę poprzez

doświadczenie, Ŝe inni podobnie postępują, obniŜyć napięcie emocjonalne poprzez ekspresję

emocjonalną, doraźnie poprawić samopoczucie. Dziecko bowiem musi wyjść poza siebie,

przeŜyć fantazyjnie wszystko to, co nie zdarza się w jego Ŝyciu. Opowiadanie i bajka

spełniają to zadanie porównywalnie do treści i przeŜyć jakie niosą ze sobą teatr, literatura,

film w Ŝyciu dorosłym. To wszystko zaspokaja popęd ciekawości i zaznajamia nas z losami

innych ludzi będących w podobnych sytuacjach do tych w jakich sami się znajdujemy na

róŜnych etapach Ŝycia.

Wspieranie w rozwoju przez literaturę to pomoc w budowaniu korzystnego dla

jednostki doświadczenia dotyczącego gromadzenia wiedzy o świecie i kształtowania

właściwego obrazu siebie 1 .

Jak zauwaŜa G.Bishop, autor Psychologii zdrowia 2 , „oddziaływanie terapeutyczne

poprzez literaturę polega na dostarczeniu wiedzy pozwalającej na zmianę orientacji

poznawczej problemu, a więc np. zapoznanie ze strategią poznawczą, mogącą ograniczyć

negatywne skutki trudnej emocjonalnie sytuacji”. Dlatego teŜ, bajkoterapia jest coraz

powszechniej stosowana nie tylko „zapobiegawczo” w szkołach i przedszkolach, ale teŜ jako

czynnik wspomagający leczenie zaburzeń emocjonalnych u dzieci w psychoterapii. Pomaga

im w zrozumieniu i pokonaniu własnych trudności, lęków, słabości i niepokojów podając

sposoby ich przezwycięŜenia. W analizie psychologicznej bajki, dają się wyodrębnić dwie

warstwy: poznawczą i emocjonalną. Dziecko poznaje otaczający świat poprzez działania

bohaterów opowieści. Dostarcza ona wzorców postępowania, wskazuje na to co dobre, a co

złe. Przedstawiany świat jest uproszczony, ale przez to zrozumiały dla dziecka. Bajka pomaga

zrozumieć dziecku ten świat adekwatnie do jego moŜliwości intelektualnych, pomaga takŜe w

budowaniu obrazu samego siebie. Identyfikując się z bohaterem bajkowym, dziecko

przyjmuje jego wzorce moralne, sposób myślenia, działania. Dzięki bajkom odkrywa własną

toŜsamość i pobudza wyobraźnię. Bajka popycha do wczuwania się w emocje, jakich

doświadczają główne postacie bajkowe, a przez to dzieci stają się wraŜliwe na zło,

niesprawiedliwość, ból. Uczą się odkrywać świat w taki sposób, by czerpać z tego jak

najwięcej radości i radość tę dawać współodkrywcom.

W tym miejscu warto przywołać słowa autorek ksiąŜki pt.: Czarodziejski Pyłek – czyli

metafora i bajka we wspomaganiu rozwoju małego dziecka , które twierdzą, iŜ „... bajka

1 Por.: M. Molicka, Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii , Media Rodzina 2002.

G. Bishop, Psychologia zdrowia , Wrocław 2000, s. 221.

pozwala bez obaw spojrzeć na swoje problemy i uczy, jak pomagać samemu sobie w

stresujących sytuacjach. Poprzez bajki o charakterze terapeutycznym dziecko uczy się przede

wszystkim pozytywnego myślenia o swoich problemach. Utwory te uodparniają równieŜ

przed atakującymi bodźcami z zewnątrz, obniŜają ich moc, umoŜliwiając tym samym

stawianie czoła przeciwnościom, pokazują szczęśliwy świat” 3 .

Jako ilustrację przytoczymy tu bajkę terapeutyczną z wyŜej cytowanej ksiąŜki, pt.:

„PodróŜ na Planetę Szczęścia”

Pewnego dnia dzieci postanowiły przeŜyć najwspanialszą przygodę na świecie.

Zbudowały więc zieloną rakietę i poleciały w Kosmos poszukać innej planety. Po

wylądowaniu spotkały trzy magiczne, kolorowe, przyjazne stworki, które mieszkały w

śmiesznych domkach. Dzieci postanowiły zwiedzić całą planetę i poszły dalej. Na pięknej,

kolorowej łące spotkały Ŝółtego smoka, który najbardziej na świecie lubił wąchać kwiatki.

Niedaleko Ŝółtego smoka mieszkał łagodny lew z duŜą grzywą. PoniewaŜ wszystkie zwierzęta,

mieszkające na planecie były szczęśliwe i Ŝyły ze sobą w wielkiej przyjaźni, dzieci nazwały ją

Planetą Szczęścia.

Tego typu bajki systematycznie wprowadzane do zajęć z małymi dziećmi stają się

powoli dla ich słuchaczy inspiracją do układania własnych opowiastek, wierszyków. Maluchy

pod wpływem tekstu bajki chętnie podejmują zabawę w teatr. Mało tego, opowiadane

dzieciom bajki rozwijają wyobraźnię i fantazję, pozwalają przenosić ten wyobraŜony obraz na

papier. Jednym słowem, bajki „wkładają” swych małych wielbicieli w objęcia twórczej

aktywności, która wspomaga budzenie pozytywnej samooceny w dziecku.

Reasumując, naleŜy stwierdzić, iŜ najwaŜniejsze i najtrudniejsze zadanie w

wychowaniu dzieci, tak dawniej jak dziś, to pomaganie im w znajdowaniu sensu własnego

Ŝycia. Jak twierdzi psycholog Bruno Bettelheim, „dziecko potrzebuje wskazówek, na to jak

wprowadzić ład do swego wewnętrznego domostwa, aby następnie móc nadać ład swemu

Ŝyciu”. Mało tego, trzeba mówić do dziecka językiem, który ono rozumie, dawać mu pojęcia

z tego zakresu, jaki ono posiada, krok za krokiem, rozszerzać i korygować pojęcia dziecka i

stwarzać w nim poglądy coraz bardziej zbliŜone do rzeczywistości, czemu znakomicie słuŜy

bajka i bajkoterapia.

Autor: Beata Krokocka

Literatura:

Bishop G. Psychologia zdrowia , Wrocław 2000.

Jaszczyk A. , B. Kochaniak Czarodziejski Pyłek – czyli metafora i bajka we wspomaganiu

rozwoju małego dziecka , Kraków 2006.

3 A. Jaszczyk, B. Kochaniak, Czarodziejski Pyłek – czyli metafora i bajka we wspomaganiu rozwoju małego

dziecka , Kraków 2006, s. 15-16.

Molicka M. Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii , Media Rodzina 2002.

Winiarska J. Wiersze na cztery łapy i ogon , Kraków 2003.

Biblioteka w Szkole"

00-950 Warszawa

skr. pocztowa 109

email:

bibliotekawszkole@sukurs.edu.pl

tel./fax 0-22 832 36 12

tel. 832 36 11

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: