Jacek Szaniawski

Słownik angielsko–polski
dla informatyków

Przedmowa

Angielsko–polski słownik dla informatyków jest przeznaczony dla szerokiego kręgu Czytelników zainteresowanych informatyką, również dla tych mających z nią do czynienia na co dzień, a także dla profesjonalistów zajmujących się informatyką zawodowo. Dobór haseł został podyktowany powszechnością ich występowania, nie zapominając jednak o hasłach dotyczących dużych komputerów, które dalej są wykorzystywane pomimo powszechności stosowania mikrokomputerów. Przy opracowywaniu Słownika korzystałem z wielu źródeł krajowych i zagranicznych. Uwzględniłem terminologię dotyczącą informacji, jej przetwarzania, zasad działania komputerów, minikomputerów i mikrokomputerów, a także choć w mniejszym zakresie, ich wyposażenia technicznego. Obszernie potraktowałem słownictwo dotyczące grafiki komputerowej, baz danych, sieci komputerowych (w tym najnowszych światłowodowych), małej poligrafii komputerowej i (tele)komunikacji. Z uwagi na wykorzystanie sprzętu komputerowego wraz z oprogramowaniem uzupełniałem do ostatniej chwili bazę danych hasłami dotyczącymi najnowszych dziedzin informatyki.

Słownik zawiera ok. 24000 haseł angielskich podanych w układzie alfabetycznym bezwzględnym („litera po literze”) wraz z odpowiednikami polskimi. Terminy angielskie są wyróżnione czcionką półgrubą. W Słowniku umieściłem najczęściej spotykane i używane skróty razem z ich pełnym brzmieniem po znaku „=„ i odpowiednikiem polskim (np. FMS = file management system system zarządzania plikami), który może być pominięty gdy pełne brzmienie jest w obrębie najbliższych wierszy. Wyrażenie zob. oznacza odesłanie do synonimu w obrębie najbliższych wierszy, a w wyjątkowych przypadkach — odesłanie do synonimu zaczynającego się na inną literę, który jest częściej używany we współczesnym piśmiennictwie. Dla haseł, gdzie istnieją dwie jednoznaczne formy terminu (tj. pełna i skrócona), te człony terminu, które można pominąć, podałem w nawiasach okrągłych bez zmiany kroju pisma. Objaśnienia i dopowiedzenia przy odpowiednikach polskich przedstawiłem w nawiasach okrągłych i wyróżniłem kursywą. Za pomocą kursywy podałem także określniki gramatyczne odniesione do alfabetyzacji bezwzględnej: v (= verbum = czasownik), a (= adiectivus = przymiotnik), ach (= adverbium = przysłówek), pl (=pluralis = liczba mnoga). Odpowiedniki polskie o takim samym znaczeniu są od siebie oddzielone przecinkiem, a bliskoznaczne — średnikiem. Występujące w Słowniku odpowiedniki dotyczące różnych znaczeń są oddzielone cyframi arabskimi, wyróżnionymi czcionką półgrubą bezszeryfową.

W Słowniku przyjąłem amerykańską pisownię takich wyrazów jak np. color, disk.

Ze względu na objętość oraz aktualność haseł Słownik powinien zaspokoić wymagania większości Czytelników. Pewne niedociągnięcia wynikają przede wszystkim z aktualnego stanu terminologii w informatyce, dziedzinie bardzo szybko rozwijającej się w ostatnich latach, co pociąga za sobą równie szybkie zmiany terminologiczne. Występują też nadal duże rozbieżności pomiędzy terminologią używaną w poszczególnych ośrodkach naukowych. Mając to na uwadze starałem się przy podawaniu haseł uwzględniać różne odpowiedniki (np. interface interfejs, sprzęg, łącze, złącze).

Chciałbym podziękować mgr. inż. Marianowi Marciniakowi za pomoc przy realizacji Słownika.

Wszelkie uwagi krytyczne dotyczące terminów, poprawności merytorycznej, przedstawionych odpowiedników oraz zakresu i konstrukcji całej pracy będą przyjęte z wdzięcznością.

Mam nadzieję, że zakres, a także aktualność zgromadzonych tu terminów przyczyni się do uporządkowania i ujednolicenia terminologii polskiej występującej w informatyce.

Jacek Szaniawski

Warszawa, w listopadzie 1993 roku

A

AAC = automatic amplitudę control automatyczna regulacja amplitudy

AAE = automatic answering equipment automatyczne urządzenie odpowiadające (w telekomunikacji)

AAR = automatic alternative routing automatyczny wybór zastępczej trasy połączenia (w sieci telekomunikacyjnej)

AARP = AppleTalk address resolution protocol protokół przyporządkowania adresów AppleTalk (zmienia adresy sieci AppleTalk na adresy sieci Ethernet lub sieci token ring)

AAS = automated accounting system /automatyzowany system księgowości

AAT = antialiasing technology (technologia polepszania jakości obrazu drukowanego na drukarce laserowej, związana z wadą zobrazowania linii)

abacus abacus, liczydło

abandon v skreślić, zaniechać, wstrzymać, porzucić, opuścić

abandon an application wycofać zgłoszenie, zrezygnować ze zgłoszenia

abandon a call przerwać połączenie

abbr = abbreviation skrót

abbreviate v skracać

abbreviated addressing adresowanie skrócone (w sieciach telekomunikacyjnych)

abbreviated dialling wybieranie skrócone (połączenie w sieci telekomunikacyjnej z najczęściej używanymi adresami przez podanie adresu skróconego zamiast pełnego)

abbreviated term termin skrócony

abbreviation skrót

abbreviatory skrótowość

ABC = 1. automatic bandwidth control automatyczna regulacja szerokości pasma 2. automatic backgro—und control automatyczna regulacja tła

ABDL = automatic binary data link automatyczny kanał przesyłu danych dwójkowych

abend s 1. abnormal end zakończenie awaryjne, zakończenie przedwczesne (np. przetwarzania) 2. abortive end przerwanie i porzucenie (np. wykonywania programu)

aberration zniekształcenie, odchylenie (np. obrazu monitora)

abnormal a nienormalny; nieprawidłowy

abnormal condition warunek nienormalny, warunek nieprawidłowy

abnormal end zakończenie awaryjne, zakończenie przedwczesne (np. przetwarzania)

abnormal termination zakończenie awaryjne

abort 1. przerwanie (np. wykonywania programu) 2. zawieszenie awaryjne (np. wykonywania zadania)

abort v przerwać (np. wykonywanie programu)

abort condition warunek przerwania

abort division dzielenie skrócone

abortive attempt próba nieudana

abortive end przerwanie i porzucenie (wykonywania programu)

abortive failure (uszkodzenie powodujące przerwę w działaniu danego systemu)

abort sequence 1. sekwencja przerwania 2. (ramka przedwczesnego zakończenia transmisji danych)

abrasion ścieranie, zużycie ścierne (np. głowicy, taśmy)

abridge v skracać

abridged division dzielenie skrócone

abridged edition wydanie skrócone

abrupt a nagły, raptowny

abrupt distribution rozkład urwany

abrupt p—n junction złącze p—n skokowe

abs = absolute value wartość bezwzględna, moduł (liczby)

abscissa odcięta

absence nieobecność, brak

absence of confirmation brak potwierdzenia

absolute a absolutny, bezwzględny

absolute addition dodawanie bezwzględne (dodawanie bez zwracania uwagi na znak algebraiczny)

absolute address adres bezwzględny, adres maszynowy

absolute addressing adresowanie bezwzględne, adresowanie absolutne

absolute assembler (asembler, który tworzy program o adresach bezwzględnych)

absolute cell reference odwołanie bezwzględne do rubryki (w arkuszach kalkulacyjnych podczas kopiowania formuły do innej rubryki)

absolute code kod adresów bezwzględnych, kod wewnętrzny

absolute coding kodowanie bezwzględne

absolute command zlecenie bezwzględne (w grafice komputerowej zlecenie wyświetlania wykorzystujące współrzędne bezwzględne)

absolute coordinates pl współrzędne bezwzględne (odniesione do początku określonego systemu współrzędnych)

absolute deviation odchylenie bezwzględne

absolute error błąd bezwzględny

absolute expression wyrażenie bezwzględne

absolute instruction rozkaz bezwzględny

absolute language język maszynowy

absolute loader program ładujący bezwzględny (nie ustawiający adresów)

absolutely unbiassed estimator estymator bezwzględnie nieobciążony

absolute magnitude wartość bezwzględna, moduł (liczby)

absolute measure miara bezwzględna

absolute movement przesunięcie bezwzględne

absolute name nazwa absolutna

absolute number liczba niemianowana, liczba bezwzględna

absolute pathname pełna nazwa ścieżki dostępu

absolute program program o adresach bezwzględnych, program o adresach rzeczywistych

absolute program loader program ładujący programy w kodzie maszynowym, ładowacz programów o adresach bezwzględnych

absolute programming programowanie z adresami bezwzględnymi, programowanie z adresami rzeczywistymi

absolute term człon bezwzględny

absolute value wartość bezwzględna, moduł (liczby)

absolute value Computer komputer danych bezwzględnych (przeciwieństwo komputera przyrostowego)

absolute value of a complex number wartość bezwzględna liczby zespolonej, moduł liczby zespolonej

absolute value of a real number wartość bezwzględna liczby rzeczywistej, moduł liczby rzeczywistej

absolute value of a vector moduł wektora

absolute vector wektor bezwzględny (w grafice komputerowej)

absorbed power moc pobierana

absorption pochłanianie, absorpcja

absorptive a chłonny

abstract 1. abstrakt, pojęcie oderwane 2. analiza dokumentacyjna 3. streszczenie, wyciąg, skrót 4. referat

abstract v 1. referować 2. oddzielać, usuwać

abstract a abstrakcyjny

abstract card karta dokumentacyjna

abstract data type abstrakcyjny typ danych

abstraction 1. oddzielanie, usuwanie 2. abstrakcja

abstractively adv abstrakcyjnie, metodą abstrakcji

abstract machine (komputer abstrakcyjny przedstawiony w postaci zasobów informatycznych, możliwości operacyjnych, wykorzystywany do opisu semantyki języka programowania)

abstract number liczba niemianowana, liczba oderwana

abstractor analizator (w odniesieniu do informacji naukowo–technicznej)

...