whiplash.pdf
(
815 KB
)
Pobierz
Microsoft Word - whip.doc
www.pandm.org
Uszkodzenie odcinka szyjnego kr
ħ
gosłupa typu „smagni
ħ
cie biczem” – WHIPLASH
Jest to uraz odcinka szyjnego kr
ħ
gosłupa spowodowany nagłym odgi
ħ
ciem głowy ku tyłowi, a
nast
ħ
pnie jej gwałtownym zgi
ħ
ciem do przodu, zazwyczaj podczas wypadku samochodowego
(uderzenie w tył pojazdu).
Uszkodzenie mo
Ň
e dotyczy
ę
mi
ħĻ
ni,
Ļ
ci
ħ
gien, kr
ĢŇ
ków mi
ħ
dzykr
ħ
gowych oraz nerwów
okolicy szyi.
Urazy kr
ħ
gosłupa mo
Ň
na podzieli
ę
w zale
Ň
no
Ļ
ci od mechanizmu urazu.
1)
Zgi
ħ
ciow
y
- dotycz
Ģ
najcz
ħĻ
ciej odcinka szyjnego i piersiowego
W wyniku działania urazu nast
ħ
puje :
•
Złamanie trzonu kr
ħ
gu
•
Podwichni
ħ
cie przednie kr
ħ
gu - widoczne na zdj
ħ
ciu bocznym kr
ħ
gosłupa jako
uwypuklenie w miejscu uszkodzenia wi
ħ
zadeł; w miejscu urazu mo
Ň
e si
ħ
pojawi
ę
poszerzenie wyrostka kolczystego
•
Uszkodzenie wi
ħ
zadła podłu
Ň
nego tylnego
Uszkodzenie wi
ħ
zadła mi
ħ
dzykolczystego
• Zwichni
ħ
cia stawów - uszkodzenie niestabilne, przesuni
ħ
cie kr
ħ
gu ku przodowi (o
50% jego szeroko
Ļ
ci) zwykle wskazuje na obustronne zwichni
ħ
cie stawów
• Złamania kompresyjne - zwykle zwi
Ģ
zane z rozerwaniem wi
ħ
zadeł tylnych i z tego
powodu niestabilne
2)
Wyprostny
- dotycz
Ģ
odcinka szyjnego kr
ħ
gosłupa
W wyniku działania urazu nast
ħ
puje :
•
Złamanie cz
ħĻ
ci tylnych kr
ħ
gu
•
Uszkodzenie wi
ħ
zadła podłu
Ň
nego przedniego
•
Podwichni
ħ
cie kr
ħ
gu
•
Złamanie cz
ħĻ
ci mi
ħ
dzystawowej obrotnika
•
Złamanie blaszki granicznej
1
•
www.pandm.org
•
Złamanie łuku tylnego atlasu - zwykle stabilne, je
Ň
eli jest to uszkodzenie izolowane
•
Złamanie dyslokacyjne - mo
Ň
e wyst
Ģ
pi
ę
równie
Ň
przy mechanizmie zgi
ħ
ciowym
urazu, gdy trzon kr
ħ
gu jest pchni
ħ
ty ku przodowi i pojawia si
ħ
zgi
ħ
ciowe
podwichni
ħ
cie
3)
Kompresyjny
- dotycz
Ģ
odcinka szyjnego i l
ħ
d
Ņ
wiowego kr
ħ
gosłupa
W wyniku działania urazu nast
ħ
puje :
•
Złamanie trzonów kr
ħ
gów
4)
Rotacyjny
Złamania w obr
ħ
bie bocznych cz
ħĻ
ci kr
ħ
gów
Urazy w zakresie kr
ħ
gu C1 prowadz
Ģ
do obustronnego złamania łuków.
Złamanie Jeffersona polega na złamaniu obejmuj
Ģ
cym przedni i tylny łuk kr
ħ
gu.
Mechanizm uderzenia
Uderzenie w tył pojazdu powoduje gwałtowne poruszenie si
ħ
tułowia w obr
ħ
bie fotela do
tyłu. Nieruchoma głowa przesuwa si
ħ
wi
ħ
c do przodu wzgl
ħ
dem tułowia, aby nast
ħ
pnie
bardzo gwałtownym ruchem przemie
Ļ
ci
ę
si
ħ
do tyłu, poci
Ģ
gni
ħ
ta przez tułów.
Odepchni
ħ
ty przez oparcie tułów, porusza si
ħ
nast
ħ
pnie do przodu, wywołuj
Ģ
c znaczne
odgi
ħ
cie głowy do tyłu i ryzyko powstania uszkodzenia kr
ħ
gów szyjnych.
Obserwowany w zwolnionym tempie ruch głowy przypomina wówczas uderzenie batem.
2
W wyniku działania urazu nast
ħ
puje :
•
www.pandm.org
Uderzenie w przód
Klatka piersiowa i
Ň
ebra uderzaj
Ģ
w kierownice powoduj
Ģ
c stłuczenie lub złamanie klatki
piersiowej. Uraz ten mo
Ň
e powodowa
ę
ból górnego odcinka pleców/kr
ħ
gosłupa.
Ból b
ħ
dzie kierowa
ę
si
ħ
wzdłu
Ň
Ň
eber, od przodu to tyłu lub na odwrót.
Pacjenci skar
ŇĢ
si
ħ
na mrowienia ramienia lub r
ħ
ki pojawiaj
Ģ
ce si
ħ
podczas anga
Ň
owania w
ruch klatk
ħ
piersiow
Ģ
, dodatkowo poduszka powietrzna powoduje stłuczenie
Ň
eber i
rozdarcie wi
ħ
zadeł trzymaj
Ģ
cych je razem. Pasy mog
Ģ
powodowa
ę
uszkodzenia takie jak
zwichni
ħ
cie stawu barkowo-obojczykowego.Głowa podczas wypadku cz
ħ
sto uderza w
lusterko prowadz
Ģ
c do skaleczenia i nadmiernego przeprostu szyi.
ņ
uchwa uderza w kierownic
ħ
lub lusterko w wyniku czego dochodzi do uszkodzenia dysków
w stawie skroniowo-
Ň
uchwowym. Kolana wielokrotnie uderzaj
Ģ
o desk
ħ
rozdzielcz
Ģ
powoduj
Ģ
c uszkodzenie rzepki. R
ħ
ce i nadgarstki trzymaj
Ģ
ce kierownice mog
Ģ
ulec nagłemu
przeprostowi lub nadmiernemu zgi
ħ
ciu prowadz
Ģ
c do zespołu cie
Ļ
ni nadgarstka lub
zwłóknienia chrz
Ģ
stki (Triangular Fibrocartilage Complex - TFCC)
Uderzenie w tył
Ten mechanizm urazu jest najbardziej powa
Ň
ny, winne w tym ponosi głowa która „nic nie
robi” aby si
ħ
zatrzyma
ę
. Wyj
Ģ
tek stanowi
Ģ
nieistniej
Ģ
ce lub ubogo dostosowane zagłówki.
Badania wykazuj
Ģ
Ň
e w mechanizmie tym uszkodzony zostaje segment C5-C6.
Utrzymanie głowy wyprostowanej podczas urazu prowadzi do kompresji C5-C6 po obu
stronach a w dalszej kolejno
Ļ
ci do zespołu zapalenia stawów mi
ħ
dzywyrostkowych i utraty
naturalnych krzywizn odcinka szyjnego. Pacjenci (pick-up kierowcy ) zgłaszaj
Ģ
cz
ħ
sto
Ň
e
uderzaj
Ģ
głow
Ģ
w tyln
Ģ
szyb
ħ
, tym samym uszkadzaj
Ģ
c górn
Ģ
cz
ħĻę
odcinka szyjnego.
Utrzymanie głowy skierowanej w prawo mo
Ň
e powodowa
ę
nagłe zgi
ħ
cie w prawo i tył
przenosz
Ģ
c wiele sił kompresuj
Ģ
cych na praw
Ģ
stron
ħ
stawów mi
ħ
dzywyrostkowych.
Odwrotna sytuacja zachodzi gdy głowa skierowana jest w lewo (przeniesienie sił
3
www.pandm.org
kompresyjnych na lewo).Uci
Ļ
ni
ħ
cie nerwów b
ħ
dzie powodowa
ę
dr
ħ
twienia kieruj
Ģ
ce si
ħ
w
dół w obu ko
ı
czynach górnych , zazwyczaj po tej stronie w któr
Ģ
była skierowana głowa.
Naci
Ģ
gni
ħ
te zostaj
Ģ
M-O-S i m.długi szyi.
Pacjent mo
Ň
e mie
ę
problemy z siadaniem prosto z powodu bólu górnego odcinka pleców lub
wyst
ħ
puj
Ģ
cego złamania.
Osoba która miała skr
ħ
cone/ obrócone ciało doznaje uszkodzenia w stawie krzy
Ň
owo-
biodrowym.
Uderzenie w lewy bok
Tzw.uderzenie od strony kierowcy powoduje nagłe zgi
ħ
cie szyi w lewo.
Prowadzi to do rozci
Ģ
gni
ħ
cia po prawej stronie m.d
Ņ
wigacza łopatki i cz
ħĻ
ci górnej
czworobocznego. Staw mi
ħ
dzywyrostkowy po lewej stronie zostaje nagle zablokowany tym
samym wywołuj
Ģ
c zapalenie.Rzadziej głowa zginaj
Ģ
c si
ħ
wystarczaj
Ģ
co mocno powoduje
nagłe zamkni
ħ
cie przestrzeni mi
ħ
dzykr
ħ
gowych po lewej stronie powoduj
Ģ
c uci
Ļ
ni
ħ
cie
nerwów z dr
ħ
twieniem i mrowieniem biegn
Ģ
cym w dól a
Ň
do lewej r
ħ
ki.
Głowa cz
ħ
sto uderza w boczn
Ģ
szyb
ħ
powoduj
Ģ
c uraz.
Inne cz
ħĻ
ci ciała które ulegaj
Ģ
poszkodowaniu to : lewe rami
ħ
, klatka piersiowa, staw
barkowo-obojczykowy ( rzadkie jest uszkodzenie lewego stawu łokciowego).
Gdy osoba miała dodatkowo skierowan
Ģ
głow
ħ
w lewo dochodzi do uszkodzenia prawego
mi
ħĻ
nia M-O-S, a gdy ciało było skierowane w lewo – nagłe zgi
ħ
cie w lewo klatki piersiowej
i kr
ħ
gosłupa piersiowego powoduje stłuczenie w lewej cz
ħĻ
ci klatki piersiowej.
Lewe biodro i miednica mo
Ň
e zosta
ę
popchni
ħ
te w kierunku drzwi, powoduje to rozci
Ģ
gni
ħ
cie
wi
ħ
zadeł stawu krzy
Ň
owo-biodrowego, uszkodzona zostaje ł
Ģ
kotka przy
Ļ
rodkowa i wi
ħ
zadło
poboczne piszczelowe – MCL.
Kilka przykładów – konsekwencje w układzie ruchu
I.MI
Ħĺ
NIE
1)
Mi
ħ
sie
ı
długi szyi (longus colli)
Cz
ħ
sto uszkodzony zostaje mi
ħ
sie
ı
długi szyi podczas mechanizmu wyprostnego.
4
www.pandm.org
Słabnie i mo
Ň
e powodowa
ę
Ň
e ta
Ļ
ma przednich mi
ħĻ
ni karku przem
ħ
cza si
ħ
, w konsekwencji
doprowadzi
ę
to mo
Ň
e do powa
Ň
nych problemów w szcz
ħ
ce poprzez poci
Ģ
gni
ħ
cie stawu
Ň
uchwowego.
Jak wida
ę
na rysunku powy
Ň
ej mi
ħ
sie
ı
jest umiejscowiony z przodu kr
ħ
gosłupa.
Twierdzi si
ħ
Ň
e skurcz, napi
ħ
cie w tym mi
ħĻ
niu powoduje
Ň
e wiele pacjentów z whiplashem
traci normalne krzywizny w karku.
2)
Mi
ħ
sie
ı
mostkowo- obojczykowo-sutkowy (sternocleidomastoid)
Cz
ħ
sto uszkodzony zostaje podczas mechanizmu wyprostnego.
Ten mi
ħ
sie
ı
podtrzymuje głow
ħ
podczas wstawanie z pozycji le
ŇĢ
cej.
Trigger points tego mi
ħĻ
nia mog
Ģ
by
ę
przyczyn
Ģ
bólów głowy, nudno
Ļ
ci.
Mi
ħ
sie
ı
ten jest blisko zwi
Ģ
zany ze stawem
Ň
uchwowym, i jest cz
ħ
sto bolesny u pacjentów z
tym syndromem.
U pacjentów którzy rozwin
ħ
li w wyniku urazu ustawienie głowy w protrakcji, ten mi
ħ
sie
ı
mo
Ň
e sta
ę
si
ħ
przeci
ĢŇ
ony.
Jak to si
ħ
dzieje
Ň
e mi
ħ
sie
ı
ten przeci
ĢŇ
a si
ħ
i w wyniku tego wyst
ħ
puj
Ģ
odczucia bólowe,
nudno
Ļ
ci czy ból
Ň
uchwy?
Mi
ħ
sie
ı
długi szyi oraz zginacze gł
ħ
bokie szyi s
Ģ
odpowiedzialne za pomoc mi
ħĻ
niowi m-o-s
podczas unoszenie głowy.
Jakkolwiek mi
ħ
sie
ı
długi szyi ulega uszkodzeniu z tak
Ģ
sam
Ģ
cz
ħ
stotliwo
Ļ
ci
Ģ
jak m-o-s.
Nie jest do ko
ı
ca zrozumiana przyczyna dlaczego mi
ħ
sie
ı
długi szyi pozostaje osłabiony.
W konsekwencji tego osłabienia jego pomocnik, m-o-s przeci
ĢŇ
a si
ħ
.
Pacjenci cz
ħ
sto skar
ŇĢ
si
ħ
na bóle ucha, wynika to z tego
Ň
e nerw uszny w
ħ
druje na
powierzchni
ħ
mi
ħĻ
nia m-o-s, bóle głowy wynikaj
Ģ
z podra
Ň
nienia nerwu potylicznego w
momencie gdy owija si
ħ
wokoło m-o-s.
Ostatecznie, pacjent mo
Ň
e si
ħ
skar
Ň
y
ę
na zawroty głowy poniewa
Ň
mi
ħ
sie
ı
m-o-s jest bardzo
istotny w dostarczaniu informacji dotycz
Ģ
cych równowagi do mózgu.
3)
Mi
ħ
sie
ı
pochyły (scalene)
5
Plik z chomika:
kasica171
Inne pliki z tego folderu:
Poziom uszkodzenia rdzenia kręgowego a zakres możliwości adaptacyjnych.JPG
(127 KB)
Urazy kręgosłupa i rdzenia kręgowego pierwsza pomoc.pdf
(463 KB)
DIAGNOSTYKA NEUROLOGICZNA PACJENTÓW PO URAZACH RDZENIA KRĘGOWEGO.ppt
(116 KB)
Diagnostyka czynnościowa pacjentów po urazach rdzenia kręgowego.ppt
(179 KB)
Diagnostyka czynnościowa pacjentów po urazach rdzenia kręgowego.doc
(124 KB)
Inne foldery tego chomika:
;; DOMOWA APTECZKA - receptury z daru natury
› Zdrowie
= DOMOWA APTECZKA - receptury z daru natury
●● ZDROWIE i URODA
☀ porady medyczne
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin