Ekonomika przedsiębiorstwa komunalnego.
Temat: Wodociągi i kanalizacja.
Data oddania referatu
01.12.2008
Bartosz Bugajski
Joanna Piasecka
Marta Grudzień
Katarzyna Ciach
Aneta Dudała
Ewelina Kałuża
Grupa 1 UJK Ekonomia rok 3 semestr 5
Spis treści
1. Pojęcie i zakres gospodarki komunalnej. 3
2. Formy organizacyjne jednostek sektora komunalnego 4
2.1. Spółki kapitałowe z udziałem gminy 4
2.2. Zakład budżetowy 4
2.3. Umowy cywilnoprawne. 5
3. Ogólna charakterystyka usług: wodociągi i kanalizacja. 5
4. Obowiązki gminy i przedsiębiorstwa w zakresie świadczenia usług wodociągowo-kanalizacyjnych. 7
4.1. Obowiązki gminy: 7
4.2. Obowiązki przedsiębiorstwa. 8
5. Zasady udzielania zezwoleń na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. 10
6. Zasady ustalania taryf oraz zasady rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków. 11
7.1. Ogólna charakterystyka. 14
7.2. Pozycja komunalnych przedsiębiorstw wodno – kanalizacyjnych na rynku. 16
7.3. Perspektywy rozwoju. 16
7.4. Charakterystyka konkurencji w sektorze. 16
8. Świadczenie usługi wodociągowo-kanalizacyjnej na przykładzie Wodociągi Kielce spółka z.o.o. 16
8.1 Polityka jakości i środowiska 17
8.2 Struktura organizacyjna spółki 18
8.3 Historia wodociągów i kanalizacji w Kielcach 19
8.4 Zaopatrzenie miasta Kielce w wodę 19
8.5 Charakterystyka ujęć 20
8.6 Jakość wody 21
8.7 Oczyszczalnia Sitkówka 24
8.8 Geneza oczyszczalni w Sitkówce 24
8.9 Charakterystyka układu technologicznego oczyszczalni Sitkówka 24
8.10 Jakość ścieków - oczyszczalnia Sitkówka 25
8.11 Oczyszczalnia ścieków w Bartków 26
8.12 Jakość ścieków 26
8.13 Oferowane Usługi 26
8.14 Opłaty za dostawę wody i odbiór ścieków obowiązujące od dn. 1 stycznia 2008r. 28
9. Podsumowanie. 29
10.Źródła: 30
Gospodarka komunalna obejmuje zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w ramach świadczenia usług powszechnie dostępnych.
W zakres usług gospodarki komunalnej wchodzi:
· dostarczanie energii elektrycznej, cieplnej i gazu,
· zaopatrywanie w wodę, odprowadzanie zanieczyszczeń oraz oczyszczanie miast,
· zapewnianie transportu na terenie miasta,
· organizowanie terenów zielonych i wypoczynkowych na terenie miasta,
· świadczenie innych usług przez takie zakłady, jak: łaźnie, hotele, zakłady pogrzebowe
· gospodarowanie mieszkaniami komunalnymi.
Z zakresu przedstawionych usług wynika, że w gestii gospodarki komunalnej znajdują się:
· energetyka komunalna, która obejmuje gazownie i rozdzielnie gazu, elektrownie lokalne i rozdzielnie energii elektrycznej, ciepłownie;
· urządzenia inżynierii sanitarnej: wodociągi i kanalizacje, studnie publiczne, urządzenia melioracyjne, oczyszczania miast, łaźnie;
· komunikacja miejska, która obejmuje ulice i place, urządzenia drogowe (mosty, wiadukty, oświetlenie), transport lokalny;
· tereny zielone i wypoczynkowe, a więc parki, zieleńce, lasy miejskie, ogrody działkowe, cmentarze, ogrody zoologiczne, urządzenia sportowo—rekreacyjne;
· hotele komunalne;
· budynki mieszkalne (komunalne).
Zakres usług świadczonych w celu zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej przez gospodarkę komunalną na terenie gminy, powiatu lub województwa należy do zadań własnych danego samorządu terytorialnego. Podstawowe zadania z tego zakresu realizują samorządy gmin (miast).
Gospodarka komunalna jest również koordynowana na szczeblu centralnym i wojewódzkim przez organy administracji rządowej. Naczelnym organem administracji rządowej w tym zakresie jest Minister Infrastruktury, który realizuje zadania poprzez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Na szczeblu wojewódzkim funkcje koordynacyjne w zakresie gospodarki komunalnej wykonują wojewodowie.
Organy administracji rządowej szczebla centralnego i wojewódzkiego koordynują sprawy związane z:
· zagospodarowaniem przestrzennym miast i wsi, urbanistyką i architekturą, geodezją i kartografią;
· nadzorem architektoniczno-budowlanym;
· energetyką, gazownictwem i ciepłownictwem.
Usługi komunalne oraz ich urządzenia ze względu na ich dochodowość można podzielić na dwie grupy:
- usługi i urządzenia, z których korzystanie jest nieodpłatne, np.: ulice, parki, oświetlenie ulic;
- usługi i urządzenia, za korzystanie z których pobierane są opłaty, np.: wodociągi, mieszkania.
Taki podział usług rzutuje na organizację jednostek świadczących usługi komunalne. Gospodarka komunalna może być prowadzona przez samorządy terytorialne w formie zakładów budżetowych lub spółek prawa handlowego. Samorządy terytorialne mogą też powierzać wykonywanie zadań z zakresu gospodarki komunalnej innym przedsiębiorstwom (osobom fizycznym oraz prawnym) w drodze umowy.
2. Formy organizacyjne jednostek sektora komunalnego.
Spółki kapitałowe z udziałem gminy (w tym także jednoosobowe spółki gminy), funkcjonują na podstawie przepisów prawa handlowego, są odrębnymi osobami prawnymi, działają we własnymi imieniu i na własne ryzyko. Mogą zaciągać kredyty i pożyczki oraz ponosić odpowiedzialność cywilnoprawną za swoje zobowiązania.
Spółki gminy są równoprawnymi uczestnikami życia gospodarczego, a ich struktura organizacyjna motywuje do bardziej efektywnego i racjonalnego wykorzystania majątku w celu osiągania zysku. Za wyborem formy spółki przemawia też przejrzystość funkcjonowania, jasno określone kompetencje organów spółki i możliwość wyodrębnienia majątku służącego realizacji usług komunalnych.
Biorąc pod uwagę typowo komercyjny charakter spółek kapitałowych, dochody z zysku stanowią potencjalne źródło dochodów gmin. Dochody te podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Gmina jako właściciel lub współwłaściciel spółki działa poprzez swoje organy na zasadach określonych w ustawie o samorządzie terytorialnym. Niezależnie od tego gmina jako wspólnik lub akcjonariusz zachowuje wszelkie uprawnienia będące konsekwencją przepisów prawa handlowego. Ciążą też na niej wynikające stąd obowiązki. Jednym z podstawowych uprawnień jest prawo do zysku w spółce lub dywidendy w spółce akcyjnej.
Forma spółki akcyjnej jest najbardziej odpowiednia dla działalności w większej skali wymagającej znacznych nakładów. Proces jej tworzenia jest bardziej skomplikowany niż spółki z ograniczona odpowiedzialnością.
Poważnym problemem utrudniającym pełne wykorzystanie formy spółki prawa handlowego w gospodarce komunalnej są przepisy podatkowe praktycznie uniemożliwiające przekazanie spółkom mienia służącego realizacji ich zadań. Zgodnie z przepisami dotyczącymi VAT wniesienie majątku do spółki podlega opodatkowaniu podobnie jak transakcja sprzedaży tego majątku. W celu uniknięcia opodatkowania gminy tworzące spółki nie przekazują majątku spółkom, lecz jedynie zlecają zarządzanie majątkiem, który pozostaje mieniem gminy. W efekcie z kalkulacji cen i kosztów świadczonych usług wypada amortyzacja Wymusza to ustalanie cen na zaniżonym poziomie i konieczność finansowania inwestycji odtworzeniowych i rozwojowych bezpośrednio z budżetu gminy, co prowadzi do niejawnego subsydiowania usług komunalnych, a tym samym zmniejszenia udziału opłat za usługi w pełnych kosztach ich świadczenia.
Zgodnie z ustawą z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (wcześniej zagadnienia te regulowało prawo budżetowe z roku 1991) samorządy mogą stosować następujące formy gospodarki pozabudżetowej:
· środki specjalne,
· gospodarstwa pomocnicze,
· zakłady budżetowe.
Cechą wspólną tych form jest brak osobowości prawnej. Znacznie ogranicza to zakres odpowiedzialności za podejmowane przez nie działania.
Zgodnie z ustawą o finansach publicznych działalność podejmowana w celu realizacji zadań komunalnych jednostek organizacyjnych może być prowadzona w formie gospodarki pozabudżetowej, jeżeli koszty tej działalności pokrywane są z uzyskiwanych dochodów własnych. Niezależnie od tego ustawa dopuszcza udzielanie jednostkom dotacji na pokrycie kosztów ich działalności, przy czym łączna suma dotacji (nie dotyczy to dotacji inwestycyjnych) nie może przekroczyć 50% ich wydatków.
Decyzja o utworzeniu zakładu budżetowego zastrzeżona jest do kompetencji rady gminy, powiatu lub województwa (sejmiku wojewódzkiego). Podstawą gospodarki finansowej zakładu jest roczny plan finansowy zawierający plan przychodów, wydatków (kosztów działalności), stanu środków obrotowych i rozliczeń z budżetem. Nadwyżka przychodów nad kosztami jest odprowadzana do budżetu, a niedobór pokrywany dotacjami. Dlatego forma ta nie wymusza efektywności gospodarowania właściwej gospodarce rynkowej. Gmina ponosi pełną odpowiedzialność za zobowiązania zakładu budżetowego.
Istotną przesłanką wyboru formy zakładu budżetowego w początkowym okresie przekształceń były preferencje w prawie podatkowym wyrażające się w zwolnieniu zakładu budżetowego z podatku dochodowego od osób prawnych i podatku od wzrostu wynagrodzeń. Od stycznia 1992 r. zakłady budżetowe są także płatnikami podatku dochodowego od osób prawnych, mimo że osobowości prawnej nie posiadają. Stąd też zakres ich zobowiązań podatkowych jest bardzo zbliżony do opodatkowania spółek.
Warto zauważyć, że udział dotacji z budżetu jednostek samorządu terytorialnego w całości przychodów samorządowych zakładów budżetowych jest znacznie wyższy niż w przypadku jednostek państwowych: w 2000 roku udział ten sięgał 20% (w przypadku zakładów państwowych 2,4%).
Obowiązujące prawo nie nakazuje jednostkom samorządu terytorialnego, aby usługi komunalne świadczone były przez jednostki organizacyjne gminy.
Możliwa jest sytuacja, w której gmina zleca wykonywanie zadań zewnętrznemu przedsiębiorcy.
Zgodnie z art. 9.1., ustawy z dnia 8 marca 1990 o samorządzie terytorialnym w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, w tym przedsiębiorstwa i zawierać umowy z innymi podmiotami. Przekazywanie realizacji zadań w drodze umów umożliwia gminie rezygnację z bezpośredniej aktywności na rynku usług komunalnychi jednoczesne wywiązanie się z ustawowych obowiązków.
Zastosowanie umów cywilnoprawnych w realizacji usług komunalnych znacznie wykracza poza zadania finansowane przez gminę i jej jednostki. Samorząd może przekazać w drodze umowy także realizację usługi opłacanej bezpośrednio przez mieszkańców lub podmioty gospodarcze. Ważnym elementem takiego kontraktu jest na ogół dzierżawa majątku (sieci wodnokanalizacyjnej, wysypiska).
Woda stanowi dobro ogólnospołeczne, a zaopatrzenie ludności i gospodarki w wodę dobrej jakości, jak również odbiór ścieków jest usługą świadczoną na rzecz interesu powszechnego. 1,7 mld ludzi, czyli co piąty mieszkaniec naszego globu nie ma jednak dostępu do zdrowej wody, a właściwej kanalizacji i oczyszczania ścieków nie ma aż, co trzeci jego mieszkaniec. W Polsce system gospodarki wodnej i ściekowej charakteryzuje konieczność ciągłego i sprawnego świadczenia usług o ściśle określonych standardach jakościowych. Rynek usług z zakresu gospodarki wodno ściekowej jest monopolem naturalnym o charakterze lokalnym, na którym występuje jeden dostawca wody i jeden odbiorca ścieków.
Kwestię prawną zaopatrzenia w wodę i odprowadzenie ścieków reguluje ustawa – Prawo wodne uchwalona 18 lipca 2001 roku. Ustawa ta była już wielokrotnie nowelizowana, stosownie do potrzeb związanych z rozwojem naszego kraju, nakazujących bardziej skuteczne, racjonalniejsze gospodarowanie wodami. Zmiany ustawy były również spowodowane koniecznością wprowadzenia do jej treści zaleceń zawartych w dyrektywach organów Unii Europejskiej w celu zapewnienia na obszarach krajów członkowskich zintegrowanych działań organizacyjnych, zapewniających tworzenie zasobów wodnych i ich ochronę, a także potrzebą zharmonizowania prawa wodnego z innymi gałęziami prawa. Ustawa określa zasady i warunki zbiorowego zaopatrzenia w wodę oraz zbiorowego odprowadzania ścieków, określa kryteria jakościowe wody, przypisuje organom administracji rządowej i samorządowej ściśle określone kompetencje, określa zasady działalności przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych. Reguluje prawo wodne nałożyła na Radę Ministrów obowiązek określania zasad ustalania opłat za pobieraną z wodociągów wodę oraz za odprowadzanie do kanalizacji ścieków.
Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków reguluje szczegółowy sposób ustalania cen za usługi z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. Przewiduje on współdziałanie przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego z organami gminy przy ustalaniu taryf. Przedsiębiorstwo przedstawia taryfy organowi wykonawczemu gminy, który sprawdza, czy zostały one opracowane zgodnie z przepisami ustawy i weryfikuje niektóre koszty pod względem celowości ich ponoszenia (art. 24 ...
myszka2212