NARKOMANIA ORAZ POGLĄDY NA DOSTĘPNOŚĆ NARKOTYKÓW - ZAGADNIENIA.pdf - uzależnienia - kuciNEO

Anna Bartnik,

Agnieszka Krajewska-Kurzępa,

Justyna Meisel

NARKOMANIA ORAZ POGLĄDY NA DOSTĘPNOŚĆ

NARKOTYKÓW - ZAGADNIENIA PODSTAWOWE

Studenckie Koło Naukowe

Kierownik:

przy Katedrze i Zakładzie

prof. dr hab. n. med. Teresa Bachanek

Stomatologii Zachowawczej

Opiekun naukowy:

Akademii Medycznej w Lublinie

dr n. med. Barbara Tymczyna

„ Narkomana się tworzy - w domu, szkole, uczelni, na podwórku i

na kolonii, słowem wszędzie. Lepi się go z cudownej materii dzie-

cięcej naiwności, chęci poznania świata, wrażliwości uczuć, pory-

wów serca, najskrytszych tajemnic i szczerych łez. "

Marek Kotański

Narkomania jest od pewnego czasu bardzo poważnym problemem, z ja-

kim borykają się współczesne społeczeństwa w większości krajów świata. Narkotyki to

narastający problem społeczny. Niestety coraz więcej młodzieży sięga po tzw. trawkę.

Pochodne konopi czyli marihuana i haszysz są również, podobnie jak dym z papie-

rosów, substancjami kancerogennymi. Palący trawkę są dwukrotnie bardziej narażeni

na zachorowanie na raka krtani, ust, oskrzeli i przełyku. Narkotyki zwiększają ryzyko

rozwoju chorób układu krążenia i układu oddechowego, przyspieszają pojawienie się

schizofrenii i innych chorób psychicznych i powodują ich cięższy przebieg. Osłabiają

funkcje poznawcze, ograniczają osiągnięcia w nauce, mają działanie teratogenne (wy-

wołują wady rozwojowe), osłabiają odporność organizmu, upośledzają płodność i

zwiększają ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową lub przez krew.

NARKOMANIA - słowo to pochodzi z języka greckiego i oznacza

„narke" - odurzenie oraz „mania" - szaleństwo. Najbardziej powszechną definicją nar-

komanii jest ta, którą opracował w 1957 roku Komitet Światowej Organizacji Zdrowia

ONZ. W świetle tej definicji narkomania to stan zatrucia okresowego lub chronicznego

spowodowany powtarzającym się przyjmowaniem narkotyków w postaci naturalnej lub

syntetycznej. Często występującym terminem jest także LEKOMANIA rozumiana jako

skłonność do niepohamowanego, niekontrolowanego nadużywania leków, prowadzi do

wytworzenia zależności psychicznej lub fizycznej, bądź obu razem do środków tera-

peutycznych w wyniku systematycznego lub okresowego ich przyjmowania. Zgodnie z

zaleceniami Komitetu Ekspertów ds. Zależności Lękowej, istniejącego przy Światowej

Organizacji Zdrowia używać należy trzech terminów które określają jednocześnie etapy

prowadzące do lekomanii.

•

używanie leków - przyjmowanie preparatów medycznych niezgodnie z ich prze-

znaczeniem lub przyjmowanie bez zaleceń lekarza;

• nadużywanie leków - gdzie pojawia się już zależność psychiczna od używanego

środka;

• lekozależność - obok zależności psychicznej pojawia się zależność fizyczna.

Kolejnym określeniem, które można spotkać przy lekturze literatury do-

tyczącej narkomanii jest ŚRODEK ODURZAJĄCY pojmowany jako substancja natu-

ralna lub syntetyczna działająca na centralny układ nerwowy i wywołująca w nim okre-

sowe zmiany. Bardziej szczegółową definicją jest ta, według której środek odurzający

określany jest jako każda substancja, która obniżając lub podwyższając pobudliwość

ośrodkowego układu nerwowego, wywołuje przymus stałego jej przyjmowania, zależ-

ność fizyczną i psychiczną od działania środka oraz powoduje szkodliwe następstwa

dla zdrowia fizycznego i psychicznego.

Następnym określeniem jest NARKOTYK - to środek odurzający po-

chodzenia roślinnego lub syntetycznego powodujący w zależności od dawki uspokoje-

nie, zniesienie bólu, odurzenie, euforię lub sen. Częściej i chętniej używanym określe-

niem pełniej oddającym istotę problemu jest „środek odurzający", choćby dlatego, że

nie każda substancja posiadająca cechy podane w pierwszej części definicji jest narko-

tykiem np. alkohol. ŚRODEK PSYCHOTROPOWY oznacza każdą substancję pocho-

dzenia naturalnego, bądź syntetycznego, działającą na ośrodkowy układ nerwowy,

umieszczoną w wykazie środków odurzających a także w wykazie środków psycho-

tropowych ustalonych przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej (5).

CHARAKTERYSTYKA ZJAWISKA NARKOMANII W POLSCE

Za początek zjawiska narkomanii w Polsce przyjmuje się zwykle lata

osiemdziesiąte XIX w., kiedy to stała się zjawiskiem o charakterze społecznym. Kultu-

ra okresu Młodej Polski, będąca na tym terenie odmianą modernizmu, najpopularniej-

szej wówczas filozofii Europy Zachodniej, poprzez swoją fascynację wszystkim co

niezwykłe, dalekie od codzienności, przyniosła wzrost zainteresowań środkami odurza-

jącymi. Narkotyk, obok alkoholu, stał się w tym okresie jednym z elementów stylu ży-

cia sfer artystyczno-literackich, przy czym zjawisko narkomanii nie wykraczało swoim

zasięgiem poza przedstawicieli zamożnych kręgów społecznych. Autorzy szeregu pu-

blikacji gloryfikowali świat narkotyków i fascynacji doznań. W latach siedemdziesią-

tych ubiegłego wieku, wraz z przyjściem przemian społeczno-kulturowych, nowych

ideologii (np. hipisowskiej, która akceptowała zażywania narkotyków), nastąpił wzrost

zainteresowania narkotykami, a co za tym idzie wzrost liczby osób odurzających się.

Popularne wówczas narkotyki to środki wziewne rozpuszczalniki, kleje

takie jak butapren, tri i inne. Narkomani pozbawieni szerokiego dostępu do klasycz-

nych narkotyków zaczęli poszukiwać środków odurzających lub ich zamienników

wśród dostępnych na rynku farmaceutyków. Takim przykładem mogą być popularne

krople Inoziemcowa, które po odpowiednim spreparowaniu narkomani przyjmowali

poprzez iniekcję. W tym okresie tzw. „narkomanii lękowej" głównymi źródłami narko-

tyków były apteki, szpitale i zakłady produkujące środki odurzające. Trudności ze zdo-

byciem narkotyków z innych źródeł powodowały włamania do tych obiektów, kradzie-

że, fałszerstwa recept itp.

Z wyżej wymienionego powodu narkomani zaczęli szukać też sposobów

na wyprodukowanie narkotyków samodzielnie w domowych warunkach, i w rezultacie

na rynku pojawił się po raz pierwszy „kompot". Był to narkotyk dający pożądane przez

narkomana efekty podobne jak przy zażyciu zwykłej heroiny, przyjmowany przez in-

iekcję. Wywoływał silne uzależnienie fizyczne i psychiczne. Oczywistym powodem

popularności tego narkotyku była łatwość jego produkcji i dostępność produktów (sło-

my makowej, odczynników chemicznych - bezwodnik kwasu octowego i inne). Dziś

„kompot" jest dostępny na rynkach narkotykowych w prawie niezmienionej postaci. Na

początku lat dziewięćdziesiątych, wraz z otwarciem się Polski na Zachód, rodzima nar-

komania zaczęła upodabniać się do standardów światowych. Zwiększyło się spożycie

klasycznych narkotyków, a rynek międzynarodowy został zdominowany przez produ-

kowaną m. in. w Polsce amfetaminę. Przestępczość związana z narkotykami nabrała

cech przestępczości zorganizowanej. Wykształciły się przestępcze struktury, które za-

władnęły nielegalnym handlem i przemytem narkotyków. Polska stała się atrakcyjnym

krajem tranzytowym dla całych partii narkotyków przerzucanych z Bliskiego i Dale-

kiego Wschodu oraz z Afryki do krajów Europy Zachodniej (6).

W Polsce obserwuje się stały wzrost spożycia narkotyków i liczby nar-

komanów. Według szacunkowych danych Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej

obecnie około 200-250 tysięcy osób w Polsce nałogowo zażywa narkotyki. W ogólno-

polskim badaniu zorganizowanym przez CBOS w 1992 roku na grupie uczniów ostat-

nich klas szkół ponadpodstawowych, 5% badanych przyznało się do używania narkoty-

ków w ciągu ostatniego roku. W porównywalnych badaniach, zorganizowanych przez

tę samą placówkę w 1994 roku na tej samej grupie młodzieży, do używania narko-

tyków w ciągu ostatniego roku przyznało się 10% młodzieży. Ze środków, po które

sięgali uczniowie najczęściej wymieniane były konopie indyjskie, rzadziej amfetamina

i środki halucynogenne, a wśród młodych także środki wziewne (l).

Według szacunkowych danych policji, w 1998 roku odnotowano około

60 tys. osób zażywających narkotyki, w tym nałogowo - ok. 18 tys. Największą grupę

użytkowników środków odurzających stanowiły osoby w wieku 18-20 lat: 9.0055

(ok.15%) oraz 21-24 r.ż: 7.778 (13%). Wskaźnik udziału nieletnich wynosił ok. 11%

(6.403), co oznacza, ze stanowili oni trzecią co do wielkości grupę osób zatrzymanych,

zażywających narkotyki. Szacuje się, że doświadczenia z narkotykami może mieć na-

wet do 40% uczniów szkół ponadpodstawowych. Wolniejszy proces widocznych zmian

zdrowotnych oraz łatwiejszy, beziniekcyjny sposób zażywania takich narkotyków jak

„brązowa heroina", marihuana, amfetamina, haszysz, LSD, czy kokaina sprzyjają ich

upowszechnianiu wśród nowych środowisk, powodując zmianę struktury społecznej

konsumentów narkotyków oraz zmianę dotychczasowych miejsc ich dystrybucji. Stąd

pojawienie się narkotyków dotyczy obecnie nie tylko kręgów ludzi młodych, pozba-

wionych perspektyw, ale także młodzieży z zamożniejszych domów, uczniów liceów,

studentów oraz młodych biznesmenów, artystów, aktorów itp.

CHARAKTERYSTYKA RYNKU NARKOTYKOWEGO

Oferta narkotyków dostępnych na rynku nie zmniejsza się. Do narko-

tyków najbardziej rozpowszechnionych należy obecnie: marihuana, amfetamina i ecsta-

sy oraz „polska heroina", ale wzrasta popyt na LSD, heroinę, kokainę, anaboliki oraz

leki psychotropowe.

W 1999 roku łączna wartość wszystkich zabezpieczonych przez policję

narkotyków (według cen detalicznych) wynosiła szacunkowo 47 mln PLN (tj. około

11,5 mln euro /USD). W stosunku do roku ubiegłego wzrosła szczególnie ilość zabez-

pieczonego haszyszu, marihuany, ecstasy, kokainy, amfetaminy i LSD. Ponadto przeję-

to znaczącą ilość sterydów anabolicznych i BMK oraz Pemoliny, Tramalu, Dolarganu,

Clonazepamu i Cyclobarbitalu. Większość dostępnych na rynku narkotyków sprowa-

dzana jest z zagranicy, ale z produkcji krajowej pochodziła znacząca ilość zabezpie-

czonych środków: amfetaminy, „polskiej heroiny" oraz marihuany z rodzimych wysie-

wów i grzybów halucynogennych. Największą wartość rynkową zabezpieczonych ro-

dzajów narkotyków przedstawiały (szacunkowo):

NARKOMANIA ORAZ POGLĄDY NA DOSTĘPNOŚĆ NARKOTYKÓW - ZAGADNIENIA.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: