Oatley r.4.doc

Oatley r.4 „Czym jest emocja?”

DEFINICJE I PRZYKŁADY EMOCJI

Frijda – definicja emocji

ü      spowodowana przez wartościowanie przez podmiot zdarzenia jako istotnego dla ważnej dla niego sprawy

Ø      wartościowanie świadome lub nieświadome

Ø      odczuwana jako pozytywna jeśli zdarzenie sprzyja sprawie, negat. – jeśli nie

ü      rdzeń emocji – gotowość do działania i podsuwanie planów

Ø      nadaje priorytet działaniu/działaniom

Ø      narzuca poczucie pilności

Ø      może zakłócać alternatywne procesy umysłowe lub działania , rywalizować z nimi

ü      konkretna emocja doznawano jako odrębny typ stanu umysłowego,

któremu niekiedy towarzyszą mu lub występują po nim

Ø      zmiany somatyczne

Ø      akty ekspresji

Ø      działania

Fehr Russel – koncepcja emocji oparta na prototypach

o        badanie

·         studenci mieli wypisywać terminy z kategorii „emocja”

·         najczęstsze przykłady to radość, złość, smutek, miłość

o        ludzie rzadko myślą w kategoriach warunków koniecznych i wystarczających

o        fundamentalny dla myślenia potocznego - prototyp

·         typowy przykład tego, co wszyscy znają

·         za jego pomocą reprezentowanie są pojęcia potoczne dot. emocji

·         przypomina skrypt – charakterystyczny schemat sekwencji zdarzeń

np. ktoś robi coś szkodliwego dla podmiotu ® gniewne uczucia ® myśl o tym, jak naprawić sytuację

PROCES EMOCJONALNY

Ujęcie emocji jako ciągu faz, Frijda

Stein, Trabasso, Liwag

Co się stało? Co mogę na to poradzić? Co może się potem zdarzyć?

Teza:  Sposób we jaki podmiot widzi zdarzenie (zastosowana rama odniesienia, która zależy od celów i wartości podmiotu) determinuje sposób postrzegania i zapamiętywania.

Ocena poznawcza (świadoma lub nie) –rozpoznanie zdarzenia jako znaczącego - Arnalod & Gasson

Wartościowanie kontekstowe –

o        myśli dot. kontekstu: planów, radzenia sobie (ocena wtórna wg Lazarusa)

o        udział ma atrybucja (tworzone wyjaśnienie przyczyn zdarzeń )

o        aktywność umysłowa , która wymaga:

§         zawężenia uwagi

§         poszukiwania sensu zdarzeń niezgodnych z przekonaniami podmiot

§         przypomnienie podobnych sytuacji w celu porównania

§         poczynienia planów na przyszłość

Wiener & Graham - od atrybucji może zależeć charakter emocji

Terapia Becka (t.poznawcza) - opiera się na idei Arystotelesa (emocje jako wartościowania) – możemy wybierać wartościowania zadarzeń, więc możemy zmieniać emocje. Depresja i smutek jako nawyki umysłowe.

Gotowość do działania

Frijda, Kuipers, ter Schure

o        badanie – podane nazwy emocji, przypomnieć sobie zdarzenie związane i ocenić intensywności emocji

o        ocena na każdym z 29 wymiaru gotowości np.

·         antagonistyczny

·         zbliżanie się

·         unikanie

·         wylewność

·         bezradność

·         kontrola

·         zahamowanie

·         odprężenie

o        układ pozycji gotowości do działania pozwalał na przewidywanie 46% nazw emocji, o które pytano badanych

(przy pozycji oceny poznawczej - przewidywanie 43% emocji)

Stein, Trabasso, Liwag – rola emocji w stymulowaniu planów

- emocja tworzy problem i wymaga działań, które mogą go rozwiązać

Ekspresja, zmiany somatyczne, działanie

Frijda – często rozpoznajemy emocje u innych, gdy ich zachowanie zdaje się ustawać: zatrzymanie efektywnych interakcji z otoczeniem, skoncentrowanie na podmiocie (atak śmiechu, gniewu czy strachu).

Ekspresja

Darwin – taksonomia ekspresji emocjonalnych, emocja jako stan dyskretny z przypisaną ekspresją, po której można ją rozpoznać, czasem też z działaniem i/lub procesem fizjolog. (łzy, pot).

1. nie istnieją uniwersalne symbole stanów emocjon., ekspresje twarzy i głosu są wyuczane i kształtowane kulturowo / Birdwhistelf, Morris

2. uniwersalna taksonomia

spośród wszystkich emocji tylko niektóre wyrażają emocje jako takie

Ekman & Friesel – 5 kategorii ekspresji niewerbalnych

v      emblematy (gesty)

v      ilustratory - towarzyszą mowie i zmieniają się wraz ze stopniem podniecenia(machanie rękami, zaciskanie pięści)

v      regulatory (kiwnięcie głową by podtrzymać rozmowę)

v      przejawy afektu (umiech, zmarszczone brwi) – typowe gatunkowo jak odruchy!

v      adaptery - manipulacje cielesne typu samopielęgnacji (dotykanie się), często występują jako czynności przemieszczone – znaki lęki, konfliktu wewn.

Systemy kodowania do klasyfikacji mimicznych ekspresji emocji:

- Izard – system MAX i AFFEX, oparte na założeniu, że istnieje zbiór dyskretnych podst. emocji

określają cechy, które pozwalają na najlepsze rozróżnianie między nimi

- Ekman – System Kodowania Ruchów Twarzy (FACS) – katalog mięśni twarzy i ich widzianych ruchów

- Pilowsky & Katsikitis – system komputerowego rozpoznawania mimicznego bezpośrednio z nagrania video

- Ekman nazwał wrodzony wzorzec radości uśmiechem Duchenne (od uczonego, który 1szy go opisał).

- Rozpoznawanie emocji w życiu: za pomocą wielu oznak łącznie: wokalne, mimiczne, werbalne, kontekstowe.

Zmiany somatyczne

                                       teoria obwodowa           vs.

(emocje powstają jako wrażenia w ciele; James)

teoria ośrodkowa

(w mózgu; Cannon)

ü      James - doznanie z wnętrza organizmu powinno zmniejszyć intensywność emocji – testowane przez Hohmanna (obrażenia kręgosłupa = spadek uczuć seksualnych, strachu, gniewu, wzrost sentymentalności)

ü      Bermond i in. replika badań H. – tu obrażenie kręg. spowodowało wzrost subiektywnego uczucia strachu, ale czysto fizjolog. reakcja zmniejszyła się

ü      sposób doznawania zależy od interpretacji (na ile są przekonani, że wrażenia cielesne wpływają na emocje)

ü      Zajonc, Murphy, Ingelhart – ekspresje mimiczne wywołują skutki emocjon. przez zmniejszenie przepływu krwi twarzy, a to wpływa na obieg krwi przez mózg i zmiany temp., które są doznawane jako pozyt. lub -.

Działanie

ü      Wallbott & Scherer – wyodrębnili działania specyf. dla emocji – poruszanie się ku, przeciwko, oddalanie się

ü      Dollard – frustracja vs. prawdopodobieństwo agresji, gniew nie jest w to zaangażowany

ü      Berkowitz – reakcje agresywne występują po gniewie

ü      Sogan & Masutani – emocje stojące za wzorami działania są łatwo rozpoznawane dla innych

RELACJE MIĘDZY BODŹCAMI WYZWALAJĄCYMI, DOŚWIADCZENIEM, EKSPRESJĄ I ZMIANAMI SOMATYCZNYMI

Tomkins - teoria spójności między poszczególnymi aspektami emocji. Afekty to:

·         zbiory reakcji mięśniowych i gruczołowych zlokalizowanych w twarzy i rozproszonych w ciele

·         generują sensoryczną inf. zwrotną

·         są uruchamiane w ośr. podkorowych wg dziedziczonych programów

·         mogą przejąć kontrolę nad oddalonymi organami i narzucić im wzorzec reakcji

Cannon - teoria obwodowa

·         zmiany cielesne tworzone w mózgu i są podobne w przebiegu różnych emocji

·         różne emocje = ta sama ogólna aktywacja autonomicznego UN w cz. sympatycznej (adrenalina – mobilizacja)

Bodźce wyzwalające, doznanie i zmiany somatyczne

Bysinger & Ruckmick – emocjonalne zmiany cielesne zależne od wieku, doświadczenia

Ekman i in. – odgrywanie mimiczne emocji, każdej towarzyszył odmienny wzorzec reakcji somatycznej

Realistyczne i imaginacyjne wzbudzenie emocji wywołuje reakcje subiekt., ale to  2 nie wywołuje r.somatycznych.

Cacioppo i in. - 3 rodzaje powiązań między somatyczną a doznawaną emocją:

§         odpowiedniość między specyficznymi zmianami w cele a specyf. emocjami ( James; Tomkins)

§         ogólna aktywacja (nie specyf.) somatyczna, gdy ciało przygotowuje się do aktywności (Cannon)

§         dwuznaczność wzorców zmiany cielesnej (podstawa eksperymentu Schachtera i Singera – ten sam stan pobudzenie może być interpret. różnie, takie eksperymenty stały się podstawą teorii Mandlera)

§         istnieją różne rodzaje relacji w różnych fazach przetwarzania (ogólnie negatywny efekt skojarzony z unikaniem ®  przetwarzanie poznawcze ®  specyficzne lub dwuznaczne efekty)

Bodźce wyzwalające, doświadczenie i ekspresja

&#x...