Antygona.doc

Antygona

PROLOGOS

Dramat zaczyna się prologiem, który ma zapoznać widza z najważniejszymi wydarzeniami. Akcja rozgrywa się w Tebach, którymi włada Kreon. Niedawno rozegrała się wielka bitwa, w której dwaj bracia – Eteokles i Polinejkes -walczyli o władzę. Obydwaj ponieśli śmierć w walce. Władca rozkazał pochować Eteoklesa z honorami, bo ten bronił miasta, natomiast Polinejksowi, który napadł na miasto z pomocą obcej armii zakazał w ogóle urządzać pogrzebu…

Antygona ( siostra Eteoklesa i Polinejkesa ) rozmawia ze swoją młodszą siostrą Ismeną i skarży się na liczne nieszczęścia, które w ostatnim czasie spadły na ich rodzinę. Dziewczyna bardzo kochała obu swoich braci i ma zamiar pochować Polinejkesa nawet wbrew woli Kreona. Dla Antygony pogrzeb brata jest niezwykle istotny, bo zgodnie z greckimi wierzeniami zmarły, który nie miał pochówku nie może dostać się do Hadesu i jest zmuszony całą wieczność tułać po ziemi. Ismena obawia się konsekwencji wynikających ze złamania rozkazu króla, nie decyduje się pomóc siostrze w pogrzebie brata, bo byłoby to niezgodne z prawem. Rozgoryczona Antygona jest zdecydowana mimo wszystko pomóc zmarłemu bratu po raz ostatni i ma zamiar zrobić to sama.

PARODOS

Na scenę wychodzi Chór, w skład którego wchodzą tebańscy starcy. Kreon wezwał ich do siebie na naradę. Chór zaczyna śpiewać pieśń na cześć Eteoklesa, który pokonał najeżdżającego na Teby Polinejkesa.

EPEJSODION I

Na scenę wychodzi Kreon i dwóch heroldów. Władca mówi, że zgodnie z obowiązującym prawe, on jako jedyny brat matki Edypa po śmierci obydwóch jego synów powinien objąć władzę. Najważniejsze dla niego jako przyszłego króla jest dobro państwa, stawia je nawet nad dobrem swojej rodziny. Oficjalnie obwieszcza wszystkim zebranym, że wydał zakaz grzebania Polinejkesa i zwraca się o pomoc w jego przestrzeganiu.

W pewnej chwili na scenie pojawia się Strażnik, który miał pilnować, by nikt nie wyprawił zdrajcy nielegalnego pogrzebu. Pełen strachu mówi Kreonowi, że ktoś się jednak wyłamał i pochował ciało. Nie wie jednak, kto to zrobił. Te słowa bardzo złoszczą króla, który uznaje takie postępowanie za jawny bunt przeciw swojej władzy. Oskarża strażnika, że na pewno ktoś przekupił go zlotem i grozi mu, że jeżeli winny się nie znajdzie to ukaże go śmiercią.

STASIMON I

Chór wykonuje pieśń, w której chwali człowieka i wielkość jego rozumu. Przedstawia człowieka, jako tego, kto potrafi ujarzmić naturę. Ostatnia część pieśni opowiada o stosunku jednostki do władzy. Na nagrodę zasługę ten, który broni ojczyzny, a na karę – ten, kto łamie obowiązujące prawo. Należy respektować nie tyle prawa władcy, co kraju. W ten sposób chór dyplomatycznie nie przyznaje jawnie racji Kreonowi, a opowiada się raczej za ateńską demokracją

EPEJSODION II

Na scenę strażnik wprowadza Antygonę, którą złapał na gorącym uczynku, kiedy usiłowała po raz drugi pochować ciało brata, po tym jak Kreon rozkazała je odkopać. Strażnik relacjonuje królowi, w jaki sposób dziewczyna grzebała ciało zmarłego. Ta przyznaje się z otwartą premedytacją do wszystkiego – bardzo dobrze wiedziała, że łamie obowiązujące prawo, bo słyszała o wydanym zakazie. Broniąc się mówi, że przestrzega prawa boskiego, które nakazuje grzebać wszystkich ludzi, także zdrajców. Dla niej jest ono ważniejsze niż wszystkie zakazy wydane przez Kreona. Antygona jest gotowa umrzeć, broniąc swoich przekonań. Nie żałuje tego, co zrobiła, przeciwnie jest z siebie dumna…

Na scenę wchodzi Ismena. Kreon oskarża ją, że pomagała siostrze w pogrzebie. Dziewczyna nie zamierza zaprzeczyć, bierze na siebie połowę winy i pragnie zginąć razem z siostrą. Antygona sprzeciwia się, mówiąc że Ismena od samego początku była przeciwna łamaniu zakazu wydanego przez władcę. Ismena próbuje powołać się na uczucie łączące Antygonę z synem Kreona Hajmonem, by w ten sposób ocalić siostrę przed śmiercią. Król nie zgadza się na to by jego syn był związany z kobietą, która nie szanuje go jako władcy. Rozkazuje zamknąć obie siostry w areszcie domowym.

STASIMON II

Chór rozpacza nad rodziną królewską, którą prześladują liczne nieszczęścia. Ostrzega przed pychą, co można należy odczytać jako aluzję do postępowania Kreona i sposobu egzekwowania przez niego prawa.

EPEJSODION III

Na scenie jest Hajmon, który słyszał już, co przytrafiło się jego narzeczonej. Kreon doradza synowi, by poszukał sobie innej, bardziej odpowiedniej kobiety, która będzie jego godna. Hajmon opowiada ojcu, jak poddani komentują ostatnie decyzje króla. Lud współczuje Antygonie, wszyscy uważają, że Kreon nie powinien wydawać aż tak surowego zakazu. Król jest bardzo zły. Zdaje sobie sprawę, że syn również nie zamierza stanąć po jego stronie i że chce uratować ukochaną.

Kreon wie, że skazując na śmierć swą krewną sprowadziliby na Teby nieszczęście. Pragnie tego uniknąć. Rozkazuje zamurować Antygonę żywcem w skale pozostawiwszy jej trochę jedzenia i napoju. Każda inna osoba za takie nieposłuszeństwo skazana zostałaby na śmierć przez ukamienowanie.

STASIMON III

Pieśń chwaląca Erosa, która ma zastąpić pominiętą w utworze scenę intymnego spotkania Antygony i Hajmona.

EPEJSODION IV

Kommos głównej bohaterki, prowadzonej na stracenie. Lament Antygony przeplatają partie chóru. Scena kończy się wyprowadzeniem dziewczyny za miasto.

STASIMON IV

Chór wylicza innych greckich bohaterów, którzy cierpieli i ponieśli śmierć w sposób podobny do Antygony.

EPEJSODION V

Na scenę wchodzi Tejrezjasz – nadworny wróżbita, który usiłuje nakłonić Kreona do zmiany rozkazu, bo w przeciwnym wypadku wielkie nieszczęście spadnie na Teby i królewską rodzinę. Król wyraża zgodę na pogrzeb Polinejkesa i chce ułaskawić Antygona. Wszyscy liczą na szczęśliwe zakończenie. Kreon schodzi ze sceny, by wypuścić Antygonę z zamurowanego więzienia.

STASIMON V

Chór śpiewa pieśń, w której zwraca się o pomoc do Dionizosa – Bachusa, jako patrona Teb.

EKSODOS

Na scenie pojawia się posłaniec i opowiada o wielkiej tragedii – Hajmon po stracie narzeczonej popadł w rozpacz i popełnił samobójstwo, Antygona powiesiła się w swojej celi, a Eurydyka – żona Kreona - na wieść o samobójczej śmierci syna również się zabiła. W zamku pozostał jedynie samotny król, który bardzo rozpacza po stracie najbliższej rodziny.
Na zakończenie dramatu chór przestrzega wszystkich, że należy przestrzegać prawa, ale jednocześnie wystrzegać się pychy i dumy.