norma_kablowa.pdf

Józef Wysocki 1

Oddział Wrocławski SEP

RECENZJA NORMY N SEP-E-004 ELEKTROENERGETYCZNE

I SYGNALIZACYJNE LINIE KABLOWE. PROJEKTOWANIE I BUDOWA

Latocha L., Ceglarek A., Domagała H., Rynkowski A., Spyra E, Wieczorek L.: Norma SEP

N SEP-E-004 Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. Projektowanie i budowa.

Wydanie I. Centralny Ośrodek Szkolenia i Wydawnictw SEP. Warszawa 2004

Królestwo kłamstwa nie jest tam, gdzie się kłamie,

lecz tam, gdzie się kłamstwo akceptuje.

Karel Čapek

Norma jest sprzeczna z niektórymi aktualnymi Polskimi Normami i niektórymi ustawami oraz

podustawowymi aktami prawnymi. Zawiera też błędy merytoryczne, spośród których opisuję niżej

najważniejsze, nierzadko rażące.

W przedmowie do normy SEP napisano, że „zaktualizowano zagadnienia ochrony przeciw-

pożarowej". Po tym, jak zaktualizowano, to stwierdzenie jawi się jako żart. Autorzy normy SEP, ma-

jąc mgliste pojęcie o budowlanych środkach ochrony przeciwpożarowej, podjęli się opracowania

normy, w której ochrona ta ma kluczowe znaczenie. Linie elektroenergetyczne nie są niczym szcze-

gólnym z punktu widzenia ochrony przeciwpożarowej, nie ma żadnej potrzeby tworzenia dla nich

własnych pojęć związanych ze zjawiskiem pożaru. Doskonale da się je opisać za pomocą pojęć

ściśle zdefiniowanych w normach i przepisach dotyczących ochrony przeciwpożarowej. Z tekstu

normy wynika, że pomieszczenie ma odporność ogniową (p. 7.4) i że odporność ogniową ma rów-

nież strefa pożarowa (p. 2.1.3). To nie strefa pożarowa i nie pomieszczenie mają odporność ognio-

wą; odporność ogniową mają elementy wydzielenia (ściany, stropy, przegrody itp.) strefy lub po-

mieszczenia. Samo pojęcie odporność ogniowa niewiele znaczy. Wszystkie wymagania odnoszą

się do klasy odporności ogniowej, na określenie której precyzyjnie składają się: nośność ogniowa

R, szczelność ogniowa E oraz izolacyjność ogniowa I (dodatkowo W i M) oraz czas odporności.

W normie stawiane są wymagania ognioodporności bez kryteriów R, E i I (lub kombinacji tych li-

ter). Zdarza się też że, występuje czas, w błędnym ujęciu. Często występują zamiennie pojęcia wy-

trzymałość ogniowa i odporność ogniowa, przy czym pojęcie wytrzymałość ogniowa nie jest stoso-

wane i nie jest zdefiniowane w technice ochrony przeciwpożarowej. Tekst normy SEP przepisano z

normy PN-76/E-05125 [9], która nie podawała klas odporności ogniowej, ponieważ podczas jej reda-

gowania jeszcze ich nie było, ale o ich istnieniu w 2003 r. i znaczeniu w technice ochrony przeciw-

pożarowej powinni wiedzieć autorzy normy SEP.

Ściana przeciwpożarowa to według normy SEP: Przegroda z drzwiami przeciwpożarowymi

służąca do podziału tunelu lub pomieszczenia kablowego na strefy pożarowe, wykonana

z materiałów niepalnych. Wynika z tej definicji, że może to być każda przegroda z materiału nie-

palnego, byle była wyposażona w drzwi przeciwpożarowe. Przegroda lub ściana jest oddzieleniem

przeciwpożarowym tylko wtedy, gdy cechuje ją odpowiednia klasa odporności ogniowej. A ponadto

1 Mgr inż. Józef Wysocki jest emerytem. Jego 40-letni dorobek w projektowaniu instalacji i urządzeń elektrycznych niskie-

go napięcia, linii i stacji elektroenergetycznych średnich i najwyższych napiąć oraz elektroenergetycznej automatyki zabezpie-

czeniowej, a także na innych stanowiskach w Zakładach Energetycznych Okręgu Dolnośląskiego, w Elektroprojekcie i innych

biurach projektów oraz nieustająca aktywność zawodowa pozwoliły osiągnąć poziom wybitnego specjalisty i wzorca osobo-

wego godnego naśladowania. Posiada uprawnienia budowlane do projektowania i kierowania robotami w zakresie elektryki

bez ograniczeń oraz uprawnienia energetyczne E i D. Jest autorem opracowań studialnych, wielu ekspertyz i opinii.

wprowadzenie oddzielenia przeciwpożarowego wymaga zastosowania odpowiedniego dla tej klasy

uszczelnienia przepustów kablowych.

Tekst przedstawiony w 2.1.3 normy SEP to skarłowacenie tekstu przedstawionego w 2.1.3 PN-

76/E-05125 [9]. Tekst ten nie tylko zawiera błędy terminologiczne, ale nie podaje podstawowych

wymagań dotyczących bezpieczeństwa osób, które mogą przebywać w tunelu. Takie wymagania

przedstawione zostały w PN-76/E-05125 [8] i powinny być w całości przeniesione do normy SEP

z uzupełnieniem o dodatkowe wymagania zawarte w normie BN-84/8878-02 [12], wprawdzie wy-

cofanej, ale rzetelnie opracowanej i po małej korekcie odpowiadającej aktualnym przepisom doty-

czącym bezpieczeństwa osób. Nigdzie nie ma tak rzetelnie i kompletnie przedstawionych wymagań

odnośnie do tuneli kablowych i norma SEP nie powinna tego psuć. Ale z psuciem mamy do czynie-

nia zwykle wtedy, kiedy niekompetentni autorzy dodają coś od siebie. Zalecili dzielenie poszczegól-

nych stref pożarowych przegrodami przeciwpożarowymi, dodając od siebie, wymaganą odporność

ogniową przegrody 30 min. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie przedstawiono wcze-

śniej definicji przegrody przeciwpożarowej w sposób następujący: Przegroda z otworem przełazo-

wym bez drzwi, wykonana w strefie pożarowej tunelu, służąca do ograniczenia rozprzestrzeniania

się pożaru w obrębie jednej strefy, wykonana z materiałów niepalnych (p. 1.3.20 normy SEP). Prze-

groda z otworem przełazowym bez drzwi nie spełni wymagań dla czasu odporności ogniowej 30 min

ze względu na otwarty otwór przełazowy. Taka przegroda nie ma żadnej odporności ogniowej, co

najwyżej może być zbudowana z materiału ognioodpornego stosowanego w oddzieleniach przeciw-

pożarowych. Tytuł p. 2.1.3 normy SEP „Tunele i pomieszczenia kablowe" sugeruje, że w tekście jest

mowa o obu tych pomieszczeniach. Po przeczytaniu tekstu normy daje się zauważyć, że jej autorzy

zapomnieli o pomieszczeniach kablowych. W PN-76/E-05125 [8], w 2.1.6, poświęcono pomieszcze-

niom kablowym dość dużo tekstu zawierającego rozsądne i pożyteczne zalecenia odnośnie bezpie-

czeństwa pożarowego i bezpieczeństwa ludzi. Umknęły one uwadze autorów normy SEP.

Autorzy normy SEP dzielą kanał kablowy (p. 2.1.4) grodziami przeciwpożarowymi na strefy

pożarowe w oderwaniu od definicji pojęcia strefa pożarowa, którą stanowi zamknięta strefa, która

może być wewnątrz podzielona, oddzielona od przylegających przestrzeni w budynku elementami

konstrukcyjnymi o określonej odporności ogniowej. Pojęcie strefa przeciwpożarowa mogłoby być

zastosowane w przypadku kanału mającego ze wszystkich stron oddzielenia przeciwpożarowe

o określonej odporności ogniowej, a dzielenie wewnętrznej przestrzeni kanału na strefy pożarowe

wymaga zastosowania oddzielenia przeciwpożarowego (według normy SEP „grodzi"), też cechujące-

go się określoną odpornością ogniową. W normie BN-83/8878-01 [11] takiego błędu nie popełniono.

Przy dzieleniu kanału nie ma mowy o strefie pożarowej.

Jak to bywa u autorów normy SEP, w 1.3.14 przedstawili swoistą definicję szybu kablowego.

Według nich: szyb kablowy to wydzielony obudowany pionowy przepust łączący więcej niż dwie

kondygnacje budynku, przeznaczony do ułożenia w nim kabli. Dlaczego poprawną definicję przed-

stawioną w 1.3.15. PN-76/E-05125 [8] zamieniono na dziwoląg, to tajemnica autorów normy. We-

dług 2.1.5 normy SEP szyby kablowe powinny być dzielone na strefy pożarowe grodziami przeciw-

pożarowymi o wytrzymałości ogniowej 90 min (nie wiadomo o jaką odporność chodzi brak liter R, E

i I lub ich kombinacji). Pomijając zastrzeżenia co do określeń grodź przeciwpożarowa

i wytrzymałość ogniowa, daje się zauważyć, że pomysł dzielenia szybu kablowego grodziami

przeciwpożarowymi nie został poparty kryteriami według których ten podział miałby nastąpić.

Każdy podział odbywa się według jakiegoś kryterium. Może to być kryterium „silniejszy bierze

więcej" lub mogą to być parametry techniczne, ekonomiczne, wymagania bezpieczeństwa lub inne.

Odpowiednie kryteria i wymagania odnośnie do podziału szybu kablowego na strefy pożarowe

zostały przedstawione w 2.1.5. PN-76/E-05125 [8]. Wystarczyło je zmodyfikować i dostosować do

obecnego stanu wiedzy, norm i przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej. Odnosi się wra-

żenie, że autorzy normy SEP nie zdążyli przepisać tekstu z PN-76/E-05125 przed oddaniem swoje-

go tekstu do druku.

Według 4.2 normy „Dopuszcza się ułożenie kabli o napięciu znamionowym wyższym niż

30 kV pod warunkiem oddzielenia od innych kabli przegrodą ognioodporną o wytrzymałości ognio-

wej 60°."?! „ 60° " − zastosowano jednostkę miary kąta jako miarę odporności ogniowej? Trudno tu

uchronić się od złośliwości. Taka pomyłka nie powinna mieć miejsca w normie. Jak wynika z przyto-

czonego zdania, autorzy zakładają, że przegroda otwarta o szerokości nieco większej od szerokości

trasy kablowej, może wykazywać jakąkolwiek odporność ogniową, nawet jeżeli jest zbudowana z

materiału stosowanego w ognioodpornych oddzieleniach przeciwpożarowych. Jak sobie wyobraża-

ją autorzy wykonanie takiej przegrody. Jak daleko musiałaby przegroda wystawać poza obrys trasy

kablowej, aby zachowana była odporność ogniowa 60 min. Konkretną klasę odporności ogniowej

(np. El 60) może mieć tylko osłona zamknięta, taka, jaką stosuje się na kablowych trasach ogniood-

pornych.

Tekst przedstawiony w 6 rozdziale normy SEP jest wyjątkowo szkodliwy. Zgodnie z wymaga-

niami przepisów kable wraz z zamocowaniem, stosowane w systemach zasilania i sterowania

urządzeniami służącymi ochronie przeciwpożarowej (instalacje bezpieczeństwa) powinny

zapewniać ciągłość dostawy energii elektrycznej przez wymagany czas. Żadne przepisy nie

wymagają zastosowania koniecznie kabla posiadającego odpowiednią odporność ogniową.

Wymagania zachowania funkcji podczas pożaru odnoszą się do linii kablowej (zespołu kablowego),

na którą składa się kabel wraz z systemami mocującymi i nośnymi. Może być zastosowany kabel nie

mający cech ognioodporności, ale ułożony w osłonie otaczającej, która wraz z zamocowaniem

spełnia wymagania odnośnie do ognioodporności. Przy projektowaniu i budowie linii kablowej

mogą być zastosowane wyłącznie systemy posiadające opinię wydaną przez upoważnioną jednostkę

certyfikującą po przeprowadzeniu badań ognioodporności. Systemy różnych producentów różnią

się. Każdy system ma swoje wymagania odnośnie do montażu i mocowania uwzględniającego

również podłoże. Nie można montażu wykonać inaczej niż to zostało zalecone w instrukcji systemu,

bo dla montażu według tej instrukcji wykonano badania. Wobec powyższego cały, przedstawiony

w rozdziale 6 opis nie ma sensu, co gorsza jest wyjątkowo szkodliwy, bowiem może się znaleźć

zespół osób, poczynając od projektanta, a kończąc na nadzorze, które zawierzą postanowieniom normy

SEP, firmowanej przez szacowne instytucje (PKN, SEP i PTPiREE), i wykonają instalację według

jej zaleceń, co może skutkować katastrofą w przypadku, gdy ta instalacja będzie musiała działać

podczas pożaru.

Już w pierwszym zdaniu, w 7.4 normy SEP jest błąd terminologiczny, o którym wcześniej

wspomniałem. Dotyczy określenia: odporność ogniowa pomieszczenia. Uszczelnienia o pod-

wyższonej odporności ogniowej są kosztowne i podlegają specjalnym procedurom badawczym oraz

odbiorczym. Wobec tego norma nie może nakazywać stosowania ich w każdym przepuście, jak to

wynika z niezbyt precyzyjnie sformułowanego zdania. Uszczelnienia ognioodporne należy stosować

wszędzie tam, gdzie jest to uzasadnione i wymagane. Wydaje się, że problematyka uszczelnień

byłaby inaczej ujęta, gdyby autorzy normy zapoznali się wcześniej z § 234 warunków technicznych

[1] i p. 527.2 w PN-IEC 60364-5-52:2002 [17]. Wprawdzie norma ta dotyczy tylko instalacji o

napięciu znamionowym do 1 kV, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby jej postanowienia dotyczące

uszczelnień przepustów kablowych zastosować do instalacji o napięciu znamionowym powyżej

1 kV. Trudno dociec, na jakiej podstawie autorzy normy twierdzą: Jeżeli trasa kabli przechodzi

przez ściany lub stropy ognioodporne, to konstrukcje wsporcze należy zakończyć z każdej strony w

odległości co najmniej 10 cm od ściany lub stropu. W katalogach renomowanych producentów

certyfikowanych uszczelnień jest pełno rozwiązań, gdzie konstrukcje wsporcze (korytka) przechodzą

przez przepust w sposób ciągły. Chyba dlatego, że zarówno producenci uszczelnień, jak i instytucje je

certyfikujące nie zapoznali się z postanowieniami normy SEP. A może zaszła pomyłka w zastoso-

waniu wymiaru „10 cm"? W niektórych instrukcjach ognioodpornych uszczelnień przepustów

kablowych znajduje się wymaganie, aby konstrukcję wsporczą przechodzącą przez przepust

podeprzeć z obu stron w odległości 10 cm od otworu.

Sprzeczność normy SEP z Polskimi Normami zauważa się w postanowieniach odnośnie do

wykonania skrzyżowań z urządzeniami podziemnymi, w których nie znalazły się szczególne wy-

magania odnoszące się do gazociągów. Wymagany sposób wykonania skrzyżowania przedstawiono

w 3.1.6.1 normy SEP, według którego Kable elektroenergetyczne i sygnalizacyjne ułożone bezpo-

średnio w ziemi powinny być chronione przed uszkodzeniem w miejscu skrzyżowania i na długości co

najmniej po 50 cm w obie strony od miejsca skrzyżowania, za pomocą osłony. Rzecz jasna, posta-

nowienie to dotyczy wszystkich urządzeń podziemnych, w tym gazociągów. Według PN-91/M-

34501 [9] Przy układaniu gazociągu pod kablem, kabel należy zabezpieczyć rurą z tworzywa sztucz-

nego na długości co najmniej 1,5 m od osi skrzyżowania, mierząc prostopadle do osi gazociągu.

Różnica w wymiarach jest znacząca. Podobnie przedstawia się sprawa w przypadku rurociągów

ropy naftowej, jej produktów oraz gazu płynnego; tu również mamy do czynienia ze sprzeczno-

ścią w odniesieniu do przepisów techniczno-budowlanych. Według warunków technicznych [6] §

174 ust. 1 i [7] § 146 ust. 2: W przypadku skrzyżowania się rurociągu z linią kablową, rurociąg należy

ułożyć w odległości 0,8 m od kabla, kabel zaś zabezpieczyć stalową rurą ochronną wystającą co

najmniej o 2 m poza obrys rurociągu z każdej jego strony. Tu też różnica w wymiarach jest znacząca.

Pozostając przy gazie należy odnotować również sprzeczność normy SEP z przepisami

techniczno-budowlanymi, w których ta norma ma być powołana. W tablicy 3 (Lp. 1) normy podano

najmniejszą dopuszczalną odległość kabli od rurociągów gazów palnych nie wymagających okre-

sowej konserwacji − 20 cm. Według warunków technicznych [1] § 164 ust. 4: Poziome odcinki

instalacji gazowych powinny być usytuowane w odległości co najmniej 0,1 m powyżej innych prze-

wodów instalacyjnych, natomiast jeżeli gęstość gazu jest większa od gęstości powietrza − poniżej

przewodów elektrycznych i urządzeń iskrzących.

W normie SEP nie ma żadnych postanowień dotyczących kanalizacji kablowej, rozumianej jako

ciąg rur osłonowych i związanych z nimi studzienek kablowych. W 2.1.7, 2.1.8 i 3.2.1 przedsta-

wiono tylko kilka oczywistych stwierdzeń dotyczących elementów kanalizacji (osłon otaczających,

studzienek kablowych) i układania kabli w osłonach otaczających. Norma PN-76/E-05125 [8] też nie

zawierała rozdziału dotyczącego kanalizacji kablowej, ale w 2.1.8. były zawarte postanowienia doty-

czące pośrednio kanalizacji kablowej. Uzupełniała ją norma branżowa BN-83/0321-23 [10], zawie-

rająca szczegółowe postanowienia dotyczące ciągów zestawu bloków lub rur oraz studzienek ka-

blowych. Kanalizacja kablowa jest i będzie budowana. Norma która nie zawiera postanowień doty-

czących kanalizacji kablowej nie może być uznana za kompletną.

Przez całą normę SEP przewija się troska o zabezpieczenie przed przenikaniem wody do wnę-

trza rur, studzienek, kanałów, tuneli, budynków itp. W żadnym miejscu nie ma postanowień lub

zaleceń dotyczących zabezpieczeń przed przenikaniem gazów i płynów palnych do rur, kanalizacji,

kanałów, tuneli i innych przestrzeni zamkniętych, przez które przechodzą lub do których są wpro-

wadzane kable elektroenergetyczne. Problem braku odpowiednich zabezpieczeń przed przenikaniem

gazu ujawnił się niejednokrotnie wybuchem gazu zgromadzonego w kanałach kablowych. Na zdarza-

jące się tu i ówdzie wybuchy, najszybciej i najlepiej zareagowała branża telekomunikacyjna, wpro-

wadzając wiele zmian i uzupełnień do norm branżowych, wydając specjalne instrukcje, a nawet spe-

cjalne zarządzenie ministerialne dotyczące problematyki związanej z niebezpieczeństwem przeni-

kania gazu do kanalizacji lub pomieszczeń w budynkach, do których są wprowadzane kable teleko-

munikacyjne. Czytając normę SEP odnosi się wrażenie, że problem ten nie występuje w przypadku

kablowych linii elektroenergetycznych, chociaż wybuchy gazu zdarzały się również w zewnę-

trznych kanałach z kablami elektroenergetycznymi. Zagrożenie takie występuje w przypadku skrzy-

żowania lub zbliżenia linii kablowej z rurociągami lub urządzeniami palnych płynów albo gazów.

Przy doprowadzeniu kabli w rurach lub kanałach do budynku, istnieje niebezpieczeństwo prze-

dostania się gazu do budynku. W 7.3 normy SEP zatroszczono się o zabezpieczenie przed przedo-

stawaniem się wody do budynku; o gazach i płynach palnych zapomniano. A warto zastosować

chociażby najprostsze zabezpieczenie polegające na zakończeniu kanalizacji na 1,5 m przed bu-

dynkiem i ułożeniu kabla bezpośrednio w ziemi na pozostałym odcinku (korek gazowy stosowany

w telekomunikacji).

Sprzeczność normy SEP z Polską Normą ujawnia się w przypadku instalacji wodo-

ciągowych, dla których wymagania w projektowaniu instalacji wody zimnej i ciepłej przedstawio-

ne są w normie PN-92/B-01706 [7]. W tablicy 3 (Lp. 1) normy SEP podano dopuszczalną odle-

głość kabli od rurociągów wodnych nie wymagających okresowej konserwacji: 20 cm. Według

PN-92/B-01706 p. 4.6. [7] − przewody wodociągowe na zewnątrz budynku powinny być przy ukła-

daniu równoległym prowadzone w odległości 0,8 m od kabli energetycznych, a wewnątrz budynku

najmniejsza dopuszczalna odległość metalowych przewodów instalacji wodociągowych od prze-

wodów elektrycznych przy układaniu równoległym wynosi 0,5 m (w miejscach skrzyżowań

0,15 m). Warto zauważyć, że oba dokumenty normalizacyjne będą powołane w tych samych wa-

runkach technicznych. Jakie są skutki praktyczne takiego dualizmu, ilustruje zdarzenie którego by-

łem świadkiem. Wykonawca robót elektrycznych ułożył kable w odległości 20 cm od przewodów

wodociągowych. Zauważył to inspektor nadzoru instalacji sanitarnych, nakazał przesunąć kable na

odległość co najmniej 50 cm od przewodu wodociągowego. Protesty i powoływanie się wykonawcy

robót na normę SEP na nic się zdały. Inspektor nadzoru oświadczył, że ma swoją normę i musi prze-

strzegać jej postanowień, do czego zobowiązuje go wymaganie przedstawione w § 113, ust. 4 wa-

runków technicznych [1]: Instalacja wodociągowa powinna… spełniać wymagania określone

w Polskiej Normie dotyczącej projektowania instalacji wodociągowych.

Wymagania przedstawione w 3.1.4 normy SEP odnoszące się do dróg i ulic ignorują całko-

wicie postanowienia przepisów państwowych odnoszących się do dróg. Brak związku z tymi prze-

pisami sprawił, że norma SEP pozostaje z nimi w sprzeczności. Wymagania dotyczące usytuowa-

nia infrastruktury technicznej wzdłuż dróg i ulic są przedstawione w ustawie o drogach publicz-

nych oraz w przepisach techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych [3] i warunkach

technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie [2]. Przepisy pań-

stwowe rozróżniają i inaczej formułują wymagania dla infrastruktury technicznej nie związanej

z drogą oraz dla urządzeń z nią związanych, a także odróżniają drogę w ogólności od szczególnej jej

odmiany, jaką jest ulica. W normie SEP nie występuje pojęcie pas drogowy a jedynie jezdnia,

w odniesieniu do której sformułowano wymagania odległościowe, podczas gdy w przepisach pań-

stwowych wszystkie wymagania odnoszą się do pasa drogowego. Według normy SEP Kable należy

układać poza częściami dróg i ulic przeznaczonymi dla ruchu kołowego, w odległości 50 cm od jezd-

ni i od fundamentów budynków. Odległość kabli od pni istniejących drzew lub projektowanego za-

drzewienia należy uzgodnić z odpowiednimi władzami terenowymi. Według przepisów [3]: Linie

podziemne kablowe niezwiązane z autostradą i przebiegające wzdłuż autostrady powinny być usytu-

owane co najmniej 1,0 m za pasem drogowym autostrady i co najmniej 2,0 m od środka pni istnieją-

cych lub planowanych drzew (§81, ust. 7). Według warunków [2]: Infrastruktura liniowa napo-

wietrzna i podziemna przebiegająca wzdłuż drogi poza terenem zabudowy powinna być usytuowana

poza pasem drogowym w taki sposób aby: 1) nie wpływała ujemnie na system korzeniowy drzew rosną-

cych w pasie drogowym, 2) wykopy pod tę infrastrukturę nie naruszały granicy pasa drogowego (§

140 ust. 7). Według tych samych warunków: Szerokość pasa zieleni, zapewniająca wystarczające

warunki jej wegetacji i pielęgnacji powinna wynosić 3,0 m, jeżeli jest to rząd drzew, żywopłot lub pa-

smo krzewów (§ 53 ust. 1). Przepisy techniczno-budowlane podają konkretne wymagania odległo-

ściowe w odniesieniu do drzew bez warunku uzgadniania tego z kimkolwiek. W normie SEP odesłano

do uzgodnień z bliżej nieokreślonymi władzami terenowymi. Owszem, uzgodnienie jest konieczne, ale

dotyczy to tylko drzew i terenów zabytkowych. W przypadku drzew lub terenów wpisanych do reje-

stru zabytków albo obszarów objętych ochroną konserwatorską, ustalenie odległości urządzeń inży-

nieryjnych, drogowych i budowlanych od wymienionych drzew lub terenów wymaga uzgodnienia

z właściwym terenowo konserwatorem zabytków lub konserwatorem zieleni ([3] § 32 ust. 2 i podob-

nie w [2] § 53 ust. 4). Wydaje się, że dziś, warto byłoby zastąpić słowo władza słowami organ admi-

nistracji. Według normy SEP: Dopuszcza się układanie w częściach ulic i dróg przeznaczonych do ru-

chu kołowego kabli w osłonach otaczających… Według warunków [2]: Nowa infrastruktura

podziemna nie powinna być usytuowana pod jezdnią istniejącą i docelową (§ 140 ust 8). Słowa

nie powinna oznaczają zakaz. Według normy SEP Część ulicy przeznaczona do ruchu kołowego to

jezdnia, chociaż według ustawy o ruchu drogowym jezdnia jest częścią drogi przeznaczoną do ruchu

pojazdów. Należy tu dodać, że ustawa, przepisy [3] i warunki [2] nie stosują określenia ruch kołowy,

lecz określenie ruch pojazdów lub ruch drogowy. Ruch kołowy może się kojarzyć z ruchem po okrę-

gu. W odniesieniu do ulic, ustawa i warunki techniczne [2] nie podają określonych wymagań odległo-

ściowych. Warto przypomnieć, że ulica to droga na terenie zabudowy miast i wsi, wydzielona liniami

rozgraniczającymi, która jest przeznaczona do obsługi bezpośredniego otoczenia oraz umieszczania

urządzeń technicznych nie związanych z ruchem pojazdów lub pieszych. Dla ulic, warunki usytuowa-

nia linii podziemnych każdorazowo ustala zarządca drogi, o czym norma nie wspomina. Trudno

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: