Arystoteles
(384-322 p.n.e.)
Filozof grecki ; nauczyciel ludzkości ; najwszechstronniejszy z myślicieli i uczonych starożytności, którego działalność filozoficzna i naukowa obejmowała niemal wszystkie dziedziny ówczesnej wiedzy.
Arystoteles zachęcał do starannego wychowania obywateli, aby umieli zajmować się sprawami publicznymi. Kładł nacisk na wychowanie moralne i w tej kwestii zajął stanowisko samodzielne, odrębne od szkoły sokratejskiej.
Zdaniem jego kilka czynników składa się na wytworzenie charakteru :
-natura
-przyzwyczajenie
-rozum
Według jego psychologii dusza ma dwie części, obok rozumnej część nierozumną, która wywołuje w człowieku pożądliwość, popędy, gniew itp. Arystoteles kładł wielki nacisk na kształcenie tych popędów ; ponieważ ujawniają się one wcześniej niż rozum, należy się nimi zająć od początku dzieciństwa, równolegle z kształceniem ciała.
Teoria dydaktyczna Arystotelesa
Arystoteles wyróżnia trzy etapy w procesie uczenia się :
1. Poznanie zmysłowe - jest to zdolność odróżniania wrażeń ; w gromadzeniu ich pomaga otoczenie, wpływy zewnętrzne, które na nas oddziaływają przez różne znak, przede wszystkim przez mowę ; duże znaczenie ma tu zmysł słuchu.
2. Spamiętywanie - zbierane wrażenia magazynują się w umyśle i wzbogacają nas w doświadczenia. Dzięki niemu wznosimy się przy nauce na stopień trzeci.
3. Wchłanianie wiedzy - jest to opanowywanie wiadomości, przetwarzanie ich na naszą treść wewnętrzną. Ucząc się dziecko rośnie duchowo, rozwija tkwiące w swym wnętrzu możliwości.
Praktyczne wskazówki wychowawcze :
- troska o rozwój ciała i zdrowie dziecka już przed jego narodzinami
- należy dbać o dobre odżywianie dziecka, o ruch i hartowanie ciała
- do 5 roku życia jedynym zajęciem dziecka ma być zabawa w miłej i zdrowej atmosferze domu rodzinnego, wówczas może przysłuchiwać się nauce starszych
- od 7 roku zaczyna się okres nauki dziecka w szkole publicznej, który obejmuje 2 siedmioletnie etapy :
· nauki elementarne i muzyczne, rysunki
· w latach późniejszych górę wezmą ćwiczenia fizyczne ; należy jednak unikać równoczesnego wysiłku umysłu i ciała
PLATON
(ok.427-346 p.n.e.)
Filozof grecki ; przekaziciel myśli Sokratesa, jego wybitny uczeń. Założyciel sławnej Akademii Platońskiej, która przetrwała ponad 1000 lat. Przedstawiciel filozofii idealistycznej.
Od niego pochodzi formuła, że „dobre jest to wychowanie, które ciału i duszy daje największą piękność, najwyższą doskonałość, do jakiej tylko są zdolne”.
System wychowawczy Platona :
- zasady wychowania określać ma prawodawca a rząd państwa czuwać nad ich wykonaniem
- wychowanie powinno być tworzeniem optymalnych warunków, gdzie dusza ludzka będzie mogła sobie przypomnieć to, co przeżyła w świecie idei
- troska o dziecko przed jego urodzeniem
- do 6 roku chłopcy i dziewczęta mają się wychowywać razem, później każda płeć osobno
- dopiero w 10 roku życia zaczyna się nauka
Platon uznawał dualizm świata : świat idei (idealny) – niedostępny zmysłom oraz świat materialny. Instrumentem poznania jest dusza. Świat idei to wg Platona jedyny, prawdziwy świat, wszystko inne jest cielesne, ulotne, przemijające. Dlatego też najbardziej w człowieku interesowała go dusza, jako czynnik idealny, niezniszczalny, który trwa poza śmierć. Dusza przed urodzeniem przebywa w świecie idei i tam zdobywa wiedzę o tym co dobre, trzeba tylko tę wiedzę w sobie odkryć. Rolą nauczyciela nie jest więc pouczanie czy nauczanie, lecz tylko pomoc w wydobyciu wiedzy, tak jak u Sokratesa za pomocą pytań i refleksji.
Platoński podział społeczeństwa na stany :
· rządcy (przypisywał im rozum i twierdził, że jako mędrcy powinni rządzić państwem)
· strażnicy, wojownicy
· żywiciele ( rolnicy, rzemieślnicy i kupcy)
Młodzież, wybrana na rządców, miała przez 10 lat zgłębiać kolejno nauki matematyczne. Miał to być wstęp do najwyższej nauki – filozofii, ponieważ dopiero ona nauczy istotnej mądrości. Po 5 latach studiów filozoficznych obowiązywało 15 lat praktyk w urzędach administracji państwowej. Po ukończeniu praktyki mężczyzna stawał się członkiem stanu mędrców.
Platon był twórcą teorii wychowania przedszkolnego, którego celem było wychowanie dla potrzeb państwa.
Dobre nałogi moralne tworzy się przez oddziaływanie na duszę za pomocą zabaw, poezji i muzyki.
Sokrates (469-399 p.n.e)
Filozof grecki. Nie pozostawił po sobie żadnych pism, jego poglądy znane są jedynie z dzieł Platona i Ksenofonta.
· Według Sokratesa najważniejsze są: cnota i mądrość, do których można dojść poprzez wyzbycie się głupoty i zakłamania
· Uznawał istnienie absolutnego dobra i absolutnej prawdy
· Podkreślał świadomość własnej niewiedzy („Wiem, że nic nie wiem”)
· Środkiem poznania była metoda żywego dialogu, w której wciągał towarzysza do wymiany myśli, do wspólnego badania sprawy
· Używał metody heurystycznej ku wydobyciu prawd drzemiących w głębi świadomości człowieka
· Metoda, którą stosował w celu unaocznienia ludziom ich głupoty, nazywana jest metodą położniczą, gdyż prowadziła ona do narodzin mądrości (majeutyka)
nutka_ciszy00