7. Maszyny do nawożenia materiałami mineralnymi i chemicznymi.pdf

Rozdział VII Maszyny do nawoŜenia materiałami mineralnymi i chemi... http://www.wipie.ur.krakow.pl/images/stories/ktrs/skrypt_N_Marks/ro...

Powrót do strony głównej

7. Maszyny do nawoŜenia materiałami mineralnymi i chemicznymi

Nawozy mineralne stanowią uzupełnienie nawozów organicznych lub teŜ podstawę całego nawoŜenia. Mogą być produktami kopalnymi (saletry, fosforyty, kainity, wapno) lub

uzyskiwanymi w wyniku odpowiednich procesów chemicznych (saletrzaki, saletra amonowa, superfosfat, sól potasowa, nawozy wieloskładnikowe). Nawozy te naleŜą do ciał

izotropowych, które róŜnią się między sobą pod względem właściwości fizykochemicznych. Decydujący wpływ na łatwość i równomierność wysiewu nawozów mają takie ich właściwości,

jak sypkość i zdolność do tworzenia sklepień czy przechodzenia w materiał mazisty lub gruzełkowaty pod wpływem działania mieszadeł, zespołów wysiewających lub wilgoci.

Ze względu na postać strukturalną, rozróŜnia się nawozy stałe i płynne. Do stałych naleŜą nawozy o postaci pylistej, gruzełkowatej, pylisto gruzełkowatej i krystalicznej. Ze względu

na zawartość składników pokarmowych nawozy dzielimy na azotowe, fosforowe, potasowe, wapniowe i wieloskładnikowe. Nawozy mineralne mogą być dostarczane albo przez

rozsiewanie na powierzchnię gleby, albo przez wprowadzenie pod jej powierzchnię razem z nasionami podczas siewu lub w międzyrzędzia roślin w czasie wegetacji (dokarmianie roślin).

Nawozy stałe podawane są przy uŜyciu siewników lub rozsiewaczy, zaś płynne przy uŜyciu róŜnego rodzaju rozlewaczy.

7.1. Rozsiewacze nawozów mineralnych

Rozsiewacze stanowią obecnie dominującą grupę maszyn słuŜących do nawoŜenia mineralnego. Ich lekka i tania konstrukcja, duŜa wydajność i niezawodność stanowią o zaletach

tych maszyn, pomimo gorszej równomierności rozsiewu nawozów w porównaniu na przykład z siewnikami nawozowymi. Jednak równomierność rozmieszczenia nawozów na powierzchni

pola odgrywa coraz mniejszą rolę w związku ze zwiększaniem dawki nawozów na ha. Równomierność zaleŜy równieŜ w duŜej mierze od postaci nawozu i jego wilgotności. W zaleŜności

od sposobu umieszczenia nawozu na powierzchni gleby rozsiewacze dzielą się na:

tarczowe,

wahadłowe,

pneumatyczne.

7.1.1. Rozsiewacze tarczowe

Rozsiewacze tarczowe zawdzięczają swą nazwę elementom roboczym, którymi są jedna lub dwie obracające się tarcze. Cząstki nawozu zsuwają się z tarczy i rozrzucane są na

pewną odległość zaleŜną od kilku czynników. Cząstki te zaczynają poruszać się po tarczy, po pokonaniu tarcia ślizgowego wtedy, kiedy prędkość obrotowa tarczy ( n ) jest większa od jej

prędkości krytycznej ( n k największa prędkość obrotowa tarczy, przy której cząstki nie przesuwają się jeszcze po jej powierzchni).

Zasadniczymi czynnikami wpływającymi na charakter ruchu cząsteczek nawozu po powierzchni tarczy są: wartość współczynnika tarcia pomiędzy danym nawozem a powierzchnią

tarczy, jak równieŜ boczną powierzchnią roboczą łopatki tarczy, oraz kształt cząsteczek decydujący o rodzaju ich ruchu (toczenie, ślizganie lub połączenie obu tych rodzajów ruchu).

Opory tarcia przeciwdziałają ślizganiu się cząsteczek nawozu w kierunku odśrodkowym. Dodatkowymi czynnikami wpływającymi na prędkość i kąt zejścia cząsteczek z tarczy są

odległości spadania cząstek nawozu na tarczę od środka jej obrotu (musi być większa od odległości krytycznej) oraz prędkość obrotowa tarczy.

Aby uzyskać największą równomierność rozsiewu, otwór dozujący powinien mieć kształt trapezu i być ustawiony promieniowo w niewielkiej odległości od krawędzi tarczy. Tarcza

zaopatrzona jest równieŜ w tzw. łopatki, wzdłuŜ których przesuwa się część nawozu. Mogą one być ustawione promieniowo lub teŜ pod określonymi kątami; mieć kształt Ŝeberek lub

rynienek prostokątnych, ostrokątnych i półokrągłych. Łopatki mogą mieć zmienny kąt ustawienia. Stwierdzono, Ŝe najlepszą równomierność rozsiewu uzyskuje się przy ustawieniu

kolejnych łopatek na przemian pod kątem 10 o i +15 o oraz umieszczeniu miejsca zasilania w odległości r = 80 mm. Tarczę taką przedstawiono na rycinie 7.1.

Ryc. 7.1. Tarcza rozsiewacza z sześcioma zaokrąglonymi łopatkami

z moŜliwością zmiany kątów ich ustawiania w granicach od 20 do +30 ; a, b, c, d moŜliwe połoŜenia łopatek

Źródło: Kanafojski 1977

W skład typowego rozsiewacza tarczowego wchodzą następujące zespoły:

zbiornik umieszczony na dwóch ogumionych kołach, którego rama jest zaczepiana lub zawieszana (bez kół) na podnośniku hydraulicznym ciągnika,

mieszadło umieszczone wewnątrz zbiornika dozującego lub nad otworem dozującym w zbiorniku głównym,

tarcza lub tarcze wirujące,

napęd mieszadła, tarczy lub tarcz,

urządzenia regulujące ilość wysiewanego nawozu oraz miejsca jego spadania na tarczę,

ekran przeciwwiatrowy, poprawiający równomierność rozsiewu.

W rozsiewaczach zawieszanych zbiornik ma kształt odwróconego stoŜka, ostrosłupa lub walcowo stoŜkowy, natomiast w rozsiewaczach zaczepianych zbiornikiem jest przyczepa

opierająca się na dwu lub czterokołowym podwoziu. Kąt pochylenia ścian zbiornika musi być większy od największego kąta usypowego nawozu i wynosić 5570 . Zbiornik wykonany jest

bądź z tworzywa sztucznego wzmacnianego, bądź z blachy stalowej zabezpieczonej przed rdzewieniem (korozją).

W rozsiewaczach zawieszanych zbiorniki mają dno z otworem wysypowym, natomiast w zaczepianych, w miejsce dna przyczepy montowany jest przenośnik parciano gumowy lub

przenośnik podłogowy. Przenośniki mogą być łańcuchowo listwowe, taśmowe gładkie, taśmowe z poprzecznymi listwami lub w postaci specjalnej stalowej siatki, ślimakowe,

kratownicowe i inne. Niektóre zbiorniki rozsiewaczy przyczepianych mają pochyłe drgające dno, po którym masa nawozu zsuwa się do otworu wylotowego. Konstrukcja przenośnika

powinna zapewniać w miarę równomierne zasilanie tarcz, co poprawia równomierność rozsiewu nawozu na powierzchni gleby. Otwór wylotowy zbiornika ma zastawkę do regulacji ilości

nawozu podawanego na jednostkę powierzchni.

Zbiorniki o dnach stałych zaopatrzone są w mieszadło oraz łopatkę dozującą napędzaną od WOM ciągnika, natomiast przenośniki podłogowe otrzymują napęd od koła jezdnego

maszyny poprzez gumowe koło przekładni łańcuchowej napędzającej wał przenośnika lub teŜ od WOM ciągnika. Tarcze otrzymują napęd od WOM ciągnika lub od silnika hydraulicznego

włączonego w układ hydrauliki zewnętrznej ciągnika. Ryciny 7.27.8 przedstawiają schematy napędów, regulacji oraz przenośników podłogowych wybranych rozsiewaczy.

1 z 17

20090326 17:35

Rozdział VII Maszyny do nawoŜenia materiałami mineralnymi i chemi... http://www.wipie.ur.krakow.pl/images/stories/ktrs/skrypt_N_Marks/ro...

Ryc. 7.2. Schemat układu napędowego i regulacyjnego ciągnikowego rozsiewacza zawieszanego:

1 dno zbiornika, 2 tarcza regulacyjna górna, 3 tarcza regulacyjna dolna, 4 dźwignie do ustawiania tarcz regulacyjnych względem siebie, 5 szczelina łukowa, przez którą podawany

jest nawóz, 6 śruba do ustalania połoŜenia tarcz regulacyjnych, 7 tarcza rozsiewająca

Źródło: Kanafojski 1977

2 z 17

20090326 17:35

Rozdział VII Maszyny do nawoŜenia materiałami mineralnymi i chemi... http://www.wipie.ur.krakow.pl/images/stories/ktrs/skrypt_N_Marks/ro...

Ryc. 7.3. Schemat układu i napędu tarczy rozsiewającej oraz regulacji ilości rozsiewanych nawozów:

1 tarcza rozsiewająca, 2 nastawne dno zbiornika dozującego, 3 otwór wysypowy nawozu w dnie zbiornika dozującego, 4 zbiornik dozujący, 5 dźwignia do nastawiania wielkości

otworu wysypowego, 6 silnik hydrauliczny napędu tarczy, 7 przenośnik dostarczający nawóz, 8 zarys tylnej ściany zbiornika głównego, 9 zasuwa regulacyjna szczeliny wylotowej

nawozu z głównego zbiornika, 10 szczelina wylotowa nawozu

Źródło: Kanafojski 1977

3 z 17

20090326 17:35

Rozdział VII Maszyny do nawoŜenia materiałami mineralnymi i chemi... http://www.wipie.ur.krakow.pl/images/stories/ktrs/skrypt_N_Marks/ro...

Ryc. 7.4. Przekrój rozsiewacza tarczowego DPX (SulkyBurel):

1 denko zsypu nawozów, 2 progresywnie otwierane zasuwki zsypu nawozów podczas pełnego, częściowego i końcowego napełnienia skrzyni nawozowej, 3 spręŜyste mieszadło o

ruchu wahliwym, 4 piętrowe łopatki rozsiewające o róŜnej długości, 5 tarcza rozsiewająca o stałej prędkości obrotowej, 6 dźwignie regulacyjne, 7 skala regulatora, 8 regulator

szerokości roboczej poprzez zmianę kąta zsypu nawozu, 9 regulator strefy nakładania się nawozów przy dwóch tarczach roboczych, 10 regulator szerokości roboczej poprzez zmianę

punktu spadania nawozu na tarczę

Ryc. 7.5. Schemat napędu zaczepianego rozsiewacza nawozów:

1 wał przegubowo teleskopowy główny, 2, 3 wały pośredniczące, 4 przekładnia stoŜkowa napędu tarcz, 5 przekładnia walcowa napędu przenośnika, 6 sprzęgła przeciąŜeniowe, 7

obudowa przekładni napędu tarcz, 8 tarcza rozsiewająca, 9 wałek napędzający taśmę przenośnika nawozów, V p prędkość przenośnika

Źródło: Kanafojski 1977

4 z 17

20090326 17:35

Rozdział VII Maszyny do nawoŜenia materiałami mineralnymi i chemi... http://www.wipie.ur.krakow.pl/images/stories/ktrs/skrypt_N_Marks/ro...

Ryc. 7.6. Rozsiewacz dwutarczowy zaczepiany z dwoma ślimakami przesuwającymi nawóz:

1 rama, 2 tarcza rozsiewająca, 3 łopatki rozluźniające masę nawozu, 4 dźwignia dozownika, 5 tylna część skrzyni, 6 osłona napędu ślimaków, 7 kabłąk ochronny

Źródło: Kanafojski 1977

Ryc. 7.7. Rozsiewacz zaczepiany z drgającym dnem skrzyni nawozowej:

1 rama, 2 wał przegubowy, 3 obudowa wibratora, 4 łącznik, 5 wahacze, 6 dno skrzyni, 7 przegroda sitowa, 8 zasuwa nastawna, 9 przekładnia napędu tarcz, 10 tarcza

rozsiewająca

Źródło: Kanafojski 1977

5 z 17

20090326 17:35

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: