W świadomości społecznej funkcjonują różne stereotypy na temat dziecka zdolnego. W opinii rodziców jest to dziecko „mądre”, grzeczne, bezbłędnie recytujace wierszyki i ładnie rysujące. W opinii rówieśników to „kujon” w grubych okularach, bez przyjaciół i bez żadnego „drygu” do sportu. A gdyby zapytać nauczyciela, z pewnością wskazałby „szóstkowego” ucznia. Identyfikacja i wspieranie w rozwoju dzieci zdolnych i uzdolnionych powinno mieć miejsce przede wszystkim w szkole. Wielu nauczycieli i wychowawców rozumie potrzeby takich dzieci i robi wszystko, aby im pomóc w rozwoju zdolności i uzdolnień. Zdarzają się jednak sytuacje, w których proces edukacji dziecka zdolnego odbywa się kosztem dziecka uzdolnionego.
ZDOLNOŚĆ to przejaw ludzkiej inteligencji, a więc każdy człowiek jest ogólnie zdolny. Za różnice odpowiadają zdolności specjalne, które łączą się z zaangażowaniem funkcji specyficznych i ujawniają się w jakimś ukierunkowanym rodzaju działalności. Nauczyciele powinni przynajmniej orientować się, jakie zachowania dzieci są oznaką uzdolnień.
Cechy ucznia zdolnego:
l szybkie zapamiętywanie, prawidłowe kojarzenie i rozumowanie
l ciekawość świata, ludzi, dar bystrej obserwacji otoczenia
l dociekliwość zadawania dużej ilości pytań
l szeroki wachlarz zainteresowań, dużo wiadomości pozaszkolnych
l wykonywanie zadań umysłowych z przyjemnością
l umiejętność skupiania uwagi przez dłuższy czas na tym, co go interesuje
l bogata wyobraźnia, ciekawe, oryginalne pomysły
l potrzeba wyrażania swoich wrażeń, myśli, emocji w różnej formie np. muzyce, tańcu, plastyce, itp.
l niezależna postawa, obrona swoich poglądów
l poczucie humoru
Najczęściej spotykane negatywne cechy dzieci zdolnych hamujące ich rozwój emocjonalno-intelektualny:
l trudności w przystosowaniu się do grupy
l zarozumiałość, okazywanie lekceważenia rówieśnikom i nauczycielom
l trudności w przechodzeniu od wiadomości do umiejętności, demonstrowanie wiedzy encyklopedycznej
l chwiejność emocjonalna, nieśmiałość, nadpobudliwość psychoruchowa, zachowania agresywne lub lękowe
Praca wychowawcza z uczniem zdolnym:
l konkursy (klasowe, szkolne)
l prezentacja prac twórczych (wystawy, galerie)
l wycieczki inspirujące do pracy twórczej (lekcje muzealne, wystawy)
l wspomaganie nauczyciela na lekcji (asystowanie)
l praca w kołach zainteresowań
l prowadzenie nauczania w oparciu o programy autorskie
l konkursy wiedzy i umiejętności poza szkołą
wiktorynka3