® druga co do częstości przyczyna zgonów w wieku dziecięcym
® częstość występowania 12/100000 dzieci/rok
® czynniki ryzyka: · nieprawidłowości chromosomalne np. z. Downa
· fakomatozy = zab. nerwowo-skórne neofibromatosis
· zespoły niedoboru odporności
· choroby nowotworowe w wywiadzie
· brat/siostra bliźniak z chorobą nowotworową
· narażenie na czynniki karcinogenne, promieniowanie, sub. Chemiczne
· leki alkalizujące (niszczą mostki łączące nici DNA)
Przyczyny zgonów: - wiek niemowlęcy Þ wady wrodzone
- wiek poniemowlęcy Þ wypadki, urazy ale w obu przedziałach
wiekowych neo wieku
dziecięcego jest bardzo
poważną przyczyną
zgonów
w zespole Downa częstość występowania białaczek większa niż w analogicznej populacji dziecięcej (około 10 razy częściej), zespół Klinefertera
zespoły niedoboru odporności: - agammaglobulinemia
- zespół Blooma
- ataksja, teleangiektazja
- zakażenie HIV/AIDS
- białaczki częściej (i nie neo)
Częstość występowania chorób nowotworowych u dzieci:
1. białaczki 38% ostre i CML
2. guzy OUN 24%
3. chłoniaki 15%
4. neuroblastoma 10,4%
5. guz Wilmsa 8,2%
6. RMS (rhabdomiosarcoma) 7,9%
7. guzy gości 6,1%
8. retinoblasoma 3,4%
9. neo wątroby 1,4%
neo z układu krwiotwórczego łącznie ok. 50%
Þ hematopoeza w szpiku kostnym
Þ elementy morfotyczne powstają z kom. macierzystej pnia
Ostra białaczka - zahamowanie dojrzewania na jednym z bardzo wczesnych etapów krwiotworzenia
i następuje proliferacja tego klonu
Erytroleukemia - następuje nadprodukcja komórek szlaku erytropoezy (rzadko)
Białaczka megakariocytowa - blok w produkcji PLT
Ostra białaczka = transformacja kom. macierzystej pnia + ekspansja klonalna
(bez dojrzewania ® w następnych z kom. identyczne jak macierzysta)
ß
akumulacja kom. blastycznych ñ 30%
brak miejsca w szpiku dla powstałych komórek i dochodzi do
zahamowania prawidłowej produkcji
we krwi pancytopenia + blasty
w rozmazie brak prawidłowego granulocyta, obraz szpiku monotonny = młode komórki, cechy atypii, nierównomierne rozłożenie chromatyny
Objawy kliniczne:
1. Zahamowanie czynności krwiotwórczej szpiku
® niedokrwistoś
® małopłytkowść (150 –350 G/l)
® zmienna leukocytoza, ale zawsze granulocytopenia
2. Nacieki tkanek / narządów
powiększenie LN najczęstsze objawy
powiększenie śledziony, wątroby
zmiany kostne (nacieki podokostnowe kości długich, bóle nocne)
zajęcie gonad i OUN ® poważniejsze powikłaniaprzy bardzo wysokiej leukocytozie
Małopłytkowość Þ zaburzenia krzepnięcia pierwotnego czopa hemostatycznego, liczne podbiegnięcia
krwawe, krwawienia z nosa i z dziąseł
Granulocyt – to jedna z czołowych komórek w systemie odpornym ustroju, powoduje tworzenie się nacieku zapalnego, gdy granulocytopenia: a) częste zakażenia
b) manifestacja kliniczna tych zakażeń skąpa „gorączki o niejasnym pochodzeniu”
Gdy klon komórek neo nadmiernie namnoży się w szpiku dochodzi do przkroczenia bariery szpikowej, przedostania się do krwi i nacieku narządów, które głównie wykazują podobieństwo anatomiczna i strukturalne do szpiku = LN, śledziona, wątroba
Þ często naciek przestrzeni podokostnowych (bóle kostne)
Þ u chłopców naciek gonad
Þ naciek OUN, głównie przestrzeni podpajęczynówkowej
1. krew obwodowa Hb á 12 g%
płytki krwi á 100 000 /ml
leukocytoza ñ 10 000 /ml
2. rozpoznanie: biopsja aspiracyjna szpiku!
!Na podstawie badań krwi obwodowej nigdy nie można wykluczyć białaczki, aby postawić ostateczne rozpoznanie BAC szpiku!
Klasyfikacja FAB:
Ostra białaczka limfoblasyczna ALL 80% Acute non lymphoblastic leukemia (ANLL) 20%
L1 – małe limfoblasty bez jąderek M1M2 – mieloblastyczna
L2 – duże limfoblasty z jąderkami, M3 - promieloblastyczna
dużo cytoplazmy M4 - mielomonoblastyczna
L3 – morfologia guza Burkitta M5 – monoblastyczna
M6 – erytroleukemia
M7 – megakariocytowa
Klasyfikacja FAB (ocena cech morfologicznych)
1. wielkość kom.
2. stosunek jądro/cytoplaazma
3. obecność jąderek
4. obecność wakuoli
Badania cytochemiczne:
pas (+) z kw. nadjodowym i odczynem Schiff pozwala wykryć złogi glikogenu
z reguły (+) w ALL
kwaśna fosfataza (+) – ALL T-kom
reakcja na obecność peroksydazy (w warunkach prawidłowych znajduje się w ziarnistościach granulocytów) gdy (+) ® białaczka szpikowa ostra nielimfoblastyczna
niespecyficzna esteraza, powstaje z komórek różnicujących się w kierunku monocyta,
gdy (+) ® białaczka nielimfoblastyczna
barwienia mają znaczenie pomocnicze nie ma wartości rozpoznawczej, bardziej precyzyjne metody immunologiczne
Badania immunofenotypowe:
komórka macierzysta CD34, zaczyna się różniciwać Þ wtedy na powierzchni komórki i cytoplazmy pojawiają się różne swoiste substancje białkowe, które możemy rozpoznać p/ciałami monoklonalnymi
kom. macierzysta CD34
lim. T lim. B granulocyt
utrata CD34 utrata CD34 utrata CD34
pojawiają się CD2, CD7 CD10, CD19 CD13, CD33, CD14
białka w cyt. CD22
Wszystkie komórki we krwi i szpiku w białaczce mają te same antygeny (np.B-ALL ® wszystkie CD10 i CD19), próbkę krwi poddajemy rozdziałowi w cytometrii przepływowej z obecnością p/ciał monoklonalnych = immunotypowanie)
PLOT Þ wykres rozkładu wszystkich komórek krwi
ziarnistośći w białaczce widoczny jest tylko 1 typ
CD19 komórek
LimB
CD3
limT
wielkość kom.
Dojrzewanie limB
Kom. macierzysta kom. prekursorowa pre-B kki B
CD34, DR, TdT CD34, DR, TdT, CD19 CD19, CD21, CD22
Tc
Kki pnia ® wczesny limT ® pre-T® dojrzały limT CD 2,3,8
Th
¨ najczęstsza postać białaczki u dzieci i młodzieży
¨ T-komórkowa 20%
B-komórkowa 80% - wywodzi się z różnych etapów rozwoju
B-ALL Sig (+) ® dojrzała forma ma immunoglobuliny powierzchniowe
C-ALL Sig (-)
¯
common
null-ALL Sig (-) CD10(-) bardzo młode formy blastów białaczkowych nie posiadają
jeszcze antygenu CD10
każdy ten typ ma różne rokowanie, C-ALL ma najlepsze rokowanie – 60-70% remisji
B-ALL i null-owe mają gorsze rokowanie
Chromosom Philadelphia t(9:22), translokacja krótkiego ramienia z 9Þ22 to jest typowy
marker genetyczny CML
wynik badania kariotypu i stwierdzenie Ph(+) jest potwierdzeniem, ale może występować także w białaczkach ostrych ® ALL i wtedy Ph(+) bardzo pogarsza rokowanie
ALL – patogeneza:
· etiologia: nieznana
· predyspozycja genetyczna (część przypadków) zes. Downa
· znaczenie rokownicze ma zawartość DNA = nieprawidłowości kariotypu
- hiperdiploidia 1/3 przypadków (dobre/najlepsze rokowanie) ñ 46 chr
- hpodiploidia (bardzo złe rokowanie) á 46 chr
- przypadki diploidalne z translokacją (pseudodiploidia) = 46 chr
t (8,14)
t (1,19) gorsze rokowanie
t (9,22)
kariotyp typ FAB rokowanie
t (9,22) M1 (10-15%) złe
t (8,21) M2 (20-25%) korzystne
t (15,17) M3 (70-80%) pośrednie
inv/del (16) M4 (20-25%) korzystne
zab. chr. 11 M5 (30-40%) złe
del. chr. 5 lub 7 zmienny złe
ALL – zasady leczenia Þ wielolekowa chemioterapia
Þ profilaktyczne napromienianie OUN
Þ leczenie wielomiesięczne
1. indukcja remisji
2. konsolidacja remisji
3. leczenie podtrzymujące
rokowania: ¨...
pamlek2006.2012