Ściąga[1].doc

1.Wstęp do historii myśli socjologicznej i ekonomicznej. Historia Est magistra Vita-Historia jest nauczycielką życia.

Każda nauka ma swoich klasyków. Klasycy są układem odniesienia dla współczesnej idei, teorii i koncepcji. Historia każdej dyscypliny naukowej decyduje o jej tożsamości i tożsamości jej przedstawicieli. Historia każdej dyscypliny naukowej ułatwia komunikowanie się między przedstawicielami tej dyscypliny, Historia każdej dyscypliny naukowej pomaga w ukierunkowaniu i ocenie prac podejmowanych przez jej przedstawicieli. Historia każdej dyscypliny naukowej pomaga w rozumieniu poglądów innych uczonych.

2.Trzy sposoby ujmowania historii dyscypliny naukowej:

-)badanie aktywności poznawczej przedstawicieli danej dyscypliny naukowej(socjologów, ekonomistów, psychologów, fizyków),

-)badanie problemów specyficznych dla danej nauki,

-)badanie metod, które są stosowane w danej nauce.

3.W historii myśli ekonomicznej zazwyczaj wyróżnia się następujące okresy:

I Myśl ekonomiczna starożytności

II Myśl wieków średnich

III Merkantylizm-pogląd wyrażany w XViXVI wieku. Ze źródeł bogactwa państwa jest rozwinięty eksport przewyższający import, że kraj który ma najwięcej bogactwa wygrywa  konkurencje gospodarczą z innymi krajami i że kruszec złoty i srebrny jest synonimem bogactwa. Główną teza merkantylizmu było przeświadczenie, że zasadniczym czynnikiem powiększenia przez dany kraj zasobów metali szlachetnych jest korzystny bilans handlowy.

IV Fizjokratyzm-pogląd powszechny w XVIIi XVIII wieku. Fizjokraci twierdzili, że jedynym źródłem bogactwa jest praca w rolnictwie, bo jedynie ona tworzy tzw. produkt dodatkowy, czyli nadwyżkę wytworzonej wartości ponad koszty produkcji. Produkcyjne są przede wszystkim gospodarstwa nowoczesne typu gospodarstwa kapitalistyczne nastawione na rynek i stosujące nowe metody produkcji. Fizjokraci przyczynili się do rozwoju oświaty, edukacji, szkolnictwa, a także do zniesienia poddaństwa

Skoro „socjologia” jest nazwą sztuczną, możemy zapytać kto ja wymyślił?

Za twórcę nazwy „socjologia” uchodzi francuski myśliciel, jeden z głównych przedstawicieli filozofii pozytywistycznej, Auguste Comte (1798-1857)

Przyjmuję się, że to On po raz pierwszy użył słowa „socjologia” w wydanym w 1839r. czwartym tomie swego dzieła zatytułowanego „Wykłady z filozofii pozytywnej” (tom I ukazał się w 1830r., tom VI w 1842r.)

7. Wkład Augusta Comte’a do socjologii:

Wkład Comte’a do powstania socjologii jako autonomicznej dyscypliny naukowej jest poczwórny:

-nadał nowej nauce nazwę, która stosunkowo szybko została zaakceptowana w świecie,

-określił przedmiot badań socjologii,

-wskazał jakimi metodami badawczymi socjologia powinna się posługiwać,

-wprowadził do socjologii nowe pojęcia takie jak: „opinia publiczna”, „kontrola społeczna”, „altruizm”.

8. Istota metody pozytywnej

Zdaniem Comte’a metoda pozytywna(naukowa) polega na obserwacji, eksperymentowaniu, porównywaniu i doskonaleniu analiz historycznych. Stosowanie tych metod miało umożliwić jak sądził Comte, wykrycie praw budowy i funkcjonowania społeczeństw ludzkich. Ponadto miało się przyczynić do zażegnania kryzysu w jakim znajdzie się społeczeństwo. Comte był bowiem przeświadczony, że ówczesne mu społeczeństwo znajduje się w stanie głębokiego kryzysu. Jego symptomami jest rozkład dawnego systemu wierzeń- zwłaszcza średniowiecznego katolicyzmu i teologii, a także upadek systemu feudalnego. Dezintegracje społeczeństwa pogłębia walka pomiędzy obrońcami dawnego ustroju, a jego przeciwnikami.

Kryzys może zażegnać odwołanie się do nauki przez wprowadzenie nowego systemu wierzeń: wiedzy pozytywnej. tylko bowiem wiedza naukowa może odegrać rolę czynnika rekonstrukcji społecznej. Konieczne jest więc powstanie nowej nauki o zjawiskach społecznych – socjologii. 

Niemcy i Włochy.

8. W reakcji na postanie EWG założenie w 1959 r. w Sztokholmie, z inspiracji Wielkiej Brytanii Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) z udziałem Austrii, Danii, Norwegii, Portugalii, Szwajcarii, Szwecji, i wielkiej Brytanii

9. Utworzenie w 1961 r. Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)

10. Powołanie w 1994 Światowej Organizacji Handlu (WTO). Powstała z przekształcenia GATT jako instytucja lepiej dostosowana do warunków współczesnej wymiany międzynarodowej.

„Globalna wioska”- pojecie wprowadzone przez Marshalla McLuhana w 1960 oznacza „kurczenie się” świata w wyniku wprowadzania nowych technologii komunikacyjnych, zwłaszcza telewizji.

USA, Japonia , Niemcy wytwarzają 51,5 % śwatowego dochodu narodowego brutto

W wyniku wzrostu siły ekonomicznej korporacji transnarodowych oraz w skutek zwiększania się potencjału gospodarczego krajów wysoko rozwiniętych ukształtowały się i w pewnym sensie wyodrębniły w gospodarce światowej trzy dominujące centra gospodarcze, położone w Ameryce PŁN, Europie Zach, oraz Azji Wsch., Centra te stanowią jakby wierzchołki trójkąta ogarniającego największe siły ekonomiczne współczesnego świata , uzyskały powszechnie stosowaną nazwę TRIADY .

Kraje zaliczane do Triady stanowią główne źródło światowego postępu technicznego, tworzenia nowych technologii oraz produkcji nowych wyrobów. Są jednocześnie czołowymi uczestnikami światowego handlu, a przede wszystkim głównymi ośrodkami eksportu dóbr i usług oraz obrotów kapitałowych. Z krajów Triady wywodzi się większość korporacji transnarodowych, przy czym zdecydowaną przewagę wśród nich mają Stany Zjednoczone oraz Japonia.

-konsumentom stworzona została możliwość wyboru produktów przyjaznych środowisku

25KONSUMENT-OBYWATEL- człowiek który stara się być odpowiedzialny za skutki swojej konsumpcji, potrafi ją ograniczyć i poświęcić swoją przyjemność czy korzyść na rzecz dobra wspólnego.

26KONSUMENT (wg. Prawa)- każdy kto nabywa towar dla celów nie związanych z działalnością gospodarczą.

27KONSUMPCJA (spożycie)- to zużywanie dóbr materialnych i usług w celu bezpośredniego zaspokajania potrzeb ludzkich.

28GŁÓWNE FORMU KONSUMERYZMU (jako działalności w obronie praw konsumentów)

- ustawodawstwo przeciw monopolowe

-Normy bezpieczeństwa produktów dla użytkowników i środowiska

-testowanie jakości towarów

- ochrona przed skutkami nieuczciwej reklamy i manipulacji świadomości nabywcy

-informacja

-poradnictwo

29.Współczesny konsumeryzm łączy w sobie różnorodne nurty: od pomocy klientom w dokonywaniu racjonalnych transakcji handlowych i zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, do ruchów reformatorskich kwestionujących konsumpcyjny charakter współczesnej cywilizacji, wzory konsumpcji i styl życia , oraz występujących z postulatami zwiększenia uczestnictwa obywateli w podejmowaniu decyzji gospodarczych.

Do kreowaniu kultury konsumpcyjnej przyczyniają się:

-         postęp technologiczny

-         globalizacja

-         procesy urbanizacyjne

-         nowe formy życia społecznego i gospodarczego

-         środki masowej komunikacji.

30.KONSUMPCA W POLSCE

-         dopiero się kształtuje

-         jest bardzo niski poziom świadomości praw i obowiązków konsumenckich

-         nieliczne organizacje konsumenckie, mające ograniczone możliwości działania.

chłopów.

V Rewolucja liberalna lata 1770-1830, epoka Adama Smitha- ojca nowożytnej ekonomii. A. Smith był przedstawicielem ekonomii klasycznej, która kładła duży nacisk na wolność wyboru w działalności gospodarczej.

VI Ekonomia klasyczna lata 1820-1870- od Davida Ricardo do Johna Stuarta Milla.

VII Ekonomia neoklasyczna lata 1870-1920. W teorii neoklasycznej zakładano istnienie doskonałej konkurencji oraz to, że wszystkie podmioty gospodarcze zachowują się w sposób racjonalny, a człowiek jest homo economicus.

VIII Ekonomia keynesowska- lata 1920-1970 ( od nazwiska Johna Maynarda Keynesa, który w 1936r. wydał książkę pt: „Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza”) Zdaniem Keynesa w czasie kryzysu należy pobudzać popyt poprzez działanie odwrotne do tych wynikających z teorii klasycznej. Należy mianowicie obniżać stopy procentowe, obniżając tym samym koszty inwestycji, stosować ulgi inwestycyjne, w systemie podatkowym ratować upadające przedsiębiorstwa, a nawet bezpośrednio „pompować” pieniądze w rynek za pomocą inwestycji państwa, czyli stosować  na możliwie jak najszerszą skalę rozmaite działania interwencjonistyczne.

Teorie Keynesa zastosowano po raz pierwszy w praktyce w ramach polityki New Deal w USA w latach 1930.

Po drugiej wojnie światowej keynesizm stał się wiodącą teorią makroekonomiczną. Zaczęło się nią posługiwać wiele rozwiniętych i rozwijających się krajów. W wielu państwach – zwłaszcza w USA, Japonii, Korei Południowej- teoria ta dawała dobre rezultaty tworząc w latach 60 i 70 XX wieku stabilne gospodarki, z szybkim rozwojem, niskim bezrobociem i niską inflacją.

IX Ekonomia współczesna po 1970r., neokeynesizm i monetaryzm. Głównym założeniem neokeynesizum jest względna sztywność płac i cen w krótkim okresie. Oznacza to, że reagują one, tj płace i ceny na zmiany popytu wolniej niż np. wielkość produkcji czy poziom zatrudnienia. Neokeynesiści popierają ingerencję państwa w gospodarkę w celu doprowadzenia do jej równowagi i uniknięcia strat spowodowanych recesją. A próbowana jest także

9.Życie i główne dzieła Comte

W młodości Comte był przyjacielem i osobistym sekretarzem Claude Henri de Sainte- Simona(1760-1825)

autora wielu różnych pism, którego pomysły Comte spożytkował i rozwinął Saint-Simon. Uważał, że trzeba dokonać wielkiej reformy nauki, której częścią będzie stworzenie nauki społecznej, którą nazwał filozofią społeczna. Po 7 latach współpracy doszło między obu panami do zerwania. Trzeba wszakże podkreślić, że Comte zawdzięczał Saint-Simonowi „dużo więcej niż sam przyznawał, przede wszystkim zaś pogląd, iż bez zastosowania pozytywnych metod naukowych w badaniu zjawisk społecznych nie podobna ani stworzyć pełnego systemu wiedzy, ani rozwiązać palących problemów współczesności”.

Comte, który studiował matematykę lecz studiów nie ukończył, był człowiekiem o powikłanej osobowości i niezrównoważonym charakterze. Nie mając 30 lat usiłował popełnić samobójstwo. Przezywał okresy braku równowagi umysłowej, cierpiał na manie prześladowczą, jak twierdzili jemu współcześni, był człowiekiem pozbawionym taktu. Mając 47 lat zakochał się namiętnie i zaczął szerzyć kult kobiety. Umarł w osamotnieniu uważany za obłąkanego. Pozostawił po sobie wiele dzieł, poza wspomnianymi „Wykładami z filozofii pozytywnej”, także „Rozprawę o duchu filozofii pozytywnej”(1844) i cztery tomy „Systemu polityki pozytywnej” ukazywały się w latach 1851 do 1854 oraz wiele innych prac których tytuły rzadko współcześnie są wymieniane. W 1848r. Comte założył Towarzystwo Pozytywne, którego celem było upowszechnienie kultu ludzkości.   

18.Ranking 1997 największych korporacji:

19 japońskich

17 amerykańskich

14 z innych krajów (F, Wlk. B, Szw, Hol, Kor,płd)

Ranking 2002

19 USA

12 japońskich

5 niemieckich, 6 Francuskich, 2 Brytyjskie, 2 włoskie, 1 Hole, 1 Szwaj.

Wg wskaźnika globalizacji A.T Kearneya mierzącego stopień integracji danego kraju ze światem w sferze gospodarki, polityki, technologii i życia społecznego 2003

5 najbardziej zglobalizowanych krajów: Irlandia, Szwajcaria, Szwecja, Singapur, Holandia

19.GŁÓWNE OBSZARY GLOBALIZACJI

1. gospodarcza

- rozszerzenie się systemu kapitalistycznego na większość państw i przekształcenie lokalnych gospodarek w jeden globalny system. Powstały międzynarodowe koncerny, korporacje)

- Rynek światowy przestaje być zbiorem rynków narodowych i międzynarodowych, staje się raczej globalnym rynkiem poszczególnych produktów. Światowy eksport towarów i usług w latach 1983-1992 kształtował się średnio rocznie na poziomie 2,3 bln usd

- Na skutek rozwoju i ekspansji transnarodowych korporacji państwa i ich władze gospodarcze tracą na znaczeniu, zyskują je natomiast firmy wielonarodowe, które coraz mniej poddają się jakiejkolwiek wewnętrznej kontroli.

- W 2002 r. na świecie istniało 65.000 firm wielonarodowych, które działały za pośrednictwem swoich 850.000 fili zagranicznych

2. polityczna

- W wymiarze politycznym przejawem globalizacji jest koalicja państw G8 oraz działalność takich organizacji międzynarodowych jak: Bank Światowy, Międzynarodowy fundusz Walutowy i Światowa Organizacja Handlu. Organizacje te wpływają na światową gospodarkę a także w jakimś stopniu ograniczają niezależność państw narodowych.

- Skład G8: Wielka Bryt. Francja Niemcy Włochy Japonia Stany Zj.(G6 1975) Kanada (G7 1976) Rosja(1998)

- Przywódcy państw G8 oraz przedstawiciele UE spotykają się na rocznych szczytach gospodarczych i

Postaci

Adam Smith (1723 - 1790) - uważany za ojca współczesnej ekonomii. Datę wydania jego największego dzieła Bogactwo narodów - 1776 - uznaje się za początek ekonomii jako nauki. Smith uważał, że interes jednostki stanowi najlepszy bodziec do działalności gospodarczej. Człowiek dąży do osiągnięcia własnych korzyści. Człowiek przedkłada własne korzyści nad korzyści społeczne

Joseph A. Schumpeter (1883 – 1950) - Był najwybitniejszym przedstawicielem nowoczesnego instytucjonalizmu. W pracy zatytułowanej „Teoria rozwoju gospodarczego” (1912) wykazał, że wzrost gospodarczy w długim okresie czasu, związany jest ze strukturą instytucjonalną społeczeństwa. W tej strukturze najważniejszą rolę odgrywa przedsiębiorca, który z własnej inicjatywy i na własne ryzyko, wprowadza nową technologię i innowacyjne produkty do gospodarki.

monetarystyczna teza, że ograniczenie podaży pieniądza przeciw działa inflacji. twierdzi się ponad to, że odpowiednie wykorzystywanie narzędzi polityki pieniężnej prowadzi do trwałego wzrostu gospodarczego.

4.Adam Smith pierwszy nowoczesny ekonomista. 

A Smith- ur. w 1723r. w Szkocji w małym portowym mieście Kirkcaldy, jako syn urzędnika izby celnej.

A. Smith „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów” I i II

W 1776r. ukazała się ww książka – A. Smith twierdzi w niej, że źródłem bogactwa narodów jest podział pracy. Do dobrobytu przyczynia się prywatna przedsiębiorczość i wolny rynek. Aby system rynkowy działał sprawnie rynki muszą być wolne od inwestycji ze strony rządu, egoistyczne zaś zachowania producentów musza być hamowane przez konkurencje między dostawcami.

A. Smith „Teoria uczyć moralnych”(1759r). Negatywnie odniósł się do monopoli, Uważał bowiem, że ich poczynania są sprzeczne z interesami konsumentów.

Trzy lata przed śmiercią, tj w 1787 został profesorem uniwersytetu w Glasgow.

W swoim podstawowym dziele ekonomicznym A. Smith zajął się m.in. powstawaniem i rodzajami kapitału, a więc wartością przynoszącą zysk przemysłowy, handlowy i/lub bankowy.

Wyprodukowane przez gospodarkę narodową dobra podzielił na:

-dobra konsumpcyjne, które są przeznaczone do zużycia,

-kapitał trwały-przynosi on dochody kiedy jest w czyimś posiadaniu,

-kapitał obrotowy-istotna cechą jest to, że przynosi on zysk wtedy gdy zmienia właściciela.

Kapitał jak dowodzi A. Smith może być wykorzystany na 4 sposoby:

-do przetwarzania surowców w towary,

-do transportów surowców i towarów,

-do podziału towarów na drobne części odpowiadające potrzebom konsumentów,

-do produkcji surowców.

W gospodarce narodowej handel detaliczny jest równie wartościowy jak produkcja.

Reduktorem rynku powinna być wolna konkurencja. Rząd nie powinien popierać handlu zagranicznego kosztem handlu krajowego. Rozwój handlu zagranicznego i inwestycji zagranicznych jest raczej

10.Klasyfikacja jakiej dokonal Comte opierala się na 3 kryteriach:

-ogólności – od nauk najogólniejszych do szczegółowych,

-złożoności – od nauk najmniej złożonych do nauk najbardziej złożonych,

-praktyczności-od nauk najmniej praktycznych do najbardziej praktycznych

11.Klasyfikacja:

-matematyka, która nie musi korzystać z innych nauk,

-astronomia

-fizyka

-chemia

-biologia

-socjologia

W tym porządku wszystkie nauki są ze sobą powiązane, w taki sposób że każda jest zależna od nauk poprzedzających ją w szeregu.

12.Socjologia jest nauką najbardziej szczegółową, złożoną i mającą największe znaczenie praktyczne. Powinna zajmować się wszystkimi ludzkimi sprawami, co oznacza utożsamianie jej z całą humanistyką.

Dla Comte’owskiej klasyfikacji nauk charakterystyczne jest to że nie znalazło się w niej miejsce dla nauk cieszących się w jego oczach wielką popularnością, tj. dla ekonomii i psychologii. Stało się tak zapewne, że do obydwu tych nauk miał krytyczny stosunek, uważał mianowicie, że nie posługują się one metodami pozytywnymi. Ekonomia jak sądził tworzy typy idealne a psychologia grzęźnie w introspekcji i jej problematyka powinna być uprawiana w ramach socjologii.

Nie miał także zrozumienia dla prawa. Uważał, że należy ono do metafizycznego stadium rozwoju i w stadium naukowym po prostu zniknie bo stanie się niepotrzebne. Można go więc uznać za prekursora koncepcji atrofii prawa.

13.Przedmiot badań socjologii

Winno nim być społeczeństwo ujmowane jako zharmonizowana całość, składające się z elementarnych cząstek zwanych rodzinami.

Badaniem społeczeństwa powinna zajmować się statyka społeczna czyli teoria porządku społecznego oraz dynamika społeczna – rozumiana jako teoria postępu i ciągłego rozwoju ludzkości.

Zasadą w pełni rozwiniętego pozytywistycznego porządku społecznego będzie jak twierdził Comte, miłość, podstawą porządek

politycznych. Lokalizacja szczytu zmienia się wg kolejności państw członkowskich, 33 szczyt G8 odbył się w 2007 roku w Niemczech .

- G8 nie posiada stałych organów, jest grupą państw a nie org miedzy nar.

- Kraje G8 to 14 % ludności świata, ale dysponują jednocześnie 65 % bogactwa świata.

3. społeczno-kulturowa

- Globalizacja w wymiarze kulturowym- tj. Upodobnienie się elementów kultury masowej i elitarnej, jest rezultatem rozwoju środków masowej komunikacji i masowej turystyki, wzmożonych migracji, komercjalizacji dóbr kultury i rozprzestrzeniania się ideologii konsumeryzmu.

- Globalizacja w sferze kultury polega przede wszystkim na homogenizacji kultury popularnej promującej te same dla wszystkich style mody, te same wzoru konsumpcji, a również dywersyfikacji prowadząc do wyodrębniania się i tworzenia nacjonalizmów, poszukiwania odrębności i budowania lokalnej tożsamości.

4. techniczna

5. prawna

6. edukacyjna

7. sportowa

8. językowa

20.CENTRALIZACJA władzy wewnątrzkrajowej i międzynarodowej- (inaczej koncentracja) przejaw globalizacji. Zmniejsza poziom demokracji i demokratyzacji stosunków międzynarodowych. Udział mniejszych i biedniejszych państw w decydowaniu o najważniejszych kwestiach międzynarodowych, także o sprawach mających żywotne znaczenie dla tych państw, jest niewielki, albo wręcz znikomy.

Polityczne zróżnicowanie świata na początku XX wielu:

-         istnienie reżimów totalitarnych, państw kolonialnych i demokratycznych

-         po dekolonizacji i zakończeniu zimniej wojny linia podziału przebiegała między ludźmi żyjącymi w dostatku a żyjącymi w biedzie.

Globalizacja okazuje się wielkim paradoksem gdyż przynosi korzyści nielicznym a wyklucza lub marginalizuje dwie trzecie ludności świata. Bogaci są globalni, nędzarze lokalni. Pierwsi nie mogą jednak istnieć bez drugich.

skutkiem niż przyczyną wysokiego rozwoju handlu gospodarczego.

Do rozwoju gospodarczego najbardziej przyczyniają się ludzi wolni, którzy swobodnie i bezpiecznie mogą używać kapitału.

Państwo w żadnym razie nie powinno przeszkadzać ludziom w prowadzeniu interesów. nawet gdy chce im pomagać, to  w rzeczywistości przeszkadza.

A. Smith uważał, że nakładanie cen na towary zagraniczne przysparza dodatkowych zysków krajowym producentom, dla ogółu są one niekorzystne bowiem zwiększają ceny na towary produkowane w kraju.

Jakie ma obowiązki państwo według A. Smitha, co powinno państwo?

W ostatniej piątej części swojego dzieła „Bogactwo narodów” Smith przedstawił swój pogląd na politykę państwa. Państwo powinno się zajmować:

-obronnością,

-wymiarem sprawiedliwości,

-budowa i utrzymaniem infrastruktury,

-edukacją.

Tylko obronność powinna być utrzymywana z powszechnych podatków. Armia i flota chronią bowiem cały naród, a więc i cały naród powinien za nią płacić. Sądy powinny się utrzymywać z opłat sądowych i wymierzanych grzywien. Koszty utrzymania sądów ponosili by tylko ci, którzy z nich korzystają zwłaszcza jeżeli korzystają pod przymusem, tak jak przestępcy. Utrzymanie portów, kanałów i mostów należy powierzyć osobą prywatnym, których dochodem były by opłaty za korzystanie z nich.

Ostrej krytyce A. S...