N.CZASZKOWE dzieli się na 3 grupy:N.czuciowe(zmysłowe,do których należą nerwy węchowe,n.wzrokowy i n.przedsionkowo-ślimakowy),nerwy ruchowe (n.okoruchowy, n.bloczkowy,n.odwodzący,n.dodatkowy i n.podjęzykowy),nerwy mieszane (n.trójdzielny, n.twarzowy,n.językowo-gardłowy i n.błędny) N.WECHOWE (nn.olfactorii-I):n.czuciowe,zwykle po kilkanaście n.z każdej strony,rozpoczynają się w kom.nerwowych w okolicy węchowej błony śluzowej nosa,przchodzą przez blaszkę poziomą kości sitowej do jamy czaszki.Tam wnikają do obwodowej części węchomózgowia,zespalając się ze znajdującymi się w niej tzw.kom.mitralnymi.Natomiast włókna obwodowe kom.nerw. dających początek n.węchowymtworzą zgrubienia zwane buławkami węchowymi.Są to receptory narządu powonienia zakończone kilkoma włoskami węchowymi. N.WZROKOWY (n.opticus-II):n.czuciowy,rozpoczyna się w kom.nerwowych położonych w siatkówce, przechodzi przez kanał wzrokowy z oczodołu do jamy czaszki,gdzie krzyżuje się,tworząc skrzyzowanie wzrokowe,a następnie wnika do mózgowia jako pasmo wzrokowe kierując się do ciał kolankowatych bocznych. N.OKORUCHOWY (n.oculomotorius-III) :N . ruchowy, prowadzi również włókna przywspółczulne.Jądro początkowe i przywspółczulne leżą w śródmózgowiu.Do oczodołu n.przechodzi przez szczelinę oczodołową górną.Unerwia więszkość tzw.mięśni zewnątrzgałkowych,a przeciwspólnie mięśnie gładki tzw.wewgałkowe. Zawiera ok.15 000włókien nerwowych,co pozwala na bogate zaopatrzenie kom.mięś. unerwianych mięśni i zapewnia szybkie i precyzyjne ruchy gałki ocznej.N. BLOCZKOWY (n.trochlearis-IV):N.ruchowy,najcieńszy z n.czaszkowych.Jądro początkowe leży w śródmózgowiu ,w konarach mózgu.Do oczodołu przechodzi przez szczelinę oczodołową górną.Unerwia mięsien skośny górny.Warunkuje patrzenie z góry,tzw.n.patetyczny. N.TROJDZIELNY (n.trigeminus-V): nerw czaszkowy mieszany-skła.się z włókien ruchowych i czuciowych.Część czuciowa skł.się z 3gałązek:ocznej,szczękowej i żuchwowej, przechodzących przez otwory w czaszce o tych samych nazwach.Gałązki czuciowe unerwiają skórę twarzy,błonę śluzową jamy ustnej i nosowej oraz zatok przynosowych,opony miękkie i zębodoły.Cześć ruchowa nerwu trójdzielnego unerwia mięśnie biorące udział w akcie żucia.N.ODWODZACY(n.abducens-VI):N.ruchowy.Jądro początkowe znajduje się w moście,nerw wnika do oczodołu przez szczelinę oczodołową górną,unerwia mięsień prosty boczny.Uszkodzenie powoduje zez zbieżny.N.TWARZOWY(n.facialis-VII):n.czaszkowy o charakterze mieszanym gdyż zawiera włókna: ruchowe dla mięśni twarzy i szyi,czuciowe (smakowe)dla 2/3 przednich języka oraz parasympatyczne(autonomiczny uklad nerwowy)dla gruczołów łzowego, ślinianek podżuchwowej i podjęzykowej,a także drobnych gruczołów jamy ustnej i nosowej oraz podniebieniamiękkiego.N. PRZEDSIONKOWOSLIMAKOWY (n.vestibulocochlearisVIII): N.czuciowy.Przebiega w uchu wew.Skł.się z części ślimakowej i przedsionkowej.Cz.ślimakowa rozpoczyna się w zwoju spiralnym,a kończy w jądrach krańcowych:ślimakowym,grzbietowym i brzusznym.Jest n.słuchu .Cz. przedsionkowa rozpoczyna się w zwoju przedsionka,a kończy w jądrach krańcowych :przedsionkowym górnym,dolnym,przyśrodkowym i bocznym.Przewodzi impulsy nerwowe.Infor.o położeniu głowy w przestrzeni. Jest nerwem zmysłu równowagi.N.JEZYKOWO-GARDLOWY (n.glossopharyngeusIX):N.mieszany z dużą liczbą włókien czuciowych zawiera również włókna przywspółczulne.Włókna ruchowe zaczynają się w jądrze początkowym.Unerwiają mięśnie gardła,podnieb.miękkiego i niektóre m.nadgnykowe.Jest to najważniejszy n.biorący udział w połykaniu.Włókna czuciowe rozpocz.się w zwoju dolnym i górnym położonym w pobliżu otworu żyły szyjnej.Unerw.błonę śluz.gardła,jamy bębenkowej,trąbki słuchowej, przewodzą wrażenie smakowe z 1/3 tylnej cz. języka.Włókna przyws.rozpo.się w jądrze ślinowym dolnym położonym w rdzeniu przed.i unerw .wydzielniczo śliniankę przyuszną.N. BLEDNY(n.vagusX) :N.mieszany z dużą liczbą włókien czuciowych ,zaw.również włó.przywspółczulne.Najdłuższy n.czaszkowy.Przebiega przez szyję,kl.pier.i jamę brzuszną.Włókna ruchowe rozp.się w jądrze dwuznacznym.Unerwia m.podnieb.miekkiego, gardła i krtani.Włókna przyws.rozp.się w jądrze grzbietowym n.błędnego.Uner.narządy głowy,szyi,kl.pier,i jamy brzusznej:gruczoły błony śluzowej gardła i krtni,przełyk, serce, płuca, żołądek, jelito cienkie i grube,wątrobę,trzustkę,nerki,śledzionę.Bierze on udział w odruchu kaszlowym i wymiotowym.N. DODATKOWY (n.accessoriusXI): N.ruchowy. Rozpoczyna się w jądrze dwuznacznym,w rdzeniu przed.(część mózgowia)i rdzeniu kręgowym(cz.rdzeniowa).Opuszcza czaszkę przez otwór żyły szyjnej. Uner.m. 4boczny i m.mostkowo-obojcz.-sutkow. N.PODJEZYKOWY. (n.hypoglossusXII) :N.ruchowy. Rozp.się w jądrze n.podjęzykowego położ.w rdzeniu przed.Opuszcza jamę czaszki przez kanał n.podjęzykowego.Uner.m.języka.Odgrywa ważną rolę przy żuciu,połykaniu i artykulacji. GALKA OCZNA – kształtu kulistego, wyróżnia się ścianę i zawartość gałki, ścianę tworzą: błona włóknista, błona naczyniowa i błona wewnętrzna, zawartość gałki to ciecz wodnista, soczewka i ciało szkliste. BL.WLOKNISTA– zewn., torzy zrąb gałki ocznej do której przymocowują się mięśnie, chroni miękką zawartość gałki, tylna – twardówka, przednia – rogówka.ROGOWKA – przezroczysta i twarda, przepuszcza i załamuje światło, zbudowana z kilku warstwTWARDOWKA – nieprzezroczysta, biała cz. bł. włóknistej, zbudowana z pęczków włókien tk. łącznej z elementami sprężystymi, które nadają jej elastyczność i odporność.BLONA NACZYNIOWA – zbudowana z 3 cz.NACZYNIOWKA – ma za zadanie odżywianie siatkówki, wyróżniamy 4 warstwy: blaszka nadnaczyniówkowa, blaszka naczyniowa, warstwa tk. łącznej, blaszka naczyń włosowatych. CIALKO RZESKOWE – cz. środkowa bł. naczyniowej, w skład ciała wchodzą:obrączka rzęskowa, wieniec rzęskowy i m.rzęskowy. TECZOWKA – najbardziej do przodu wysunięta cz. bł. naczyniowej, składa się z wielu warstw, najważniejsza z nich to zrąb tęczówka – w zrębie znajdują się kom. barwnikowe, które nadają barwe tęczówce, źrenica – jest otworem w tęczówce przez który wpadają promienie światła. BL. WEWNETRZNA – TO SIATKOWKA – składa się z cz. wzroskowej siatkówki oraz cz. ślepej siatkówki, około 4mm w stronę skroniową od tarczy nerwu wzrokowego znajduje się plamka żółta, która jest miejscem najostrzejszego widzenia, siatkówka składa się z 10 warstw.ZAWARTOSC GALKI OCZNEJ – ciecz wodnista, soczewka, ciało szklisteCIECZ WODNISTA – wypełnia przednia i tylną komorę oka, ma za zadanie odżywianie tworów pozbawionych naczyń krwionośnych (soczewka, rogówka) SOCZEWKA – twór dwuwypukły, przezroczysty, silnie łamiący światło, leży między tęczówką i ciałem szklistym.CIALO SZKLISTE – stanowi 4/5 zawartości gałki ocznej, położone za soczewką, przezroczysta, bezbarwna masa o galaretowatej konsystencji, przyczynia się do utrzymania ćiśnienia śródocznego.Narządy dodatkowe oka: powieki, spojówka, narząd łzowy, mięśnie gałki ocznej . UCHO narzad statyczno sluchowylaczy 2 narzady :sluchu i równowagi.Zbdowany jes z 3 czesci.UCHO ZEW.Skł.się z m.usznej i przwodu słuch.zew.MALZOWINA USZNA(auricula)jest owalna ,powyginaną chrząstką,pokrytą skórą.Pomiędzy chrząstką,a skórą znajdują się szczątkowe mięśnie poprzeczne prążkowane, jak np.m.skrawka i m.przeciwskrawka.Jedynie dolna część m.usznej nie jest wzmocniona zrębem chrzęstnym i nosi miano płatka małżowiny usznej.Brzeg wolny m.usznej odgiety ku stronie bocznej nosi miano rąbka.Więzadła uszne umocowuja chrząstkę małżowiny do k.skroniowej.PRZEWOD SLUCHOWY zew.jest wygięty w kształcie litery s.Skł się z części chrzęstnej bocznej i cz.kostnej przyśrodkowej.Wygięcia przewodu przebiegaja w płaszczyźnie poziomej i czołowej.Dł.przew.słuch zew.wynosi ok.2,5cm,średnica ok.0,5cm.Otwór prowadzący do przewodu nosi miano otworu słuchowego zew.UCHO SRODKOWE skł.się z jamy bębenkowej, jamy sutkowej,błony bębenkowej,trąbki słuchowej i kom.sutkowych.JAMA BEBENKOWA jest skośnie ustawioną szczelinowatą przestrzenią w kości skroniowej,zawierającą kosteczki słuchowe,wysłaną błoną śluzową i zawierającą powietrze.Strop jamy b.stanowi ściana pokrywkowa,dno-ściana żyły szyjnej,ograniczenie przyśrodkowe-ściana błędnikowa,ograniczenie przednie-ściana szyjno-tętnicza i ograniczenie boczne-błona bębenkowa.BLONA BEBENKOWa stanowi granicę między uchem zew,a środ.Jest to błona perłowo szara,nieco przeźroczysta,o kształcie owalnym.Umocowana jest w bruździe bębenkowej.Mniejsza,górna część b.b.nosi miano części witkiej,dolna część ma nazwę części napiętej.Od strony wew.do błony przymocowuje się młoteczek.Bł.b.skł.się z 3 warstw:od zew.znajduje się cieńka warstwa skóry,pokryta od wew.błoną śluzową,a warstwa środkowa stanowi blaszkę właściwą błony b.KOSTECZKI SLUCHOWE leżą w górnej części jamy bębenkowej i łączą błonę bębenkową ze ścianą błędnikową jamy bębenkowej.Są to MLOTECZEK ma kształt maczugi.W górnym końcu znajduje się głowa.pow.stawowa do połączenia z kowadełkiem.Następnie młoteczek przechodzi w rękojeść,która łączy się z błoną bębenkową.KOWADELKO ma kształt zęba trzonowego o 2 korzeniach.Trzon k.łączy się stawowo z głową młoteczka.Od kowadełka odchodzą 2 wyrostki:odnoga długa łączy się stawowo z głową strzemiączka.odnoga krótka jest przymocowana do tylnej ściany jamy bębenkowej. STRZEMIACZKO skł.się z głowy zaopatrzonej w pow.stawową do połączenia z odnogą długą kowadełka,dwóch odnóg-przedniej i tylnej,do których przymocowuje się błona strzemiączkowa oraz podstawy strzemiączka o kształcie nerki.Podstawa zamyka okienko przedsionka.TRABKA SLUCHOWA łączy jamę bębenkową z górną częścią gardła;ma ok.3-4cm.Skł.się z przyśrodkowej części chrzęstnej,która jest 3krotnie dłuższa niż część boczna,kostna.Zadaniem torebki jest doprowadzanie powietrza z gardła do jamy beben.w celu utrzymania równowagi ciśnienia po obu stronach błony beben.
bukajje