ZARZĄDZANIEWykład 2.docx

ZARZĄDZANIE                            Wykład 2              19.10.2010

              Na początku XX wieku polska szkoła organizacji zarządzania  należała do wyróżniających się szkół w świecie. Główne zasługi w promowaniu naukowego zarządzania miał Karol Adamiecki, który jeszcze w okresie, kiedy Polska nie istniała (dla niewtajemniczonych było to przed pierwszą wojną światową, a mianowicie od 1795 do 1918 roku)[1], kiedy pracował w dużych zakładach hutniczych i metalurgicznych (metalowych?) na terenie ZSRR. Podjął tam badania w zakresie naukowej organizacji oraz opublikował swoje prawa. Opracował m.in.:

·         PRAWO MINIMUM  - które mówi, że o wydajności zespołu ludzkiego decyduje najsłabsze w nim ogniwo;

·         ZASADA HARMONII – która w sensie społecznym oznacza tyle, że w  zespole pracowników czy przedsiębiorców zharmonizować wszystkie działania w celu osiągnięcia pożądanego celu (nie ma to jak celem osiągać cel)[2].

Karol Adamiecki, gdy Polska uzyskała niepodległość wrócił do kraju i rozpoczął działalność w sensie naukowym w różnych uczelniach, a mianowicie na Politechnice Warszawskiej i SGGW. On jest głównym twórca organizacji pracy – Liga Pracy (1910), która w 1925 roku przekształciła się w IND (Instytut Naukowej Organizacji) do 1948 roku, kiedy przekształciła się w TNOiK (Towarzystwo Naukowej Organizacji i Kierownictwa). TNOiK istnieje do dnia dzisiejszego, z przerwą w latach 1950-53.

PODSTAWOWE POJĘCIA

Organizacja = organizowanie – należy po podstawowych pojęć w organizacji zarządzania, a jednocześnie jest bardzo trudne do jednoznacznego zdefiniowania, ponieważ występuje ono w trzech znaczeniach: rzeczowym, czynnościowym i atrybutowym.

Organizacja w znaczeniu rzeczowym – oznacza instytucję, przedsiębiorstwo, składającego się z szeregu komórek, które (różnie nazywane, np. wydziały) współprzyczyniają się do powodzenia całej instytucji, np. organizacja gospodarcza PGL LP, UP.

Organizacja w znaczeniu czynnościowym należy tutaj rozumieć czynność łączenia części w całość.

Organizacja w znaczeniu atrybutowym – mamy z nią do czynienia wówczas, kiedy oceniamy jakąś instytucję/przedsiębiorstwo, gdy np. mówimy: dobra lub zła organizacja.

Administrowanie = kierowanie = zarządzanie – możemy te pojecia traktować zamiennie, chociaż pojęcie słowa administrowanie raczej odnosi się do tzw. sfery nieprodukcyjnej gospodarki, tj. do administracji państwowej, uczelnianej itp.

Kierowanie – częściej używamy do kierowania zespołami, ludźmi.

Zarządzanie – odnosi się do zarządzania  - kierowania jednostkami produkcyjnymi, w których zarządza się całym majątkiem produkcyjnym, wszystkimi zasobami produkcyjnymi.

Władza – to nic innego jak możność kierowania ludźmi (za Kotarbińskim).

Źródła władzy: zaufanie, nawyk podwładnego, obawa, autorytet.

Zaufanie – chodzi o zaufanie podwładnego do przełożonego, że przełożony działa/postępuje zgodnie z wyznaczonymi celami w sposób najlepszy z możliwych w celu osiągnięcia określonego celu.

Nawyk podwładnego do uznawania władzy przełożonego za władzę legalną/prawdziwą/właściwą.

Obawa podwładnego, że w przypadku niewłaściwego wykonania jakiegoś polecenia czy wykonywanej pracy spotka go jakaś kara.

Autorytet

-> formalny = urzędowy (wynika z faktu obejmowania określonego stanowiska
     w strukturze);

-> osobisty = moralny, wynika on z osobowości/moralności danego człowieka a wyznaczonym
    systemem wartości, np. ubierania;

-> rzeczywisty jest wypadkową dwóch wcześniej opisanych;

FUNKCJE ZARZĄDZANIA

W sensie rzeczowym wyróżnia się cztery klasyczne funkcje zarządzania:

1.       Organizowanie – czynności łączenia części w całość procesu technologicznego oraz proces łączenia komórek organizacji w struktury organizacyjne;

2.       Planowanie – ma za zadanie nakreślenie celów gospodarczych i sposobu ich realizacji;

Funkcje planowania (etapy planowania):

A.     Precyzowanie celów i zadań (Co robić? Co produkować? Czym się zająć?);

B.     Opracowanie wariantów działania (Import czy samodzielna działalność) ich analiza i wybór najlepszego wariantu (Jak robić?);

C.     Ustalenie środków niezbędnych (Za ile?);

D.     Podjęcie decyzji, doprowadzenie informacji do załogi (produkcja);

3.       Motywowanie – to zachęcanie podwładnych do wykonywania zadań w sposób zalecany przez kierownictwo;

4.       Kontrolowanie – sprawdzanie sposobu i jakości wykonywanych zadań;

Centralizacja – decentralizacja

Zarówno pojęcie CENTRALIZACJI jak i DECENTRALIZACJI jest trudne do jednoznacznego zdefiniowania, albowiem w praktyce gospodarczej mamy do czynienia z różnymi przejawami centralizacji i decentralizacji, i ich stopniami. Za instytucję skrajnie scentralizowaną uważa się taką, w której wszystkie decyzje są podejmowane jednoosobowo na najwyższych szczeblach zarządzania. Za instytucję skrajnie zdecentralizowaną uważa się taką, w której wszystkie decyzje podejmowane są na najniższym szczeblu zarządzania, często przy współudziale wykonawców.

W LP w Polsce mamy do czynienia ze skrajnie scentralizowanym planowaniem, albowiem mamy do czynienia z jednym planem finansowo-gospodarczym PGL LP, plan nadleśnictwa (mamy ich ok.430) jest częścią tego planu.