Rząd A
1. Definicja efektu poantybiotykowego i przy jakich antybiotykach
Efekt poantybiotykowy – utrzymywanie się dziąłania przeciwbakteryjnego po zmniejszneiu stęznie substancji czynnej ponieżej mierzalnych wartości (w facie tej drobnoustroje mogą być lepiej fagocytowane przez leukocyty) – większośc leków przeciwbakteryjnych wywiera efekt w stosunku di G+ ziarniaków. W stosunku G- pałeczek efekt ten wywieraja aminoglikozydy, chinolony, tetrtacykliny i makrolidy, natomiast działanie takiego nie wykazuje większość antybiotyków beta-laktamowych
2. Substancje działające na
a)Rickettsie, - chinolony III i IV generacji, Makrolidy, Tetracykliny, Fenilkole
b)Mycoplazmy – chinolony III, IV generacji, 4-chinolony aktywne wobec beztlenowych bakterii, Makrolidy,, Likozamidy, Tetracykliny,
3. Penicyliny aktywne wobec Pseudomonas
Karboksypenicyliny – karbanicylina, tykarcylina
Ureidopenicyliny/; azlocylina, mezlocylina, pipercylina
4. Cefalosporyny 3 generacji
Cefalosporyny
III generacja
cefoperazon (Cefobid)
cefquinom
ceftiofur
cefotaksim (przenika barierę krew/mózg)
ceftriakson (przenika barierę krew/mózg)
ceftizoksym
moksalaktam
Zakres działania: działają silniej na G- niż G+; wrażliwe: Pseudomonas oraz Proteus, Enterobacter, E.coli, Klebsiella, Serratia, oporne na cefalosporyny I i II generacji
Niewrażliwe na działanie β-laktamaz;
Farmakokinetyka cefalosporyn:
-szybko wchłaniają się po podaniu i.m. (silny i bolesny odczyn zapalny) lub s.c. (mogą powodować zakrzepowe zapalenie żył i reakcje uczuleniowe)
-biodostępność zależy od rodzaju leku i gatunku zwierząt
-w różnym stopniu wiążą się z białkami krwi
-łatwo penetrują do tkanek
-wysokie stężenie osiągają we krwi, moczu, żółci, płynie opłucnowym, płynie osierdziowym, mazi stawowej
-niektóre przechodzą barierę krew/płyn mózgowo-rdzeniowy (cefuroksim, cefotaksim, ceftriakson, ceftazidim)
-wydalane głównie przez nerki, częściowo z żółcią;
Działania uboczne:
-reakcje uczuleniowe
-nasilone działanie nefrotoksyczne przy łącznym stosowaniu z aminoglikozydami
-rzekomobłoniaste zapalenie jelit
-u ludzi w połączeniu z alkoholem następuje przedłużenie czasu protrombinowego, tromboblastycznego, oraz krwawień
5. Aminoglikozydy - wymienić i działania nieporządane
Antybiotyki glikopeptydowe
-wankomycyna (G+)
-teikoplanina
Spektrum działania: drobnoustroje G+ (Stpahylococcus spp., Streptococcus spp., Enterococcus, Clostridium dificile)
Działania niepożądane:
-nefrotoksyczne
-ototoksyczne
6. Leki przechoezące w dużym stopniu do płynu mózgowo-rdzeniowego
Ampicylina, Azetreonam, Cefuroksym i Cefalosporyny II i IV generacji, Karbapenemy, Chloramfenikol, Linezolid, Trmetorpim + sulfametoksazol => kotromoksazol, Metronidazol,
7. Linkozamidy - wymienić i farmakokinetyka
Linkozamidy
-linkomycyna
-klindamycyna – nie stosować u koni
Mechanizm działania – hamują syntezę białek (łączą się z podjednostką 50S rybosomu)
Spektrum działania
-drobnoustroje G+
-drobnoustroje beztlenowe (G+ i G-)
-w stosunku do Mycoplasma działają słabiej niż makrolidy
-mniej efektywne od makrolidów w odniesieniu do G-
Farmakokinetyka
-dobrze wchłaniają się po podaniu po (zwłaszcza klindamycyna), stosowane również im
-osiągają wysokie stężenie w wymieniu, szpiku, kościach, prostacie, płynie opłucnowym i komórkach fagocytarnych
-przenikają przez łożysko i do mleka
-nie osiągają stężeń terapeutycznych w OUN
-częściowo metabolizowane
-wydalane głównie z żółcią w postaci metabolitów oraz w postaci niezmienionej
8. Nitroimidazole - wymienić i farmakokinetyka
Pochodne NITROIMIDAZOLU
Metronidazol
ronidazol
karnidazol
tinidazol
nimorazol
ornidazol
Metronidazol należy do aneksu IV (1990r), stosuje się go u psów, kotów, koni, gołębi i indyków („czarna główka”)
Zakres działania:
Obejmuje drobnoustroje beztlenowe; Bakterie wrażliwe: Bacteroides, Clostridium, Fusobacterium, Peptococcus, Peptostreptococcus, Helicobacter pylori, Veillonella;
Bakterie umiarkowanie oporne i oporne: Lactobacillus, Propionibacteriaceae, Bifidobacterium, promieniowce, beztlenowe paciorkowce
Wrażliwe pierwotniaki: Trichomonas (gallinarum, foetus, vaginalis), Giardia (Lamblia) intestinalis, Entamoeba histolitica, Histmonas meleagridis (wywołuje u indyków „czarną główkę”), Balantidium coli;
Mechanizm działania: Nitroimidazole penetrują do wnętrza komórek bakterii beztlenowych gdzie są redukowane do cytotoksycznych związków pośrednich, które uszkadzają DNA;
Oporność
-rozwija się rzadko
-zmniejszenie kumulacji metabolitów leku wewnątrz komórek bakteryjnych
-oporność krzyżowa z nitrofuranami
-u monogastrycznych wchłania się bardzo dobrze po podaniu p.o., nie stosuje się p.o. u bydła i świń
-biodostępność 60-100%
-u bydła biodostępność ok. 7%
-maksymalne stężenie leku i czas jego osiągnięcia zależą od wysokości dawki, drogi podania i gatunku zwierzęcia
-słabo wiążą się z białkami krwi
-łatwo przenikają do tkanek (jama otrzewnowa)
-I faza biotransformacji – utlenianie do hydroksypochodnych
-II faza – sprzęganie z kwasem glukuronowym
-W 60-70% wydalany przez nerki, pozostała część drogą jelitową
9. Nitrofurany - wymienić i kiedy stosowane
nitrofurantoina
furagina
furazolidon
nifuroksazyd (właściwości przeciwbakteryjne i sorbcyjne)
Spektrum działania:
Drobnoustroje G- i G+ tlenowe (E.coli, Neisseria gonorrhoe, Klebsiella, Enterobacter, Aerobacter, Streptococcus, Staphylococcus, Shigella, Salmonella)
Pierwotniaki (Coccidia, Trypanosoma, Giardia)
Niektóre grzyby (drożdżaki)
Oporne są : Serratia, Pseudomonas aeruginosa i większość Proteus
10.Barwniki - wymienić, zakres działania i kiedy się je stosuje
Mechanizm działania zbliżony do chemioterapeutyków, hamują bezpośrednio syntezę białek drobnoustrojów
Pochodne akrydyny – trypaflawina, etakrydyna,
pochodne 3-fenylometanu – pioktanina, zieleń brylantowa
pochodne fenotiazyny – błękit metylowy
Etakrydyna – rivanol – działa bakterio i i pierwotniakobójczo podobnie jak trypaflawina, stosowane w postaci roztworów zasypek i maści do przemywania zainfekowanych ran dezynfekcji błony śluzowej jamy ustnej, gardła, pęcherza moczowego, ropa i wysięk nie hamuje ich działania
Pioktanina – fiolet gencjany - działa na bakterie G+, grzyby chorobotwórcze zwłaszcza drożdżaki, stosowany w wodnych lub alkoholowych roztworach o stężeniu 0,01-2% do odkażania powierzchniowych uszkodzeń naskórka i błon śluzowych w ropnych zakażeniach skóry i błon śluzowych, w niektórych grzybicach i drożdżycach, stosowane na uszkodzone powłoki działa lekko ściągająco i osudzająco podobnie jak zieleń brylantowa
Błękit metylowy - stosowany do odkażania dróg moczowych, skóry i błon śluzowych.
Stosowane do antyspetyki skóry, ran chirugicznych, zabiegów pooperacyjnych, zakaźnych schorzeń skóry, kopyt i racic, oparzenia i rany skóry, odkażenie pępowiny
Substancja czynna preparatu akrydyna jest żółtym barwnikiem który w środowisku alkalicznym działa bakteriobójczo, przeciwiciowcowo i przecitasiemcowo, po podaniu p.o. dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, zapobiega zakażeniom bakteryjnym
Rząd B
1.b-laktamazy-co to za enzymy
β-Laktamazy – bakteryjne enzymy rozrywające (dokładnie hydrolizujące) wiązanie β-laktamowe w cząsteczce antybiotyku β-laktamowego. Ich obecność w komórkach bakteryjnych jest źródłem oporności bakterii na ten rodzaj antybiotyków.β-Laktamazy mają budowę zbliżoną do transpeptydaz – bakteryjnych enzymów uczestniczących w budowie ściany komórkowej, odpowiedzialnych za tworzenie mostków łączących podjednostki peptydoglikanu (mureiny) w integralną całość. Transpeptydazy są jednocześnie białkami, z którymi w normalnej komórce bakteryjnej łączą się antybiotyki β-laktamowe, aby je zablokować (transpeptydazy są punktem uchwytu β-laktamów – białkami PBP). Ze względu na to podobieństwo budowy β-laktamazy mogą łatwo wiązać się z cząsteczkami antybiotyku i dezaktywować je (uniemożliwiając im blokowanie transpeptydaz). β-laktamazy są wydzielane przez bakterie Gram-dodatnie na zewnątrz komórki, a przez bakterie Gram-ujemne do przestrzeni periplazmatycznej
2.leki dzialajace w prostacie
Fluorochinolony (szcz.enrofloksacyna i ciprofloksacyna), trimetoprim+sulfametoksazol =kotrimoksazol, klindamycyna, doksycyklina
3.makrolidy
erytromycyna
dawercyna (nie ma w weterynarii)
jozamycyna!!
oleandomycyna
spiramycyna (+ metronidazol – zakażenia przyzębia i jamy ustnej)
tylozyna – najczęściej stosowana (ale nie u koni)!!
tylmikozyna – nie stosować u koni i kóz
azytromycyna
klarytromycyna
roksytromycyna
tiamulina!!
walnemulina
Mechanizm działania – hamują biosyntezę białek bakteryjnych (łączą się z podjednostką 50S rybosomu); Są to leki bakteriostatyczne;
Spektrum działania – drobnoustroje tlenowe G+ i beztlenowe
Niewrażliwe na bakterie G- (niektóre szczepy Pasteurella, Haemophilus, Neisseria są wrażliwe na jozamycynę), grzyby i wirusy;
Farmakokinetyka:
-dobrze wchłaniają się po podaniu po
-rzadko podawane w iniekcji (u bydła nie można podawać po; ból w miejscu wkłucia przy podaniu im, zmiany zapalne; przy podaniu iv – nawet śmierć)
-łatwo przenikają przez bariery komórkowe (łatwo rozpuszczają się w tłuszczach)
-osiągają duże stężenie w płynach ustrojowych
-w mleku osiągają stężenie ok. 40x wyższe, niż we krwi (nie wolno stosować u krów w laktacji)
-przechodzą przez łożysko, wysokie stężenia w krążeniu płodu
-nie przenikają do OUN w ilościach zapewniających stężenie terapeutyczne
-metabolizowane głównie w wątrobie
-wydalane z żółcią/kałem
Wskazania: mykoplazmoza, infecke dr odd, zap wymienia i macicy u bydla, zakazone rany, wtorne zak bakter w inf wirusowych u psow i kotow, gronkowcowe zap stawow, zakaz paciorkowcowe, dyzenteria swin, zap workow pow u indykow, enteropatie proliferacyjne, choroby przyzębia i jamy ustnej
Interakcje:
-hamują aktywność cytochromu P-450 w wątrobie – erytromycyna, jozamycyna (odpowiada za metabolizm leków) – zahamowanie metabolizmu innych leków
-stosowane łącznie z lekami przeciwhistaminowymi mogą wywołać arytmię komorową
-nasilają ośrodkowe działanie metylkosantyn (np. kofeiny) – działanie pobudzające
-nasilają działanie leków przeciw zakrzepowych, pochodnych ergotaminy, benzodiazepin (działają przeciwlękowo, uspokajająco)
-nie należy kojarzyć makrolidów z linkozamidami, fenikolami, tetracyklinami (ten sam mechanizm działania)
-nie podawać z antybiotykami jonoforowymi!!
-Równoczesne podawanie leków alkalizujących mocz wzmaga działanie przeciw bakteryjne makrolidów na drobnoustroje w drogach moczowych
-Podawanie makrolidów ze środkami zakwaszającymi wywołuje ich hydrolizę i zniesienie efektu przeciw bakteryjnego
-zaburzenia żołądkowo-jelitowe (min. Erytromycyna – pobudza receptory motylinowe w błonie śluzowej, co powoduje nasilenie motoryki – ból)
-hepatotoksyczność spowodowana cholestazą, zwłaszcza przy długim stosowaniu makrolidów (po kilkunastu dniach), efekty mijają po kilkunastu dniach od zaprzestania stosowani
-w miejscu infekcji im podrażnienie i zmiany w tkance mięśniowej
-po podaniu po działają silnie drażniąco na błonie śluzowej odbytu
-w przewodzie pokarmowym pobudzają receptory motylinowe powodując szybkie opróżnienie żołądka oraz wzrost aktywności motorycznej żołądka i dwunastnicy
-nie powinny być stosowane dożylnie (tylmikozyna, tiamulina, walnemulina); u bydła i cieląt wywołują zmiany w mięśniach brodawkowych serca – niewydolność krążenia a nawet śmierć
Oporność:
-rozwija się powoli i stopniowo (kodowana przez chromosomy plazmidy)
-częściowa oporność krzyżowa wewnątrz grupy
4.karbapaeny
- imipenem
- meropenem
- biapenem
Zakres działania: najszerszy spośród antybiotyków β-laktamowych (G+, G-, Pseudomonas);
Stosowane tylko w medycynie ludzkiej, w lecznictwie zamkniętym; oporne na β-laktamazy; nietrwałe;
5.chinolony-niepozadane
Działanie uboczne:
-chondrotoksyczność – uszkadzają chrząstki stawowe, powodują powstanie nadżerek ulegających zbliznowaceniu – kulawizny;
-zaburzenia wzrostu – wpływają na pierścienie chrzęstne; nie stosować u psów do 1.5 roku życia; u psów szybko rosnących okres ten może być skrócony do 1 roku; u koni nie stosować do 3 lat, u ludzi nie stosować do 18 roku życia; koty – nie stosować przez 3 m-ce życia
-zaburzenia rozwojowe u płodów – nie stosować w czasie ciąży
-krystalizacja w moczu kwaśnym – może to być po podaniu norfloksacyny u psów
-objawy reumatoidalne (sztywność stawów, bóle mięśniowe, pękanie ścięgna Achillesa)
-zmiany skórne (świąd, wykwity, rumień)
-zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (utrata łaknienia, biegunka)
-pobudzenie OUN (nie stosować u psów z padaczką); chinolony są antagonistami receptorów GABA – pobudzenie OUN
-upośledzenie aktywności komórek immunokompetycyjnych; zmiany w wytworzeniu Il-1; w makrofagach i neutrofilach koncentracje chinolonów wewnątrz komórek może być 10x wyższa, niż na zewnątrz chinolony nie powodują zaburzeń właściwości żernych
6.aminopenicyliny, spektrum, inhibitory betalaktamaz
aminopenicyliny (szersze spektrum działania; wrażliwe na b-laktamazy)
amoksycylina – p.o., infekcje układu pokarmowego, moczowego i paciorkowcowe zakażenia układu oddechowego i skóry
ampicylina i jej estry – p.o., i.m., zakażenia układu pokarmowego, moczowego, oddechowego (u cieląt i prosiąt), zakażenia oczu i uszu (u psów i kotów)
Spektrum działania: zakres działania penicylin naturalnych + Enterobacteriaceae (E. Coli, Proteus mirabilis, Salmonella), nie działają na Pseudomonas, Bacteroides fragilis, Staphylococcus spp., produkujące penicylinazy;
Amoksycylina wchłania się dobrze po podaniu p.o., biodostępność 80%;
Ampicylina nie można stosować u świnek morskich, chomików, królików;
7.glikopeptydy
- wankomycyna (G+)
- teikoplanina
Mechanizm działania: hamowanie syntezy ściany komórki bakteryjnej;
Wankomycyna:
-nie wchłania się z przewodu pokarmowego
-stosowana iv w 58% roztworze dekstranu
-podana im bardzo silnie drażni tkanki
-osiąga duże stężenie w osierdziu, jamie opłucnowej i jamie otrzewnowej
-słabo przenika do OUN
-w 90% wydala się z moczem
Teikoplanina:
-może być podawana im
-T½ dłuższy niż dla wankomycyny
-wydalana z moczem
Interakcje – synergizm z aminoglikozydami, rifampicyną i imipenemem;
nefrotoksyczne
ototoksyczne
...
anex78