Dwa modele pałaców toskańskich i ich wpływ na rozwój architektury pałacowej w miastach włoskich ( Teoretycznie podstawy w rozważaniach Timteo Maffeiego, trakcie Albertiego, traktacie Albertiego, autobiograficznej powieści Rucellaiego Rucellai, Strozzich, Pitti i Ercole d’est „Diamanti”, palazzo Venezia i palazzo Cancelleria w rzymie oraz palazzo Picolomini w Pienzy  BARTOSZ

TOSKANIA

Budynek w Osti – III w. n.e., prototyp budowli pałacowych. Jest to rekonstrukcja. Model przetrwał wieki nieznacznie się zmieniając.

Źródłem pałacu są budowle ratuszowe i typowe założenie miejskie. Budowle te miały charakter obronny, 4 skrzydła i dziedziniec, w 1 kondygnacji mało okien (te okienka są malutkie), dopiero wyższe kondygnacje są reprezentacyjne. Na dziedzińcu znajdowała się studnia i miejsce na magazyny.

Ratusz w Sienie – dużo reminiscencji średniowiecznych – wieża, triforia, blanki.

Ratusz we Florencji –

Charakter obronny na wypadek wojny – ale przede wszystkim na wypadek powstań (np. powstanie tkaczy weneckich).

Pallazzo Davanzati – koniec XIV wiek, wzorzec dla większości pałaców

Typowa budowla mieszkalna. 5 kondygnacji. 4 pierwsze stopniowo zmniejszają się ku górze. Parter największy i kamienna rustyka dająca wrażenie solidności. Kondygnacja parteru o 3 dużych, wysokich arkadach składu. Tam duży sklep i skład.  Ponad nimi pięterko mecanita z małymi oknami. Kolejne 3 kondygnacje po 5 okien rozmieszczonych symetrycznie nad wielkimi oknami parteru. Piano nobile - kondygnacja przeznaczona dla możnego, wystarczająco wysoko by nie było hałasu i kurzu z ulicy, a jednocześnie nie przegrzane jak wyższe piętra. Wyżej dla słuzby – przegrzane w lecie i chłodne zimną. Jeszcze wyżej loggia. Różni się tym od innych pałaców, że ma dziedziniec ze schodami – z powodu małej działki.

Teoretycznie podstawy w rozważaniach Timteo Maffeiego – jego traktat ma uzasadnić nowe cechy architektury, nową inwestycję Palazzo Medici.

Palazzo Medici – 1 model wzorcowy

Najpierw to zlecenie dostał Brunelleschi ale przygotował zbyt wspaniały projekt i nie skorzystano z jego usług. Achitektem został – Michelozzo. Pałac powstał na sporej posesji zbliżonej do kwadratu. Jest to trójskrzydłe założenie z dodaną ścianą kurtynową (ściana łącząca 2 skrzydła  i zamykająca całość w obrysie kwadratu). Dookoła biegły arkadowania. Budynek wzorowany trochę na pałacu Damanceti? Dzięki formalnym środkom wyrazu stał się budowlą monumentalną: 3 kondygnacje po 9 metrów wysokości każda

1 kondygnacja – mocne boniowanie, masywność

2 kondygnacja – bardziej delikatne boniowanie

3 kondygnacja – gładka ściana

Powyżej wielkie belkowanie i gzyms. Budynek opasał gzyms-cokół wysokości 70cm (taka ławka). Dziedziniec posiadał błąd – nie miał zaakcentowanych naroży; zaczyna się nam zaokrąglać; w drugiej kondygnacji ciśnięte okna.

W 1494 roku Medyceusze zostali wygnani z Florencji – ot taka wstawka histeryczna:)

Palazzo Rucellai – 2 model wzorcowy

Rucelai był mecenasem, znawca sztuki. Chciał mieć dom mogący mierzyć się z domem Mediczich. Architektem uczynił Albertiego. Budowę rozpoczęto w 1447 r. Punktem wyjścia były wcześniejsze założenia m.in. Mediczich. Posłużono się wzorcem z Koloseum. Alberti zastanawiał się czy można użyć wzorca wspaniałej budowli publicznej do domu prywatnego. Wprowadził porządek kompozytowy. Od dołu porządki szły:

-          kompozytowy

-          koryncki

-          joński

Pas przyziemia biegł dookoła by nadać temu siłę (to co masywne, silne ma stanowić podstawę dla czegoś delikatnego). Alberti wraca do tej budowli w swoim traktacie – rozdział 9.

By nie mieć złych odczuć (niedoskonałości) jakie wzbudzał dziedziniec Palazzo Mediczi, w Palazzo Rucelai wprowadzono filary w narożach dziedzińca.

Mamy już 2 wzorce dla Włoch.

Palazzo Strozzich (strocci)

Strozzi chciał przejąć wpływy Mediczich. Pałac maił 4 skrzydła. Trzy kondygnacje miały po 12 metrów wysokości każda (o 3m wyższe niż u Mediczich). Wielka skala budowli. Nie ma arkad, cokół, mocny dach (wystaje za obrys dość znacznie, masywny). Zachodziło pytanie czy rodziny stać na takie budowle i nie zbankrutować.

Dać fotkę z zewnątrz i dziedzińca

Palazzo Donti

Idzie w kierunku wyrafinowania. Regularne linie, rysunkowy charakter, harmonia.

Palazzo Venezia (wenecja) w Rzymie

Dziedziniec – naroże podkreślone przez filar. Budowany dla weneckiego kardynała Pietro Barbo, późniejszego papieża Pawła II. Pierwsza budowla renesansowa w Rzymie. Pierwszy arkadowy dziedziniec nowożytnego Rzymu. Wyraźne nawiązanie do Koloseum w motywie kolumn przystawionych do solidnych filarów, na których oparto arkady. Architektura daleka od harmonii, gzyms wspornikowy zaopatrzony w blanki przywołuje średniowiecze.

Palazzo Cancelleria (kancelaria)

Dziedziniec – narożnik wzmocniony filarami.

Dla fasady ważny porządek i narożniki dziedzińca do identyfikacji co było wzorem

Ercole d’est „Diamanti” – Palazzo Diamanti (diamentowy) w Ferrarze

Wrażenie rozrzutności, pycha. Bez porządkowe wzorowane na Mediczich.

Koleś chciał aby budowle były widoczne dobrze. Przydzielał duże samodzielne działki. Chciał mieć miasto na miarę Konstantynopola.

Na budowle pałacowe czyhały zagrożenia pożarowe, pioruny, rozruchy. Tłuszcza jednak nie zniszczyła tych imponujących budowli bogaczy – budując taki pałac dawano zatrudnienie. Pałace to pomniki dla współczesnych i potomnych, wyznaczniki bogactwa.

Architektura powiązana z miastem ale nie w nim to architektura willowa. Architektura willowa nie należy do władców a do mieszczan przeprowadzających się na wieś. Architektura willowa pojawia się gdy miasta dobrze funkcjonują. U starożytnych:

-          willa suburbana – podmiejska

-          willa rustica – miejska

-          willa administrująca dobrami

-          odpoczynkowa pod miastem