kodeks wykroczeń.pdf

USTAWA

z dnia 20 maja 1971 r.

Kodeks wykroczeń

(tekst jednolity)

CZĘŚĆ OGÓLNA

Rozdział I

Zasady odpowiedzialności

Art. 1. § 1. Odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie

szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary

aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5.000 złotych lub nagany.

§ 2. Nie popełnia wykroczenia sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w

czasie czynu.

Art. 2. § 1. Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia

wykroczenia, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio,

jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.

§ 2. Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty orzeczeniem nie jest już zabroniony pod groźbą kary,

ukaranie uważa się za niebyłe.

Art. 3. § 1. Na zasadach określonych w niniejszej ustawie odpowiada ten, kto popełnił wykroczenie

na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym.

§ 2. Odpowiedzialność za wykroczenie popełnione za granicą zachodzi tylko wtedy, gdy przepis

szczególny taką odpowiedzialność przewiduje.

Art. 4. § 1. Wykroczenie uważa się za popełnione w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał

działania, do którego był obowiązany.

§ 2. Wykroczenie uważa się za popełnione na miejscu, gdzie sprawca działał lub zaniechał

działania, do którego był obowiązany, albo gdzie skutek nastąpił lub miał nastąpić.

Art. 5. Wykroczenie można popełnić zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie, chyba że ustawa

przewiduje odpowiedzialność tylko za wykroczenie umyślne.

Art. 6. § 1. Wykroczenie umyślne zachodzi wtedy, gdy sprawca ma zamiar popełnienia czynu

zabronionego, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia na to się

godzi.

§ 2. Wykroczenie nieumyślne zachodzi, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia,

popełnia je jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach,

mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.

Art. 7. § 1. Nieświadomość tego, że czyn jest zagrożony karą, nie wyłącza odpowiedzialności,

chyba że nieświadomość była usprawiedliwiona.

§ 2. Nie popełnia wykroczenia umyślnego, kto pozostaje w błędzie co do okoliczności stanowiącej

znamię czynu zabronionego.

Art. 8. Na zasadach określonych w niniejszej ustawie odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony

po ukończeniu lat 17.

Art. 9. § 1. Jeżeli czyn wyczerpuje znamiona wykroczeń określonych w dwóch lub więcej

przepisach ustawy, stosuje się przepis przewidujący najsurowszą karę, co nie stoi na przeszkodzie

orzeczeniu środków karnych na podstawie innych naruszonych przepisów.

§ 2. Jeżeli jednocześnie orzeka się o ukaraniu za dwa lub więcej wykroczeń, wymierza się łącznie

karę w granicach zagrożenia określonych w przepisie przewidującym najsurowszą karę, co nie stoi

na przeszkodzie orzeczeniu środków karnych na podstawie innych naruszonych przepisów.

Art. 10. § 1. Jeżeli czyn będący wykroczeniem wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa, orzeka

się za przestępstwo i za wykroczenie, z tym że jeżeli orzeczono za przestępstwo i za wykroczenie

karę lub środek karny tego samego rodzaju, wykonuje się surowszą karę lub środek karny. W razie

uprzedniego wykonania łagodniejszej kary lub środka karnego zalicza się je na poczet surowszych.

§ 2. Przy zaliczaniu kar przyjmuje się jeden dzień aresztu za równoważny jednemu dniowi

pozbawienia wolności, dwóm dniom ograniczenia wolności oraz grzywnie w kwocie od 20 do 150

złotych.

§ 3. Karę aresztu orzeczoną za wykroczenie uważa się za karę tego samego rodzaju co kara

pozbawienia wolności orzeczona za przestępstwo.

§ 4. Zaliczeniu, o którym mowa w § 1, nie podlegają środki karne w postaci:

1) nawiązki, jeżeli za wykroczenie i za przestępstwo orzeczono je na rzecz różnych podmiotów;

2) obowiązku naprawienia szkody, jeżeli za wykroczenie i za przestępstwo orzeczono je w

związku z różnym rodzajem szkód.

Art. 11. § 1. Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim

zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje.

§ 2. Odpowiedzialność za usiłowanie zachodzi, gdy ustawa tak stanowi.

§ 3. Karę za usiłowanie wymierza się w granicach zagrożenia przewidzianego dla danego

wykroczenia.

§ 4. Nie podlega karze za usiłowanie, kto dobrowolnie odstąpił od czynu lub zapobiegł skutkowi

stanowiącemu znamię czynu zabronionego.

Art. 12. Odpowiada za podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego,

nakłania ją do tego.

Art. 13. Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu

zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając

narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji; odpowiada za pomocnictwo także ten,

kto wbrew prawnemu, szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu

zabronionego swoim zaniechaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie.

Art. 14. § 1. Odpowiedzialność za podżeganie i pomocnictwo zachodzi wtedy, gdy ustawa tak

stanowi i tylko w razie dokonania przez sprawcę czynu zabronionego.

§ 2. Każdy ze współdziałających w popełnieniu czynu zabronionego odpowiada w granicach swojej

umyślności lub nieumyślności, niezależnie od odpowiedzialności pozostałych współdziałających.

§ 3. Karę za podżeganie lub za pomocnictwo wymierza się w granicach zagrożenia przewidzianego

dla danego wykroczenia.

Art. 15. Nie popełnia wykroczenia, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni bezprawny

zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem.

Art. 16. § 1. Nie popełnia wykroczenia, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego

niebezpieczeństwa grożącego dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można

inaczej uniknąć, a dobro poświęcone nie przedstawia wartości oczywiście większej niż dobro

ratowane.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, gdy sprawca poświęca dobro, które ma szczególny obowiązek

chronić nawet z narażeniem się na niebezpieczeństwa osobiste.

Art. 17. § 1. Nie popełnia wykroczenia, kto, z powodu choroby psychicznej, upośledzenia

umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł w czasie czynu rozpoznać

jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem.

§ 2. Jeżeli w czasie popełnienia wykroczenia zdolność rozpoznawania znaczenia czynu lub

kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, można odstąpić od wymierzenia

kary lub środka karnego.

§ 3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się, gdy sprawca wykroczenia wprawił się w stan nietrzeźwości

lub odurzenia powodujący wyłączenie lub ograniczenie poczytalności, które przewidywał albo

mógł przewidzieć.

Rozdział II

Kary, środki karne i zasady ich wymiaru

Art. 18. Karami są:

1) areszt;

2) ograniczenie wolności;

3) grzywna;

4) nagana.

Art. 19. Kara aresztu trwa najkrócej 5, najdłużej 30 dni; wymierza się ją w dniach.

Art. 20. § 1. Kara ograniczenia wolności trwa 1 miesiąc.

§ 2. W czasie odbywania kary ograniczenia wolności ukarany:

1) nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu;

2) jest obowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sąd;

3) ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.

Art. 21. § 1. Obowiązek określony w art. 20 § 2 pkt 2 polega na wykonywaniu nieodpłatnej

kontrolowanej pracy na cele społeczne w odpowiednim zakładzie pracy, placówce służby zdrowia,

opieki społecznej, organizacji lub instytucji niosącej pomoc charytatywną lub na rzecz społeczności

lokalnej w wymiarze od 20 do 40 godzin.

§ 2. W stosunku do osoby zatrudnionej organ orzekający, zamiast obowiązku określonego w § 1,

może orzec potrącenie od 10 do 25 % wynagrodzenia za pracę na rzecz Skarbu Państwa albo na cel

społeczny wskazany przez organ orzekający; w okresie odbywania kary ukarany nie może

rozwiązać bez zgody sądu stosunku pracy.

§ 3. Miejsce, czas, rodzaj lub sposób wykonywania obowiązku pracy, o którym mowa w § 1,

określa sąd po wysłuchaniu ukaranego.

Art. 22. Wymierzając karę ograniczenia wolności, organ orzekający może zobowiązać ukaranego

do:

1) naprawienia w całości albo w części szkody wyrządzonej wykroczeniem;

2) przeproszenia pokrzywdzonego.

Art. 23. Jeżeli ukarany uchyla się od wykonywania kary ograniczenia wolności, ulega ona zamianie

na zastępczą karę grzywny, przy czym miesiąc ograniczenia wolności przyjmuje się za równoważny

grzywnie od 75 do 2.250 złotych, a jeżeli okoliczności wskazują na to, że egzekucja grzywny nie

będzie skuteczna - na zastępczą karę aresztu, przy czym miesiąc ograniczenia wolności odpowiada

15 dniom aresztu.

Art. 24. § 1. Grzywnę wymierza się w wysokości od 20 do 5.000 złotych, chyba że ustawa stanowi

inaczej.

§ 2. Jeżeli za wykroczenie popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wymierzono karę

aresztu, orzeka się obok tej kary również grzywnę, chyba że orzeczenie grzywny nie byłoby

celowe.

§ 3. Wymierzając grzywnę, bierze się pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste i

rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

Art. 25. § 1. Jeżeli egzekucja grzywny w kwocie przekraczającej 500 złotych okaże się

bezskuteczna, można po wyrażeniu zgody przez ukaranego zamienić grzywnę na pracę społecznie

użyteczną, określając jej rodzaj i czas trwania. Praca społecznie użyteczna trwa najkrócej tydzień,

najdłużej 2 miesiące. Przepisy art. 20 § 2 i art. 21 § 1 stosuje się odpowiednio.

§ 2. Jeżeli ukarany w warunkach określonych w § 1 nie wyrazi zgody na podjęcie pracy społecznie

użytecznej albo mimo wyrażenia zgody jej nie wykonuje, można orzec zastępczą karę aresztu,

przyjmując jeden dzień aresztu za równoważny grzywnie od 20 do 150 złotych; kara zastępcza nie

może przekroczyć 30 dni aresztu.

§ 3. Grzywnę niepodlegającą zamianie na zastępczą karę aresztu w myśl § 2 można w szczególnie

uzasadnionych wypadkach umorzyć.

Art. 26. Nie można wymierzyć kary aresztu lub zastępczej kary aresztu, jeżeli warunki osobiste

sprawcy uniemożliwiają odbycie tej kary.

Art. 27. § 1. Od zastępczej kary aresztu sprawca może być uwolniony w każdym czasie przez

wpłacenie kwoty pieniężnej przypadającej jeszcze do uiszczenia.

§ 2. Jeżeli grzywna została uiszczona w części, karę zastępczą zmniejsza się w sposób

odpowiadający stosunkowi kwoty zapłaconej w wysokości grzywny.

Art. 28. § 1. Środkami karnymi są:

1) zakaz prowadzenia pojazdów;

2) przepadek przedmiotów;

3) nawiązka;

4) obowiązek naprawienia szkody;

5) podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości w szczególny sposób;

6) inne środki karne określone przez ustawę.

§ 2. Środki karne można orzec, jeżeli są one przewidziane w przepisie szczególnym, a orzeka się je,

jeżeli przepis szczególny tak stanowi.

§ 3. Przepadek przedmiotów można orzec, choćby zachodziła okoliczność wyłączająca ukaranie

sprawcy.

§ 4. Obowiązek naprawienia szkody orzeka się w sposób określony w przepisie szczególnym.

Art. 29. § 1. Zakaz prowadzenia pojazdów wymierza się w miesiącach lub latach, na okres od 6

miesięcy do 3 lat.

§ 2. Orzekając zakaz prowadzenia pojazdów określa się rodzaj pojazdu, którego zakaz dotyczy.

§ 3. Zakaz, o którym mowa w § 1, obowiązuje od uprawomocnienia się orzeczenia. Orzekając

zakaz nakłada się obowiązek zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu, jeżeli

dokument ten nie został zatrzymany. Do chwili wykonania tego obowiązku okres, na który

orzeczono zakaz, nie biegnie.

§ 4. Na poczet zakazu prowadzenia pojazdów zalicza się okres zatrzymania prawa jazdy lub innego

dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu.

Art. 30. § 1. Przepadek przedmiotów obejmuje narzędzia lub inne przedmioty, które służyły lub

były przeznaczone do popełnienia wykroczenia, a jeżeli przepis szczególny tak stanowi - także

przedmioty pochodzące bezpośrednio lub pośrednio z wykroczenia.

§ 2. Przepadek przedmiotów niebędących własnością sprawcy wykroczenia można orzec tylko

wtedy, gdy przepis szczególny tak stanowi.

§ 3. Przepadek przedmiotów następuje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

§ 4. Przedmioty objęte przepadkiem przechodzą na własność Skarbu Państwa, chyba że ustawa

stanowi inaczej.

§ 5. Przepadku nie orzeka się, jeżeli byłoby to niewspółmierne do wagi popełnionego wykroczenia,

chyba że chodzi o przedmiot pochodzący bezpośrednio z wykroczenia.

Art. 31. § 1. Podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości w szczególny sposób orzeka

się wtedy, gdy może to mieć znaczenie wychowawcze.

§ 2. Kara określona w § 1 polega na ogłoszeniu orzeczenia w zakładzie pracy, w uczelni, w miejscu

zamieszkania ukaranego, w innym właściwym miejscu lub w inny stosowny sposób. Ogłoszenie

może nastąpić na koszt ukaranego.

Art. 32. Nawiązkę orzeka się na rzecz pokrzywdzonego w wypadkach przewidzianych w

przepisach szczególnych.

Art. 33. § 1. Organ orzekający wymierza karę według swojego uznania, w granicach

przewidzianych przez ustawę za dane wykroczenie, oceniając stopień społecznej szkodliwości

czynu i biorąc pod uwagę cele kary w zakresie społecznego oddziaływania oraz cele zapobiegawcze

i wychowawcze, które ma ona osiągnąć w stosunku do ukaranego.

§ 2. Wymierzając karę, organ orzekający bierze pod uwagę w szczególności rodzaj i rozmiar szkody

wyrządzonej wykroczeniem, stopień winy, pobudki, sposób działania, stosunek do

pokrzywdzonego, jak również właściwości, warunki osobiste i majątkowe sprawcy, jego stosunki

rodzinne, sposób życia przed popełnieniem i zachowanie się po popełnieniu wykroczenia.

§ 3. Jako okoliczności łagodzące uwzględnia się w szczególności:

1) działanie sprawcy wykroczenia pod wpływem ciężkich warunków rodzinnych lub osobistych;

2) działanie sprawcy wykroczenia pod wpływem silnego wzburzenia wywołanego krzywdzącym

stosunkiem do niego lub do innych osób;

3) działanie z pobudek zasługujących na uwzględnienie;

4) prowadzenie przez sprawcę nienagannego życia przed popełnieniem wykroczenia i

wyróżnianie się spełnianiem obowiązków, zwłaszcza w zakresie pracy;

5) przyczynienie się lub staranie się sprawcy o przyczynienie się do usunięcia szkodliwych

następstw swego czynu.

§ 4. Jako okoliczności obciążające uwzględnia się w szczególności:

1) (uchylony);

2) działanie sprawcy w celu osiągnięcia bezprawnej korzyści majątkowej;

3) działanie w sposób zasługujący na szczególne potępienie;

4) (uchylony);

5) uprzednie ukaranie sprawcy za podobne przestępstwo lub wykroczenie;

6) chuligański charakter wykroczenia;

7) działanie pod wpływem alkoholu lub innego środka odurzającego;

8) popełnienie wykroczenia na szkodę osoby bezradnej lub osoby, której sprawca powinien

okazać szczególne względy;

9) popełnienie wykroczenia we współdziałaniu z małoletnim.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: