MIĘDZYNARODOWY FUNDUSZ WALUTOWY INTERNATIONAL MONETARY FUND
utworzony równocześnie z Międzynarodowym Bankiem Odbudowy i Rozwoju (znanym pod nazwą - Bank Światowy) na konferencji w Bretton Woods (New Hampshire), która odbyła się od 1 -22 lipca 1944 r. (głos wiodący USA i Wielka Brytania). Liczba państw założycielskich wynosiła 44 ( w tym również Polska, Czechosłowacja i Jugosławia). Trzy kraje wystąpiły z MFW, chociaż były jego członkami: Polska 14 marca 1950 r., Czechosłowacja 31 grudnia 1954 r. i Kuba 2 kwietnia 1964 r. 13 sierpnia 1952r. do członków MFW dołączyły Niemcy i Japonia. W 1972 Jugosławia i Rumunia przystąpiły do Funduszu, w 1982 Węgry a następnie Polska –12.VI.1986, kolejne kraje to- Bułgaria, Czechosłowacja, Mongolia i Albania w 1990. Po otrzymaniu w październiku 1991r. statusu państwa stowarzyszonego przez ZSRR, na przełomie kwietnia i maja 1992 roku IMF zaakceptował nowych członów – kraje już byłego Związku Radzieckiego (Rosja i 14 republik).
Cel ostateczny konferencji- szeroka wzajemna wymienialność walut państw uczestniczących oraz poprawa płynności finansowej krajów w regulacji ich wzajemnych zobowiązań
Koncepcja pieniądza międzynarodowego
Myśl przewodnia była oparta na keynesowskiej koncepcji -tzw. międzynarodowej unii clearingowej. Przewidywała ona powołanie tego rodzaju ponadnarodowej instytucji o szerokich uprawnieniach, która kreowałaby międzynarodowy pieniądz o nazwie bancor. Ta pierwsza nowoczesna koncepcja międzynarodowego pieniądza „tworzonego z niczego”, opartego wyłącznie na zobowiązaniu krajów członkowskich do akceptowania go we wzajemnych rozliczeniach, upadła jednak wówczas wskutek oporu przedstawicieli Stanów Zjednoczonych. W przyszłości miała się jednak stać źródłem inspiracji dla autorów innych koncepcji międzynarodowego pieniądza, w tym także mechanizmu rozliczeń w SDR-ach, uruchomionego w ćwierć wieku później.
Każdy kraj członkowski był zobligowany do wniesienia wpłaty członkowskiej (kwoty) do MFW w 75% w walucie narodowej tego kraju- pozostała część w złocie, dolarach lub SDR-ach (Special Drawing Rights-Specjalne Prawa Ciągnienia)SDR- pieniądz fiducjarny-bezgotówkowy, istniejący jako zapis na rachunku poszczególnych krajów – członków MFW -nie jest bezpośrednio wymienialny na złoto. Służy do regulacji spłaty deficytu w bilansie płatniczym. Wszystkie kraje uczestniczące w systemie zobowiązywały się go akceptować oraz trzymać w swych rezerwach. Wysokość kreacji SDRów miała być określana uchwałą konferencji gubernatorów MFW, przy czym wymagana była kwalifikowana większość głosów (85%)Parytet kruszcowy SDR został określony na poziomie równym ówczesnemu parytetowi dolara (0,888 g czystego złota), tak że 1 jednostka SDR formalnie równała się na początku 1 dolarowi
Reforma MFW- od 1972 r. po zawieszeniu wymienialności dolara amerykańskiego na złoto do 1978 r.17 września 1980r MFW zadecydował o unifikacji i uproszczeniu (od 1 stycznia 1981) koszyka walut determinującego wartość oraz stopę procentową SDR. Koszyk walut miał się składać z walut pięciu członków cechujących się największym eksportem dóbr i usług w przeciągu 1975-79r. W związku z tym walutami, które odegrały kluczową rolę od 1.I.1981 zostały: dolar amerykański (39%), marka niemiecka (21%), frank francuski (11%), jen japoński (18%) oraz funt brytyjski (11%).Aktualnie w skład koszyka wchodzą: dolar amerykański (42%), marka niemiecka (19%), jen japoński, frank francuski i funt szterling po 13% a po roku 2002 frank francuski i marka niemiecka zostały zastąpione euro.
Posiadaczami SDR-ów mogą być oprócz państw członkowskich, również instytucje. W roku 1990 było ich 16 (m.in. Bank Światowy, Bank Państw Afryki Centralnej, Islamski Bank Rozwoju.W ramach poprawki zniesiono wcześniejszy wymóg 25-procentowej transzy złota w kwotach członkowskich wnoszonych do MFW. Odtąd, przy dalszych podwyżkach kwot, jakie miały ewentualnie następować w przyszłości, ta część, która poprzednio wnoszona była w złocie, miała odtąd być wnoszona w SDR-ach. Wszelkie oficjalne statystyki i zestawienia MFW miały być również sporządzane w SDR-ach.
Zmiana w funkcjonowaniu MFW 11 listopada 1992 r.
Przewiduje ona możliwość zawieszania przez Radę Gubernatorów (ministrowie finansów i szefowie banków centralnych państw członkowskich) , większością 70% ogólnej liczby głosów, uprawnień krajów członkowskich, wynikających z ich prawa głosu, jeśli kraje te nie będą zdolne do wywiązywania się ze zobowiązań wobec Funduszu
Zadania MFW:
- tworzenie warunków niezbędnych do stabilizacji finansowej i gospodarczej w krajach członkowskich,
- utrzymywanie względnej stabilności walut,
- tworzenie ram ułatwiających wymianę dóbr, usług i kapitału między krajami członkowskimi oraz wspieranie wzrostu gospodarczego.
Dla realizacji tych zadań kraje członkowskie zobowiązane są do:
- kierowania swoją polityką gospodarczą i finansową w taki sposób, aby utrzymany został zrównoważony wzrost gospodarczy,
- popierania stabilizacji gospodarczej
- unikanie manipulowania kursem walutowym lub wykorzystywania międzynarodowego systemu walutowego do osiągania nieuzasadnionych korzyści konkurencyjnych w stosunku do innych krajów
- stosowania polityki kursu walutowego zgodnie z zasadami określonymi w statucie MFW (stabilność walut i unikanie ich deprecjacji w celach konkurencyjnych, likwidowanie ograniczeń dewizowych)
MFW, przy użyciu środków pochodzących ze składek państw członkowskich, udziela pomocy krajom, które popadają w kłopoty finansowe. Zasoby funduszu stanowią zatem dodatkowe źródło płynności międzynarodowej, uruchamiane w razie zagrożenia stabilności bilansu płatniczego, swoisty bufor, amortyzujący wstrząsy pochodzące z zewnątrz, wreszcie osłonę względnej autonomii polityki finansowej, dążącej do zapewnienia wewnętrznej równowagi.W przypadku każdego kraju warunki udzielania mu kredytu określa promesa kredytowa, w skład której wchodzi list ministra finansów kraju ubiegającego się o kredyt, w którym to określony jest cel wydatkowania przyznawanej kwoty oraz deklaracja Funduszu o przekazaniu temu krajowi środków.
Lorrain